Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Karscy herbu Korab i Jastrzębiec

11.05.2009 15:39
Karscy herbu Korab i Jastrzębiec
Napisał Robert
¶roda, 24 maj 2006
Założyli w XVI w. wie¶ Karskie

Karscy herbu Korab i Jastrzębiec.

Podlaskim protoplast± tego szlacheckiego rodu był żyj±cy około połowy piętnastego wieku Marcin Karski.

Genealogowie i heraldycy różnie naszych Karskich wyprowadzali. Przeważała hipoteza, jakoby ród ten wywodził się od Karskich herbu Jastrzębiec, pochodz±cych od rodziny Bole¶ciców Koziebrodzkich z ziemi warszawskiej i płockiej. Tych ostatnich wspomina przywilej nadany przez księcia Ziemowita w 1408 r. Tak też uważali niektórzy z żyj±cych w XVIII w. Karskich, st±d podawali oni jako znak swój rodowy przeważnie herb Jastrzębiec.

Karscy herbu Korab

Prawda jest jednak inna. Nasi Karscy, osiedli w XVI w. w dobrach opodal Skrzeszewa, maj± pochodzić od innego rodu rycerskiego tj. też Karskich, ale klejnotu szlacheckiego Korab. Ci z kolei swoje gniazdo - Karsy mieli w ziemi kaliskiej. St±d pisali się w latach 1412 – 14 m.in. bracia Jan i Jerzy oraz Stefan Karscy. Z nich – Stefan żonaty był z niejak± Dobk± ¦więtosławow± z Kars. Z tej rodziny pochodził żyj±cy w drugiej połowie XV w. Jan Karski, który w 1497 r. musiał oczy¶cić się z zarzutów przywłaszczenia sobie pieniędzy i kosztowno¶ci złożonych w skarbcu, którego ów w nocy pilnował. Chyba nie był jednak głównym oskarżonym w sprawie, skoro wystarczyło jego słowo przysięgi, by sędziowie uwierzyli w to, że dóbr nie przywłaszczył.

Karscy na Miedznej

To z Karskimi herbu Korab z Kars w ziemi kaliskiej - m.in. z żyj±cymi na pocz±tku XV w. Janem, Jerzym i Stefanem spokrewnieni byli bracia Stanisław i Marcin Karscy posiadaj±cy w XV w. swoje maj±tki na terenie Podlasia. Obaj zreszt± zostali zapisani w najstarszych zachowanych księgach s±dowych ziemi drohickiej. Bardziej znan± postaci± był Stanisław Karski dziedzic rozległych dóbr pod Węgrowem tj. maj±tków rozlokowanych we wsiach Miedzna, Wola Tchórzowa, Ugoszcz i Orzeszówka. Stanisław żonaty był z Katarzyn±, z tego zwi±zku przyszła na ¶wiat córka Jadwiga, która odziedziczyła na mocy testamentu wyżej wymienione dobra.

¬rebczyce - Karskie

Jadwiga Karska wyszła za m±ż za pisarza ziemskiego drohickiego Stanisława Wodyńskiego i wniosła mu w posagu odziedziczony po ojcu maj±tek. Stało się to pod koniec piętnastego stulecia, zapewne dopiero po 1476 r., bowiem wtedy żył jeszcze jej rodzic Stanisław Karski. Założycielem gałęzi rodowej Karskich, która weszła w posiadanie maj±tku pod Skrzeszewem zwanego pierwotnie „Żerebczyce”, a póĽniej w XVI w. od Karskich – „Karskimi” był brat Stanisława Marcin Karski. Ów Marcin wspominany jest kilkakrotnie w dokumentach s±dowych z lat 1447 – 75. W 1482 r. wymienieni zostali też jego synowie w osobach: Piotra, Szczepana i Dzierżka. Nic bliższego niestety o nich nie wiadomo. Zapewne oni i ich synowie przybyli w 1528 r. na popis pospolitego ruszenia do Drohiczyna, bo w spisie odnotowano przy wła¶cicielach wsi Żerebczyce (czyli dzi¶ Karskie) Szczęsnego Karskiego.

Karscy na Podlasiu

Synem Dzierżka Karskiego był niechybnie Feliks Karski (jest przy nim wzmianka „syn Derski”), który w 1530 r. nabył od niejakiego Żdana czę¶ć wsi Bohy. Dzierżek pisał się jeszcze w 1541 r. „de Karskie” – czyli dziedzic na Karskich. W 1567 r. na kolejn± paradę szlachty z Podlasia, jak wtedy odnotowano przybyło 4 Karskich, za¶ w 1569 r. przysięgę na wierno¶ć Koronie Polskiej składało 6 męskich przedstawicieli tego rodu. W 1580 r. w imieniu pozostałych wła¶cicieli wsi Karskie podatek odprowadzał od 7,5 włóki ziemskiej Walenty Karski i Łukasz Turski, do tego pierwszego należał także młyn wodny. Na dobrach Karskie dziedziczyli bowiem w 1583 r. oprócz wymienionego Walentego Karskiego syna Stanisława – jeszcze jego brat Feliks i Stanisław Karski, syn Jana. Oprócz nich znamy z tego okresu jeszcze Mikołaja Karskiego syna Jana i Jana Karskiego syna Jakuba, dziedziców na innych maj±tkach ziemskich na Podlasiu.

