Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Eysymontt Marcin (1735-1814)
24.04.2013 12:43
Marcin Eysymontt (13 listopada 1735 – 2 maja 1814), poeta doby Oświecenia, pijar, prowincjał prowincji polskiej.
Wywodził się ze znanej rodziny szlacheckiej o tradycjach wojskowych. Jego ojcem był Józef Antoni Eysymontt, strażnik upicki i komisarz generalny ks. Anny z Sanguszków Radziwiłłowej, matką Urszula Reymerówna. Urodził się 13 listopada 1735 roku w Rachmanowie (parafia Szumsk) w powiecie krzemienieckim (w dobrach Radziwiłłów, którymi zarządzał jego ojciec). Wstępnie kształcił się w kolegium pijarskim w Złoczowie. W roku 1751 mając 16 lat wstąpił do tego zgromadzenia (zapewne duży w tym udział miała przedwczesna śmierć matki - Aleksandry Eysymonttowej).
W tym też czasie jego ojciec przeprowadził się do pobliskich Nestorowic.
W kolegium w Złoczowie objął funkcje nauczyciela w zakresie wymowy, filozofii i matematyki. Następnie przeniesiono go do Warszawy, gdzie pełnił analogiczne obowiązki. W roku 1760 wysłany na studia do Rzymu i Paryża. Po powrocie nauczał w kolegium w Rzeszowie, a następnie powrócił do Warszawy, gdzie pracował pod kierunkiem Stanisława Konarskiego. Tam też objął funkcję rektora Collegium Novum. W latach 1789-1792 był wybrany Prowincjałem na Prowincję Polską Pijarów. Po roku 1792 wyjechał do Łukowa, gdzie był regensem konwiktu Szaniawskich. Zmarł w Łukowie 2 maja 1814 roku.
Debiutował jako tłumacz ody Konarskiego "O mądrym królu" w 1764 roku. Pisał wiersze okolicznościowe, panegiryki, nie stroniąc od satyry polityczne. Główną formą jego utworów poetyckich była sielanka alegoryczna (chociaż, jak przyznaje Tadeusz Mikulski jego metafory bywały czasem nazbyt skomplikowane nawet dla współczesnych). Współpracował z pismem "Zabawy Przyjemne i Pożyteczne", gdzie ukazało się wiele jego utworów. W rękopisie pozostawił "Zasady architektury cywilnej i wojskowej" opatrzone własnoręcznymi rysunkami. Był blisko związany z Adamem Naruszewiczem i Grzegorzem Piramowiczem, którym dedykował wiele utworów.
Wybrana twórczość:
''Ad serenissimum Stanislaum Augustum regem Poloniae, magnum ducem Lithuaniae cum annuis in collegio nobilium scholarum piarum examinibus auspicato adesset, carmen.''
''Do Jegomości Xiędza Grzegorza Piramowicza, Sekretarza Komisji Edukacji Narodowej, Wiersz Przyjacielski dnia 14 marca 1775, [w:] Zabawy Przyiemne y Pożyteczne, Z Sławnych wieku tego Autorów Zebrane T. XII, cz. 2, Warszawa 1775, s. 325-336''
''Jego Mości Xiędzu Adamowi Naruszewiczowi wysokich w Rzeczypospolitey litewskiey talentów y zasług Mężowi Rymotwórcy uwieńczonemu. Trzy żałosne pasterki D. D. O. Wierny Wiekopomnego imienia Szacownik dnia XXIV Lipca roku 1774.''
''Job z gruntu nieszczęśliwy, czyli Rytmy żałosne z prozy w modłach zadusznych umieszczoney. Uwaga rodzajowi ludzkiemu użyteczna przez… w ostatniej chorobie ułożony, Warszawa 1814.''
''Manualik poczciwego człowieka, czyli maxymy potrzebne we wszystkich kraiach i czasach. Dzieło z francuskiego na polski ięzyk przełożone (1774)''
''Na akt weselny JW. W. Kurdwanowskiego z Panną Granowską (1776)''
''Na szczęśliwy do stęsknioney stolicy powrót Pana naszego miłościwego Stanisława Augusta króla polskiego W. Xcia Lit. Galatea ekloga imieniem nayobowiązańszego Majestatowi Collegii Nobilium XX. Scholarum Piarum, dnia 9 Grudnia 1781.''
''Oda do Nayiaśnieyszego Stanisława Augusta Króla Polskiego Wielkiego Xiążęcia Litewskiego etc. etc. Imieniem Młodzieży Szkół Radomskich pod dozorem X. X. Scholarum Piarum na przeiazd Jego Królewskiey Mości przez Radom.''
