Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Plutowie herbu Kuczaba, Pliszkowie herbu Półkozic

9.05.2009 19:06
Plutowie herbu Kuczaba, Pliszkowie herbu Półkozic
Napisał Robert
czwartek, 01 luty 2007
Plutowie herbu Kuczaba i Pliszkowie herbu Półkozic

Herbowi o nieszlachecko brzmi±cym nazwisku
Obie rodziny, zarówno Plutowie, jak i Pliszkowie posiadaj± szlacheckie korzenie, choć ich nazwiska s± pozbawione charakterystycznej końcówki „-ski, -cki”. Nazwiska te ukształtowały się dawno temu od przezw i skutecznie oparły się wpływom językowym i panuj±cej modzie.

Niektórzy przedstawiciele tych rodów mimo wszystko próbowali z różnym skutkiem zmieniać nazwisko np. z Plutów na Plucińskich, albo z Pliszków na Pliszkowskich, st±d w starych i nowych dokumentach pojawiaj± się pojedyncze rodziny o tak przekształconym nazwisku. S± to jednak z pewnymi wyj±tkami sporadyczne przypadki.

Od czego pochodzi nazwisko Pliszka chyba nikomu nie trzeba tłumaczyć, gorzej przedstawia się wiedza przeciętnego człowieka je¶li chodzi o Plutów. Jednak sięgaj±c do języka staropolskiego równie łatwo i to obja¶nić. Słowo „pluta” oznaczało niegdy¶ zł±, zmienn±, lub deszczow± pogodę, która jeszcze dzi¶ czasami potocznie nazywana jest „pluch±”.

Przybyli na Podlasie w XV w.

Obie rodziny osiadły na Podlasiu najpóĽniej w 2 poł. XV w. Co się tyczy Pliszków herbu Pólkozic pierwsze , znane wzmianki odnosz±ce się do nich, a pochodz±ce ze starych dokumentów kancelarii ziemskiej s±du w Drohiczynie wymieniaj±: w 1470 r. Macieja z Pliszek, w 1477 r. Marka Pliszkę i w l. 1475-1482 Mikołaja Pliszkę. Z kolei, jak to podaje Tomasz Jaszczołt – Plutowie herbu Kuczaba pochodzili ze wsi Pluty w ziemi wiskiej, na Mazowszu. Przed 1470 r. jeden z nich Stanisław Pluta przeniósł się do ziemi drohickiej i kupił czę¶ć wsi Koryciany, na której założył wie¶ o nazwie Pluty. Od niego wywodzi się jedna z gałęzi tej rodziny. W aktach drohickich wymienia się w l. 1477-1481 Stanisława Plutę z Korycian, w 1481 r. Grzymka i Andrzeja synów Pluty z Korycian oraz w 1483 r. Bartłomieja z Plut.

Hrabia Uruski w swoim herbarzu wspomina niektórych przedstawicieli tej rodziny wzmiankowanych w l. 1439-1500, chodzi m.in. o Jakuba i Macieja Plutów, choć przydaje im herb Lubicz. Znowu Witold Semkowicz wzmiankuje w jednym z dokumentów sygnowanych dat± 6 X 1544 r. innego Stanisława Plutę.

Więcej szczegółowych informacji obu rodzinach, gdzie znamy imiona, przezwy, po¶rednio też ich zamożno¶ć przynosz± dopiero spisy pospolitegu ruszenia z 1567 r., listy przysięgaj±cych na wierno¶ć Koronie po przył±czeniu Podlasia do Polski z 1569 r. i podatki np. z 1580 r. W pierwszym przypadku wiemy, że na przegl±d wojskowy stawiło się 18 Pliszków z dóbr Pliszki, na t± sam± paradę zbrojno przybyło za¶ 11 Plutów z dóbr Pluty. W 1569 r. przysięgę składało 20 członków rodziny Pliszków przy 13 reprezentuj±cych ród lutów z Podlasia. W 1580 r. podatek z liszek w swoim imieniu i pozostałych współwła¶cicieli opłacił z 4,5 włóki ziemskiej Stanisław z Pliszek. Tak samo post±pił Stanisław Pluta odprowadzaj±c do skarbu państwa stosown± opłatę z 10 włók.

Prócz tu wymienionych do bardziej zamożnych zaliczali się w 2 poł. XVI w. Mikołaj Pluta syn Stanisława, Andrzej Pluta syn Wawrzyńca, Jan Pluta syn Hieronima oraz Mikołaj, syn Macieja i Lenart syn Piotra. W 1579 r. wymienia się także Krzysztofa Plutę syna Leonarda, jako dziedzica na czę¶ci dóbr Przygody.

