Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Hofmokl-Ostrowski Zygmunt (1873-1963)

25.04.2012 21:23
Hofmokl-Ostrowski, Zygmunt, ur. w Wiedniu 1873 r. zm. w Krakowie 1963 r. Był jednym z pięciu synów dra Franciszka Hofmokla, sędziego Najwyższego Trybunału Sądowego i Kasacyjnego w Wiedniu, radcy dworu i członka tzw. Galicyjskiego Senatu dla spraw polskich. Od matki – Wilmy z Ślepowron Ostrowskich przyjął drugi człon nazwiska, nie chcąc nosić nazwiska brzmienia wyłącznie niemieckiego. Był żonaty z Marią Zagórską i miał dzieci: Wilhelma Edmunda oficera lotnictwa (1908-1935), Zygmunta (adwokata) i Gabrielę Io Dębczyńską, IIo hr. Mycielską (1907-1991)(adwokata). Studia prawnicze ukończył we Lwowie. Tam też uzyskał stopień doktora praw. Następnie podjął pracę w krakowskim sądownictwie, studiując jednocześnie ekonomię na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Uzyskawszy stypendium na wyjazd zagraniczny, udał się do Londynu, gdzie odbył dwuletni staż w British Museum.
Uważał, że „obrońcy pod żadnym pozorem szkodzić klientowi nie wolno, choćby pogwałcił nie wiem jakie obowiązki etyki, kurtuazji towarzyskiej, dyplomatycznej czy urzędowej.”
W czasie pierwszej wojny światowej służył w armii austriackiej jako podporucznik artylerii konnej. Potem, w obronie Lwowa, brał udział jako kapitan wojsk polskich i odznaczony został Krzyżem Walecznych.
Po wojnie otworzył, jako adwokat krakowski, kancelarię adwokacką w Warszawie. Bronił głównie w sprawach karnych i chociaż miał liczną klientelę – nie wpisano go na listę warszawską; nastąpiło to dopiero na dwa lata przed drugą wojną.
W 1931 roku przed Wojskowym Sądem Okręgowym bronił majora Kazimierza Kubalę, lotnika niezwykle popularnego, jako że dwukrotnie próbował przelecieć Atlantyk. Oskarżono go o pisanie anonimów krytykujących działalność szefa Departamentu Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych płk. Ludomira Rayskiego. Skazano go na rok więzienia i wydalenie z korpusu oficerskiego.
W drugiej instancji, przed Najwyższym Sądem Wojskowym majora bronił Hofmokl-Ostrowski dowodząc, że oskarżony ujawniał mnóstwo zaniedbań i żądając przeprowadzenia dowodu prawdy, do czego nie dopuścił sąd, a obrońca otrzymał naganę i utracił też prawo występowania przed sądami wojskowymi. Okazję do dalszych represji stworzyła wypowiedź Hofmokla-Ostrowskiego podczas procesu wytoczonego za to, że broniąc redaktora „Prosto z mostu” Stanisława Piaseckiego, oskarżonego z powodu krytyki poparcia przez Wacława Sieroszewskiego obozu w Berezie Kartuskiej, miał powiedzieć: „Berezę Kartuską zarządzić mógł tylko tchórz”, w czym prokuratura dopatrzyła się znieważenia sądu i obrazy rządu, a Piłsudskiego w szczególności . Hofmokla aresztowano na 12 dni, ale wobec protestów środowiska zwolniono.
Na rozprawie Hofmokl przyznał tylko, że w replice adw. Józefowi Wasserbergerowi, który wspominał Piłsudskiego, powiedział: „Berezę Kartuską wymyślić mógł tylko tchórz, a marszałek Piłsudski tchórzem nie był”. Sąd grodzki skazał jednak mecenasa na 3 miesiące aresztu i pozbawił go prawa wykonywania zawodu przez 10 lat. W wyniku apelacji Sąd okręgowy zmniejszył karę do miesiąca aresztu i zawieszenia na dwa lata w praktyce adwokackiej. W innym procesie, broniąc klienta, nazwał świadka oskarżenia, oficera defensywy, prowokatorem, a gdy ten znieważył go na ulicy – sześciokrotnie strzelił do niego z rewolweru na sali posiedzeń Sądu, za co, jako oficer rezerwy występujący „w obronie honoru” został ostatecznie skazany w Sądzie Apelacyjnym na siedem dni aresztu. W czasie wojny był więziony przez gestapo w Milanówku i Lublinie. Jego klientami byli też i sławny „Szpicbródka”, a po wojnie wielokrotny zabójca Władysław Mazurkiewicz.
Był autorem komentarza do Kodeksu Karnego i opracowań o charakterze pitawali "Contessa Mizzi i inne obrony egzotyczne"(1925),"Banki w Polsce" (1925); "Proces ministra Czechowicza przed Trybunałem Stanu' (1929); "W Modzelinie (rzeczy ponure)" (1932); powojennej pracy "O rehabilitacji: ustawa, rozporządzenia wykonawcze, rozporządzenia niemieckie" (1945)(o przepisach rehabilitacji Volksdeutschów); "Szkice biograficzne" (1945); oraz powieści i dramatów pozostawionych przeważnie w rękopisach.
Źródło: S. Milewski, Adwokat nietuzinkowy. Przyczynki do biografii mecenasa Zygmunta Hofmokla-Ostrowskiego (ojca),„Palestra” r. 2008, nr 3-4.