Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Wolny Konstanty -dzieciństwo i lata młodzieńcze

3.02.2009 16:29
Dzieciństwo

Wolny Konstanty z klasą Katolickiej Szkoły Ludowej w Bujakowie ok. 1887 r.Ojcem Konstantego Wolnego był Wawrzyniec z zawodu kowal, a Matką Ludwina Jarczyk. Wawrzyniec pochodził z Załęża i wżenił się w Bujaków. Dla Ludwiny, która wywodziła się z Jarczyków z Podlesia, Wawrzyniec był jej drugim mężem. Jej pierwszy mąż Jacob Orzeł (Orzoł) zmarł w 1873 roku. Miała z nim dwoje dzieci, z których pierwsze zmarło po kilku miesiącach po urodzeniu, a drugie Franz Orzeł (ur. 1872 r.) wykształcił się na chemika. Ślub Wawrzyńca (s. Antona Wolnego z Załęża, ur. 1816 r.), z Ludwiną odbył się w dniu 16 listopada 1874 r. w bujakowskim kościółku św. Mikołaja. Około 1884 r. rozpoczyna Konstanty naukę w Katolickiej Szkole Ludowej w Bujakowie. W tym czasie kierownikiem szkoły i organistą w kościele był Karol Wycisk, człowiek jak na te czasy wykształcony, ukończył katolickie seminarium nauczycielskie w Głogówku. Szkołę powszechną kończy Konstanty Wolny na Zawodziu koło Katowic w roku 1888. Mieszka na Zawodziu razem z ojcem u kuzyna Walentego Wolnego. Walenty Wolny (1859 - 1945) żonaty z Konstancją z domu Wróbel (1863 – 1954) mieli siedmioro dzieci: Jana (żonaty z Marią z domu Haroska), Augustyna (żonaty z Klotyldą z domu Razy), Elżbietę (zamężna z Antonim Rainer), Wiktora (żonaty z Marią z domu Ciałoń), Marię (zamężną z Krug), Albina i Eligię. Konstancja otaczała młodego Kostka troskliwą opieką i poświęcała mu dużo uwagi. Wawrzyniec pracuje w tym czasie w swoim zawodzie w Hucie „Baildon”. Młody Konstanty uczy się dużo i pilnie. Nauczyciele zwracają uwagę na jego duże zdolności. Ojciec postanawia więc, że pomimo trudności finansowych będzie go dalej kształcić. Naukę podejmuje w katowickim gimnazjum (przy Placu Wolności). Tam poznaje między innymi Wojciecha Korfantego, który przekonał go, że być Ślązakiem to, to samo co być Polakiem. Wspólnie zakładają tajne kółko gimnazjalistów polskich w szkole, która w tym czasie była twierdzą niemczyzny.

Studia prawnicze

Wolny KonstantyWawrzyniec kształci syna z myślą, że będzie studiował teologię. Po zdaniu matury, jak większość Ślązaków rozpoczyna studia we Wrocławiu i pomimo sprzeciwu Ojca zapisuje się na medycynę, którą po roku porzuca. Mając złe doświadczenia z przegranego procesu o miedzę w Bujakowie, Wawrzyniec długo nie może się pogodzić z tym, że jego syn studiuje prawo. We Wrocławiu studiuje również Korfanty, który zrezygnował z politechniki na rzecz ekonomii i prawa. Korfanty, Wolny, Jan Kowalczyk, Brunon Kudera i kilku innych działają w Towarzystwie Akademików Górnoślązaków. Po rozwiązaniu tej organizacji w 1899r. prowadzą dalej swoją tajną działalność w Związku Młodzieży Polskiej, której patronuje Narodowa Demokracja. Studia zakończył złożeniem 18 grudnia 1901r. egzaminu referendariuszowskiego i w sierpniu 1902 r. rozpoczyna praktykę referendariusza i asesora przy sądach w Trzebnicy, Świdnicy, Zgorzelcu i Wrocławiu. Dnia 14 maja 1907r. zdał „wielki egzamin państwowy” w Ministerstwie Sprawiedliwości w Berlinie.
Studiując we Wrocławiu mieszkał Konstanty na stancji, którą prowadziła Aniela Sworowska z domu Kasińska (córka Karola i Marii z Witkowskich). Najchętniej wynajmowała pokoje Polakom, bo znała słabo język niemiecki. Jej mąż Julian Władysław (1852-1902 zm. Świdnica pochowany we Wrocławiu) był właścicielem fabryki cygar, należał do loży masońskiej. Ojcem Juliana Sworowskiego był Dominik (1801- ?), natomiast dziadkiem Mateusz Swora alias Sworowski – handlarz bydła (1774-1856, Niepart. pow. Korbia woj. poznańskie). W domu Sworowskich, Konstanty poznaje ich dzieci: Wandę Leonię, Leona, Stefanię, Marię, Helenę. Wanda Leonia (ur.20.02.1886r. Oława-zm.13.04.1957r. Katowice, komunia 5.03.1894r. Rawicz), absolwentka paryskiej szkoły kosmetycznej, zostaje w dniu 24 czerwca 1911r. żoną Konstantego. Ślub odbył się we Wrocławiu w kościele św. Marii (na Piasku).