Co się tyczy Pliszków – Wojciech, żonaty z Jadwig± Raczyńsk± sprzedał w 1565 r. czę¶ć maj±tków w Mirowicach i Rembieszycach. Dziedzicami na Pliszkach byli w l. 1582 – 1598 m.in. Maciej Pliszka syn Stanisława i Baltazar Pliszka syn Jakuba.

Obierali królów, sprawowali urzędy

Kiedy w Ľródłach Pliszkom przydawany jest jeden herb Półkozic, to Plutom serwuje się ich aż cztery : Kuczabę, Lubicza, Zagłobę i Szeligę. Wymienia się też Plucińskich zaznaczaj±c, że to szlachta zagrodowa z Podlasia. Do najsłynniejszych przedstawicieli tej ostatniej rodziny należał Adam Pluciński w 1632 r. poseł na sejm elekcyjny z województwa podlaskiego, żołnierz – walczył przeciwko Szwedom w Prusach Królewskich.

Jako elektorów królewskich znamy też Pliszków. W 1697 r. z województwa podlaskiego był to Franciszek Pliszka, za¶ z ziemi mielnickiej Tomasz i Wojciech Pliszkowie. W 1695 r. dziedzicem na Pliszkach był za¶ Jan syn Piotra. Jedna z linii rodzinnych osi±gnęła nieco wyższy niż pozostali współrodowcy status społeczny i reprezentowana była przez burgrabiego mielnickiego w 1750 r., następnie w 1754 r. cze¶nika mielnickiego Józefa Pliszkę, dziedzica na Pliszkach. Burgrabi± mielnickim był także w 1752 r. Wawrzyniec Pliszka. W 1784 r. Mateusz Pliszka syn Wojciecha i wnuk Wojciecha nabył czę¶ć wsi Tarków Mały.

Dziedzicem na Plutach w 1607 r. był Stanisław Pluta syn Mikołaja, a w 1646 r. Melchior Pluta syn Andrzeja. W 1733 r. kolejnego Sasa na tronie polskim poparli Stanisław i Mateusz Plutowie, ten ostatni odnotowany został jeszcze w 1751 r. wraz z małżonk± Katarzyn± z Kamieńskich. Dla porównania żywotno¶ci obu rodzin można przytoczyć kolejny przykład. W 1676 r. we wsi Pliszki na 14 domów – 8 było zamieszkiwanych przez Pliszków, a we wsi Pluty na 9 gospodarstw tylko dwa należały do Plitów. Plutowie bowiem już wtedy liczniej zamieszkiwali wsie o¶cienne np. Krzysztof Pluta syn Wojciecha i Marianny Głuchowskiej w 1701 r. wszedł w posiadanie czę¶ci dóbr Głuchówek po swojej matce. Jego syn Jan Pluta podobnie jak wnuk Michał i prawnuk Jan dokupowali tu jeszcze ziemię m.in. w 1729 r.. Ten ostatni – Jan nabył też w 1782 r. czę¶ć wsi Strusy. Do Radzikowa Wielkiego wyprowadził się z Plut w 1748 r. Maciej Pluta syn Kazimierza. Ów był dwukrotnie żonaty. Pierwszy raz z Katarzyn± z któr± miał urodzonego w 1755 r. syna Andrzeja, drugi raz z Mariann±, to powiła mu w 1767 r. Mikołaja. Obaj zostali ochrzczeni w parafii Zbuczyn i tytułowali się póĽniej dziedzicami Radzikowa.

Nie opu¶cili gniazda

W 2 poł. XVIII w. Plutów spotykamy także jako dziedziców Przesmyk Przyłęgów. Tu gospodarstwo nabył w 1768 r. Antoni Pluta, syn Stanisława, wnuk Macieja i prawnuk Wojciecha. Antoni żonaty był z Helen± Lipińsk±. Na czę¶ci wspomnianego już Głuchówka współdziedziczył też Paweł Pluta, wnuk Krzysztofa,, a prawnuk kolejnego Krzysztofa i Marianny Skolimowskiej. Inny z nich – Jan Pluta w 1785 r. nabył czę¶ć dóbr Górki i to jego potomkami byli bracia Stanisław i Wojciech Plutowie.

Czę¶ć wsi Sawice zwane Mikołajewicami kupił w 1789 r. Kazimierz Pluta syn Walentego. Pomimo tego, że wielu z rodu Plutów opu¶ciło stare gniazdo Pluty na Podlasiu w XVII i XVIII w., to na pocz±tku stulecia dziewiętnastego w tej wsi gospodarzył nadal Mateusz Pluta, syn Wojciecha, wnuk Łukasza, prawnuk Aleksandra.

