Chór kościelny w Środzie Wielkopolskiej
Zebranie założycielskie chóru kościelnego w Środzie Wielkopolskiej, który przyjął nazwę "Towarzystwo Śpiewacze pod opieką św. Cecylii", odbyło się 30 maja 1880 roku. Głównym inicjatorem powstania zespołu był ówczesny organista Franciszek Ksawery Zaremba, który posadę w średzkiej kolegiacie objął w 1871 roku. Niemal od samego początku zabiegał o utworzenie zespołu muzycznego i śpiewaczego. W 1874 roku powstał zespół muzyczny a marzenie o utworzeniu chóru Zaremba zrealizował dopiero w 1880 roku, przy wielkiej pomocy księży-społeczników: Augustyna Szamarzewskiego i Ignacego Knasta. Wśród założycieli znaleźli się także ważni obywatele miasta: Jan Kowalewski, Stanisław Hoffman, Antoni Szuwalski, Krzysztofowicz. Pierwszym dyrygentem i prezesem chóru był, aż do śmierci Fr. K. Zaremba. Po 52 latach kierowania chórem zmarł jego założyciel Franciszek K. Zaremba. Jego następcą został zaledwie 19 letni, wybitnie uzdolniony uczeń wielkiego mistrza – Józef Bartkowiak. Przez sześć lat młody organista nabywał intensywnie organistowskie uprawnienia, zakończone w 1929 roku otrzymaniem „Świadectwa zdatności” i podpisaniem kontraktu z proboszczem Kolegiaty ks. Meissnerem. W czasie okupacji niemieckiej zamilkł kościelny śpiew. Józef Bartkowiak pracował w niemieckim przedsiębiorstwie Gewisego. Wielu chórzystów zginęło, wielu wywieziono na przymusowe roboty. Kolegiatę okupanci zamienili na magazyn wojskowy. W styczniu 1945 roku do Środy powrócił Józef Bartkowiak. Powoli koło niego zaczęli się gromadzić dawni i nowi chórzyści. Pierwszy powojenny spis zawiera 90 nazwisk chórzystów, czynnych i nieczynnych. W Niedzielę Palmową chór wystąpił po raz pierwszy po wojnie w czasie uroczystej mszy świętej, pierwszej - po udostępnieniu kolegiaty po wojennych zniszczeniach. Chór wykonał wtedy pieśń M.Koperskiego w opracowaniu Fr. K. Zaremby „Na stopniach Twego upadamy tronu”. Wkrótce rozpoczęły się regularne próby chóru. Wybrano nowy Zarząd. W latach pięćdziesiątych XX wieku zmieniły się warunki pracy dyrygenta i chóru, władze państwowe ograniczyły swobodę działania organizacjom katolickim. Chór przestał działać jako stowarzyszenie, nie prowadzono ewidencji, nie wybierano Zarządu chóru. Mimo utrudnień, średzki chór nie przestał jednak działać. Swój kunszt pokazał chór podczas Zjazdu chórów kościelnych okręgu średzkiego w dniu 25 września 1949 roku. Był to ostatni występ dyrygenta przed tak wielką publicznością. Zmarł w lipcu tego roku, mając zaledwie 47 lat. W dniu 26 sierpnia 1951 roku na niedzielnej mszy śpiewał chór kościelny z Lutogniewa pod batutą Mariana Tyszera.- jak się miało wkrótce okazać - następcy Jerzego Bartkowiaka na stanowisku organisty i dyrygenta chóru Kolegiackiego. Po tak znamienitym poprzedniku nowemu dyrygentowi nie było łatwo. Tym bardziej, że chórzyści sprawdzali jego umiejętności i wiedzę z premedytacją fałszując na próbach. Dyrygent dał sobie na szczęście radę. Nadszedł rok 1986. Po 35 latach pracy Marian Tyszer odszedł na emeryturę. Stanowisko organisty i dyrygenta chóru ks. Aleksander Rawecki, proboszcz Kolegiaty, powierzył Stanisławowi Gawrońskiemu. Podobnie jak poprzednicy starał się utrzymać wysoki poziom chóru. Niestety w latach 90, coraz trudniej było pozyskać młodzież, Zmniejszała się liczba chórzystów. Kiedy w roku 1992 chór liczył 43 śpiewaków to w roku 2005 było ich już tylko 23. Od 2001 r. organista zaczął poszukiwanie nowych głosów. Miał nadzieję, że uda się połączyć tworzący się „nowy” chór z tym, który służył kościołowi i wiernym od wielu lat. Niestety, próba nie powiodła się. W 2005 roku zmarł nagle Stanisław Gawroński. Osierocone chóry przejął młody, prężny organista i dyrygent Przemysłw Piechocki. Rozpoczynając pracę jako dyrygent w Środzie próbował połączyć obydwa śpiewające zespoły w jeden chór. Niestety – po dwu miesiącach – próby zakończyły się niepowodzeniem. Chór Gaudete – bo taką nazwę przyjął nowy chór – czterogłosowy, mieszany zaczął działać od maja 2005 roku. W 2006 roku narodziła się inicjatywa by nowy zespół, w imię zachowania ciągłości historii chóru kolegiackiego, w imię kultywowania 125 letniej tradycji, powrócił do „korzeni”. 17 listopada 2006 odbyła się uroczystość przekazania sztandaru ufundowanego przez społeczeństwo Środy w roku 1948. Chór powrócił też do „starej” nazwy – Chór Kolegiacki pod opieką św. Cecylii w Środzie Wielkopolskiej.