Lata 1907 - 1918, adwokatura i I Wojna Światowa

Około 1907r. jako pierwszy polski adwokat osiedla się w Gliwicach, zakłada kancelarię adwokacką przy rynku nr 14. Bezinteresownie występuje przed sądami niemieckimi broniąc Polaków w głośnych procesach politycznych. Między innymi obronę, razem z adwokatami Kobylińskim, Różańskim, Krzyżankiewiczem, członków Towarzystw: Filla i tow., Pindura i tow. oraz Meyza i tow., szpiegowanych przez policję, której udokumentowano prowokację wobec oskarżonych. Dużego rozgłosu nabrała sprawa obrony przez Wolnego polskich gimnazjalistów z Gliwic: Obremby, Skrzypczyka, Gondzika, Ogana, Tomali, Zagrodzkiego, Dzierżonka i Krupy, oskarżonych o przynależność do tajnego związku. Szykanowany był przez policje pruską między innymi też za pracę społeczną, w tym organizowanie „Sokoła”. Pracował również w Banku Ludowym, którego dyrektorem był Orlicki. Razem z nim i lekarzem Styczyńskim opiekowali się zakonspirowanym kółkiem gimnazjalistów (Towarzystwem) im. Tomasza Zana (TTZ), założonym przez późniejszego lekarza Kołoczka. Do organizacji tej należał również krewny Wolnego, gimnazjalista Henryk Jarczyk z Podlesia (który wykształcił się na lekarza). We Lwowie w 1939r. pomagał Wolnemu tak jak mógł najlepiej, w tej trudnej, wojennej sytuacji życiowej. W styczniu 1911r. wziął Wolny udział w wiecu, który odbył się w Królewskiej Hucie. Zostaje wybrany do Rady Nadzorczej Stronnictwa Polskiego na Śląsku. W sierpniu 1914r. wybucha I wojna światowa. Władze niemieckie natychmiast przystąpiły do aresztowań działaczy na Śląsku. Wśród aresztowanych znalazł się Konstanty Wolny. Został osadzony w wojskowej twierdzy w Nysie. Na skutek interwencji posłów polskich w Berlinie po 10 dniach zostaje wypuszczony. W roku 1917 powołano Wolnego do wojska pruskiego do służby pozafrontowej. Stacjonuje w Janowie Podlaskim w stopniu szeregowca. Pracuje początkowo w lazarecie dla koni, a następnie jako tłumacz w sztabie. Doskonale włada językiem francuskim, niemieckim i łaciną. Podczas służby wojskowej pomagał tutejszemu społeczeństwu, które w dowód uznania jedną z ulic w Janowie nazwali jego imieniem. Pod koniec listopada zostaje zdemobilizowany. Po pierwszej wojnie światowej Konstanty Wolny wraca na Śląsk i osiedla się w Bytomiu.

Wolny1