''Palemon, Ekloga, [w:] Zabawy Przyiemne y Pożyteczne, Z Sławnych wieku tego Autorów Zebrane T. IX, cz. 2, Warszawa 1774, s. 233-252''
''Poliarek Ekloga z publiczną radością równaiąca pasterskie gody na dniu nayuroczystszym Imienin Nayiaśnieyszego Pana z Collegium Nobilium Scholarum Piiarum.''
''Tabaka. Wiersz Czyli Supplika Pokorna Do Matki Ojczyzny Pro coaequatione Jurium. Nosa Koronnego z Litewskim (ok. 1780)''
''W dzień szlubu Maryanny Dembiński Starościanki Wałeckiey i Jerzego Ozarowskiego Podkomorzego J. K. Mci dnia 7. Stycznia Roku 1787.''
''W uroczystosc Jmienin Nayiaśnieyszego Pana [Stanisława Augusta Poniatowskiego]. Od Collegium Nobilium Scholarum Piarum Roku 1775 8 Maia. Oda.''
''Wierszyki moralne o poczciwości czyli manualik poczciwego cżłowieka z francuskiey prozy na rymy polskie wolniejsze odmieniony... Dictae per carmina sortes, Et vitae monstrata via est, et gratia Regum. Horat.''
''Zasady architektury cywilnej i wojskowej (nie drukowana).''
Krąg rodzinny.
Jego starszym bratem był Jerzy Eysymontt, stolnik grodzieński (bodaj nigdy nie objął urzędu, mylnie identyfikowany z Michałem Józefem, posłem na Sejm w 1752 roku) oraz Franciszek Eysymontt, posesor dóbr Nestorowce i Jakowce w parafii Jeziorna, stryj Gabriel Eysymontt był generałnym zarządcą dóbr żółkiewskich ks. Michała Kazimierza Radziwiłła. Do dzisiaj żyją potomkowie jego braci, m.in. Ejsmontowie w Jeleniej Górze.
Żródła:
T. Mikulski, Marcin Eysymont, [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. VI, Kraków 1948
Opracowałem na podstawie artykułu własnego w Wikipedii, a także poczynionych ustaleń dotyczących wołyńskich Eysymonttów.
Wywodził się ze znanej rodziny szlacheckiej o tradycjach wojskowych. Jego ojcem był Józef Antoni Eysymontt, strażnik upicki i komisarz generalny ks. Anny z Sanguszków Radziwiłłowej, matką Urszula Reymerówna. Urodził się 13 listopada 1735 roku w Rachmanowie (parafia Szumsk) w powiecie krzemienieckim (w dobrach Radziwiłłów, którymi zarządzał jego ojciec). Wstępnie kształcił się w kolegium pijarskim w Złoczowie. W roku 1751 mając 16 lat wstąpił do tego zgromadzenia (zapewne duży w tym udział miała przedwczesna śmierć matki - Aleksandry Eysymonttowej).
W tym też czasie jego ojciec przeprowadził się do pobliskich Nestorowic.
W kolegium w Złoczowie objął funkcje nauczyciela w zakresie wymowy, filozofii i matematyki. Następnie przeniesiono go do Warszawy, gdzie pełnił analogiczne obowiązki. W roku 1760 wysłany na studia do Rzymu i Paryża. Po powrocie nauczał w kolegium w Rzeszowie, a następnie powrócił do Warszawy, gdzie pracował pod kierunkiem Stanisława Konarskiego. Tam też objął funkcję rektora Collegium Novum. W latach 1789-1792 był wybrany Prowincjałem na Prowincję Polską Pijarów. Po roku 1792 wyjechał do Łukowa, gdzie był regensem konwiktu Szaniawskich. Zmarł w Łukowie 2 maja 1814 roku.
Debiutował jako tłumacz ody Konarskiego "O mądrym królu" w 1764 roku. Pisał wiersze okolicznościowe, panegiryki, nie stroniąc od satyry polityczne. Główną formą jego utworów poetyckich była sielanka alegoryczna (chociaż, jak przyznaje Tadeusz Mikulski jego metafory bywały czasem nazbyt skomplikowane nawet dla współczesnych). Współpracował z pismem "Zabawy Przyjemne i Pożyteczne", gdzie ukazało się wiele jego utworów. W rękopisie pozostawił "Zasady architektury cywilnej i wojskowej" opatrzone własnoręcznymi rysunkami. Był blisko związany z Adamem Naruszewiczem i Grzegorzem Piramowiczem, którym dedykował wiele utworów.
