"Szary Proch" - M. Rodziewiczówna [RECENZJA]

"Szary proch" - Maria Rodziewiczówna

Opracowanie typograficzne Lech Przybylski
Projekt okładki
Beata Barszczewska-Wojda
Na okładce fragment ryciny
z „Tygodnika Ilustrowanego" z 1884 r.
Redaktor Jadwiga Grodzicka
Redaktor techniczny, Wanda Zarychtowa
Printed in -Poland
Wydawnictwo Literackie, Kraków 1991
Wyd. VI. Nakład 50 000 + 350 egz.
Ark, wyd. 8,4. Ark. druk. II
Papier druk. mat. ki. V, 70 g, rola 61 cm
Druk z gotowych diapozytywów
Zam. nr 5038/90
Rzeszowskie Zakłady Graficzne
Rzeszów, ul. Marchlewskiego 19

OPIS

Akcja dzieje się na litewskiej wsi. Główny bohater – Wawrzyniec Karewis, to chłop ze Żmudzi, który opuścił przed laty rodzinną wieś i pracował ciężko na morzu "u Niemców". Jest zdecydowany zostać już na zawsze z dala od rodzinnej wsi, swoją pracą zyskał szacunek, a także być może rękę córki swego pracodawcy, Niemki Grety. Jednak zanim ostatecznie osiądzie nad morzem, postanawia odwiedzić rodzinną wieś, by się pożegnać z rodziną i ojczystymi stronami. Jednak tak silnie odzywa się w nim miłość do ziemi i Ojczyzny, że zostaje u swoich na zawsze.

Z PISM MARII RODZIEWICZÓWNY

,,..,koncepcja miłości przypomina już nie tylko erotykę typu sentymentalnego, ale nawet dworską — z jej stłumioną zmysłowością, cierpliwym składaniem hołdów, traktowaniem ukochanej kobiety [...] jako celu modlitw.
Nie znaczy to jednak, by w powieściach autorki Dewajtisa nie było w ogóle mowy o cielesnej stronie miłości. Pojawia się ona niejednokrotnie, ale w kontekście rozpusty i grzechu, tak właściwym dla mieszczańskiego purytanizmu. I tak na przykład — skoro Niemka Gretchen [...] w Szarym prochu nadstawia bohaterowi — niemal już narzeczonemu — policzek do pocałunku, czyni to bez zażenowania; płoni się natomiast, ten bohater (dzielny marynarz w dodatku).

(fragment z książki Anny Martuszewskiej pt. Jak szumi »Dewajtis«? Studia o powieściach Marii Rodziewiczówny)

NOTA WYDAWCY

Powieść Marii Rodziewiczówny pt. Szary proch po raz pierwszy była drukowana na łamach ukazującego się we Lwowie „Dziennika' Polskiego" w 1889 r, w nrach 273—333, pod pseudonimem Zmogas, w tymże też roku ukazało się we Lwowie jej pierwsze wydanie książkowe. Następne trzy wydania ukazały się również na terenie zaboru austriackiego — w Krakowie, pierwsze zaś wydanie warszawskie przypada na 1907 r., już po złagodzeniu carskiej cenzury. Za życia autorki powieść ta miała dziewięć wydań w języku polskim, a także była tłumaczona na język czeski i litewski. Niniejsze wydanie oparte jest na ostatniej edycji Szarego prochu dokonanej za życia pisarki, czyli na tekście VII tomu jej Pism, który ukazał się w druku z notatką (błędną), iż jest to ósme wydanie tegoż utworu {Pisma. Wydanie zbiorowe jubileuszowe. Z przedmową Z. Dębickiego. T. I—XXXVI. Poznań. Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1926—1939]).
W tekście zachowano stare formy fonetyczne (np. żali), oboczność: kościołka / kościółka, i morfologiczne (np. całodziany, reparacja). Zmodernizowano jedynie pisownię; interpunkcja, w zasadzie zgodna z dzisiejszymi normami, została tylko w nieznacznym stopniu uwspółcześniona.

PRZECZYTAJ TEŻ:

Hruszowa
Maria Rodziewiczówna
"Tropami Rodziewiczówny"
"Ród leśnych ludzi"
"Czego nas uczy Maria Rodziewiczówna"
"Powstaje Muzeum Marii Rodziewiczówny"

Więcej zdjęć dotyczących rodziny Rodziewiczów - Przejdź

INNE KSIĄŻKI MARII RODZIEWICZÓWNY - Księgarnia. Recenzje książek, wymiana

"Polesie widziane oczami Marii Rodziewiczówny i jej współziomków"
"Lato leśnych ludzi" - Maria Rodziewiczówna
"Dewajtis" - Maria Rodziewiczówna
"Czahary" - Maria Rodziewiczówna
"Pożary i zgliszcza" - Maria Rodziewiczówna

Bibliografia

opracował Ludwik Ł.