Piastowali godno¶ci i stanowiska

W wykazie urzędników podlaskich znajdujemy Karskich, ale z przydanym im wszystkim herbem Jastrzębiec, st±d nie ma pewno¶ci czy wszyscy oni należeli do naszych Karskich. W±tpliwo¶ci nie budzi tylko osoba Dzierżka Karskiego, który był w 1580 r. podkomorzym drohickim, bo już samo imię daje jasno do zrozumienia, że należał on do potomków wspomnianego Dzierżka Karskiego, syna Marcina, który występuje w tek¶cie jako wła¶ciwy protoplasta naszych Karskich. Herbarze wspominaj± również, ale już w XVII w. pochodz±cego z tej rodziny Tomasza Karskiego, który w 1602 r. pełnił godno¶ć sędziego fiskalnego drohickiego. Gorzej sprawy się maj± z ustaleniem genealogii dla pozostałych urzędników m.in. pełni±cych godno¶ć łowczych podlaskich, braci: Jakuba (1677r.) i Kazimierza (1672-77). Zupełnie niemożliwe za¶ dla Krzysztofa Franciszka Karskiego – cze¶nika drohickiego w 1702 r. (zmarł 30 X 1717 r.), Szymona Karskiego – skarbnika podlaskiego w 1717 (zmarłego 17 III 1726 r.) i Tomasza Karskiego, również skarbnika podlaskiego w latach 1717-22.

Opu¶cili Karskie pod Skrzeszewem

W stuleciu osiemnastym szerzej znan± postaci±, która zapisała się negatywnie w¶ród jemu współczesnych był Paweł Karski. Ten został pozwany w 1714 r. przez Ossolińskich o rozboje i gwałty, jakie poczynił w Ciechanowcu. Ostatecznie Karscy opu¶cili swój maj±tek Karskie pod Skrzeszewem w drugiej połowie XVII w., gdyż w rejestrze poborowym z 1676 r. nie występuj± już jako mieszkańcy i wła¶ciciele tych dóbr. Pomimo tak wczesnej migracji Karskich z gniazdowego maj±tku Karskie i tego, że dobra te już w XVII w. należał do innych rodów szlacheckich nazwa wsi przechowała się szczę¶liwie do czasów nam współczesnych.

DARIUSZ KOSIERADZKI (Życie Sokołowa 26 III 2004)

Dane uzupełniaj±ce:

Tomasz Jaszczołt tak pisze o tym rodzie:

W najstarszych aktach s±dowych drohickich występowali dwaj bracia Stanisław i Marcin karscy herbu Korab. Stanisław był dziedzicem wsi Miedzna, Wola Tchórzowa, Ugoszcz i Orzeszówka. Ufundował on także ko¶ciół w Miedznej. jego żon± była Katarzyna, z któr± miał córkę Jadwigę wydan± za Stanisława Wodyńskiego herbu Ko¶ciesza, pisarza ziemskiego drohickiego. W ten sposób Miedzna z innymi wsiami trafiła w ręce Wodyńskich (póĽniej Butlerów). Stanisław Karski występował w Ľródłach jeszcze w 1476 r.. Marcin Karski, brat Stanisława posiadał dziedzinę koło Skrzeszewa, która pierwotnie nazywała się ¬rebczyce. Dopiero w XVI w. przyjęła się obecna nazwa Karskie. Karscy wywodz± się zatem od Marcina, który jest wspomniany w aktach 1447-1475. W 1482 r. występowali synowie Marcina: Piotr, Szczepan i Dzierżek Karscy. W 1567 r. na popis satwiło się czterech Karskich, a w 1569 r. przysięgę składało sze¶ciu członków tej rodziny. W 1580 r. w imieniu pozostałych współdziedziców podatek z 7,5 włóki opłacił Walenty Karski. W rejestrze z 1676 r. Karscy w Karskich nie występowali, mieszkali w innych wsiach.

Popis pospolitego ruszenia z 1567 r. Radoszkowice na Litwie:

Karskie:

Mikołaj Karski od brata swego Walentego - koń, miecz
Jerzy Karski - koń, zbroja
Szczęsny Karski wysłał sługę na koniu z mieczem

Przysięga na wierno¶ć Koronie 1569 r. Drohiczyn:

Karskie:

Szczęsny syn Stanisława
Walenty syn Stanisława i od brata swego nieobecnego Mikołaja dziedzicowie z karskich, z ¬rebczyc
Lenart Wierzbicki syn Pawła

Małaszczyno? Karski :

Mikołaj Karski syn Jana z dóbr Małaszczyzna? i w Litwie leż±cych
Mikołaj syn Jakuba
Jan syn Jakuba

http://www.zsokolowa.com/index.php?opti ... &Itemid=46