Brdów, pow. kolski

Brdów, os. przedtem mko, nad jeziorem i. n., pow. kolski, gm, Lubotyń, leży o 3 wiorsty na wschód od Babiaku, przy drodze z Koła do Izbicy. Posiada kościół parafialny murowany z XIV w. szkołę początkową i dom schronienia dla starców i kalek. W 1827 r. B. liczył 94 dm. i 794 mk., w 1859 r. 85 dm. i 863 ink., obecnie ma 1894 mk. Niewiadomo kiedy B. powstał i komu winien swoje założenie. W r. 1562 król Zygmunt August nadał mu prawo niemieckie, w ostatnich zaś czasach należało do starostwa kolskiego. Kościół tutejszy pod wezwaniem św. Wojciecha w bardzo dawnych wiekach zbudowany, pierwotnie parafialny, w r. 1436 Władysław Jagielończyk oddał paulinom, którzy tu uroczyście wprowadzeni byli w dniu 17 sierpnia 1437 roku. Była to szczupła świątynia, Paulini rozszerzali ją i przyozdabiali w różnych czasach, a w 1790 r. wystawili przy niej ozdobną wieżę z zegarem, uszkodzonym przez piorun w 1870 r. Zgromadzenie tutejsze nie było liczne. Zwykle przemieszkiwało w Brdowie 8 a niekiedy 9 zakonników, których ostatnim przeorem był ksiądz Czechowicz. Po supremacyi zgromadzenia w r. 1819 klasztor oddano księżom świeckim i znowu na parafialny zamieniono. Jest to budowla dosyć okazała, a stojąc na wyniosłym brzegu jeziora, wysokiemi drzewami ocieniona i z daleka widoczna, zdobi całą okolicę. W 1824 r. osiedli tu sukiennicy z Niemiec sprowadzani; jeszcze w 1859 r. istniała fabryka kuczbaju.
[SGKP]

29.4.1863 rozegrała się tu jedna z większy bitem powstania styczniowego.