Wybrana twórczość:
''Ad serenissimum Stanislaum Augustum regem Poloniae, magnum ducem Lithuaniae cum annuis in collegio nobilium scholarum piarum examinibus auspicato adesset, carmen.''
''Do Jegomości Xiędza Grzegorza Piramowicza, Sekretarza Komisji Edukacji Narodowej, Wiersz Przyjacielski dnia 14 marca 1775, [w:] Zabawy Przyiemne y Pożyteczne, Z Sławnych wieku tego Autorów Zebrane T. XII, cz. 2, Warszawa 1775, s. 325-336''
''Jego Mości Xiędzu Adamowi Naruszewiczowi wysokich w Rzeczypospolitey litewskiey talentów y zasług Mężowi Rymotwórcy uwieńczonemu. Trzy żałosne pasterki D. D. O. Wierny Wiekopomnego imienia Szacownik dnia XXIV Lipca roku 1774.''
''Job z gruntu nieszczęśliwy, czyli Rytmy żałosne z prozy w modłach zadusznych umieszczoney. Uwaga rodzajowi ludzkiemu użyteczna przez… w ostatniej chorobie ułożony, Warszawa 1814.''
''Manualik poczciwego człowieka, czyli maxymy potrzebne we wszystkich kraiach i czasach. Dzieło z francuskiego na polski ięzyk przełożone (1774)''
''Na akt weselny JW. W. Kurdwanowskiego z Panną Granowską (1776)''
''Na szczęśliwy do stęsknioney stolicy powrót Pana naszego miłościwego Stanisława Augusta króla polskiego W. Xcia Lit. Galatea ekloga imieniem nayobowiązańszego Majestatowi Collegii Nobilium XX. Scholarum Piarum, dnia 9 Grudnia 1781.''
''Oda do Nayiaśnieyszego Stanisława Augusta Króla Polskiego Wielkiego Xiążęcia Litewskiego etc. etc. Imieniem Młodzieży Szkół Radomskich pod dozorem X. X. Scholarum Piarum na przeiazd Jego Królewskiey Mości przez Radom.''
''Palemon, Ekloga, [w:] Zabawy Przyiemne y Pożyteczne, Z Sławnych wieku tego Autorów Zebrane T. IX, cz. 2, Warszawa 1774, s. 233-252''
''Poliarek Ekloga z publiczną radością równaiąca pasterskie gody na dniu nayuroczystszym Imienin Nayiaśnieyszego Pana z Collegium Nobilium Scholarum Piiarum.''
''Tabaka. Wiersz Czyli Supplika Pokorna Do Matki Ojczyzny Pro coaequatione Jurium. Nosa Koronnego z Litewskim (ok. 1780)''
''W dzień szlubu Maryanny Dembiński Starościanki Wałeckiey i Jerzego Ozarowskiego Podkomorzego J. K. Mci dnia 7. Stycznia Roku 1787.''
''W uroczystosc Jmienin Nayiaśnieyszego Pana [Stanisława Augusta Poniatowskiego]. Od Collegium Nobilium Scholarum Piarum Roku 1775 8 Maia. Oda.''
''Wierszyki moralne o poczciwości czyli manualik poczciwego cżłowieka z francuskiey prozy na rymy polskie wolniejsze odmieniony... Dictae per carmina sortes, Et vitae monstrata via est, et gratia Regum. Horat.''
''Zasady architektury cywilnej i wojskowej (nie drukowana).''
Krąg rodzinny.
Jego starszym bratem był Jerzy Eysymontt, stolnik grodzieński (bodaj nigdy nie objął urzędu, mylnie identyfikowany z Michałem Józefem, posłem na Sejm w 1752 roku) oraz Franciszek Eysymontt, posesor dóbr Nestorowce i Jakowce w parafii Jeziorna, stryj Gabriel Eysymontt był generałnym zarządcą dóbr żółkiewskich ks. Michała Kazimierza Radziwiłła. Do dzisiaj żyją potomkowie jego braci, m.in. Ejsmontowie w Jeleniej Górze.
Żródła:
T. Mikulski, Marcin Eysymont, [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. VI, Kraków 1948
Opracowałem na podstawie artykułu własnego w Wikipedii, a także poczynionych ustaleń dotyczących wołyńskich Eysymonttów.