Nazwisko Pluta jest współcze¶nie w Polsce bardzo popularne i posługuje się nim ponad 14 tysięcy osób, z czego w byłym województwie siedleckim zamieszkuje ich niespełna dwustu. To ci ostatni s± potomkami Plutów herbu Kuczaba, przybyłych z ziemi wskiej do drohickiej ok. poł. XV w. Znacznie mniej jest za to w kraju Pliszków. Ich liczebno¶ć szacowana jest na 3 tys. ludzi, ale podobnie jak poprzedników w siedleckim było ich niedawano zaledwie 150 osób.

DARIUSZ KOSIERADZKI (Życie Sokołowa 9 XII 2005)

Dane uzupełniaj±ce:

PLISZKA HERBU PÓŁKOZIC

Najstarsze zapisy w księgach drohickich XV w.:

1470 r. Maciej z Pliszek
1475 - 1481 r. Mikołaj z Pliszek
1477 r. Marek Pliszka
1482 r. Mikołaj Pliszka

Przysięga na wierno¶ć Koronie po przył±czeniu województwa podlaskiego do Polski 1569 r.:

(według informacji Tomasza Jaszczołta przysięgało wówczas 20 członków tej rodziny, w wykazach drukowanych s± za¶ liczne luki):

np. Pliszki:

Andrzej syn .....
Jan syn Szczęsnego
Piotr syn Jakuba
Stanisław syn Tomasza i za brata ....
Maciej syn ......
Mikołaj syn ....
Zygmunt .....
Katarzyna wdowa po .... (itp.)

Popis pospolitego ruszenia Radoszkowice na Białorusi 1567 r.

(według informacji Tomasza Jaszczołta stawiło się wówczas 18 Pliszków, w moim wykazie brak zapisków odnosz±cych się do tej wsi i tego rodu)

Podatek z 1580 r.:

Z 4, 5 włóki ziemskiej podatek ten opłacił w imieniu swoim i pozostałych współdziedziców Stanisław z Pliszek

Podatek z 1676 r. tzw. pogłówne

wynika z niego, że we wsi Pliszki było razem 14 dymów (domów) z czego w 8 mieszkali przedstawiciele rodu Pliszków

PLUTA HERBU KUCZABA

Najstarsze zapisy w księgach drohickich XV w.:

przed 1470 r. Stanisław Pluta kupił czę¶ć Korycian na Podlasiu i powstała tu wie¶ Pluty
1477 - 1481 r. Stanisław Pluta z Korycian
1481 r. Grzymek syn Pluty z Korycian, Andrzej "Pluczyc" z Korycian
1483 r. Bartłomiej z Plut

Przysięga na wierno¶ć Koronie po przył±czeniu województwa podlaskiego do Polski 1569 r. Drohiczyn:

Pluty Czarnoty:

Stanisław syn Lenarta
Jerzy syn Stanisława Jan syn Mikołaja
Mikołaj syn Stanisława
Lenart syn Piotra
Paweł syn Wojciecha
Wawrzyniec syn Stanisława
Bartosz syn Mikołaja
Gotard Kamieński syn Jerzego
Stanisław syn Andrzeja
Szczęsny syn Marcina
Rafał syn Jerzego
Paweł syn Stanisława

Popis pospolitego ruszenia Radoszkowice na Białorusi 1567 r.:

Wie¶ Pluty:

Mikołaj syn Stanisława - klacz, kord
Adrzej syn Wawrzyńca - klacz, kord, siekiera
Jan syn Hieronima - od dzieci stawił koń i miecz
Grzegorz Czarnocki syn Stanisława - klacz, miecz
Wawrzyniec Czarnocki syn Stanisława - klacz, kord
Druzjana? "Andrzejewna" z imienia swojego z Plut i z Kamianki - klacz
Jan syn Mikołaja - klacz, miecz
Wojciech syn Macieja - z czę¶ci swojej - klacz, miecz
Lenart syn Piotra wysłał syna Salomona - koń, rohatyna

Fragmenty z książki „Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic” pod red. G. Ryżewskiego, Sokołów Podlaski 2006, z rozdziału „Osadnictwo lewobrzeżnej części ziemi drohickiej w XV i na pocz. XVI w. – okolice Sokołowa, Węgrowa i Mord. T. Jaszczołt:

„… Sąsiadująca z Paprotnią wieś Pluty powstała na części gruntów Korycian, zapewne przez kupno ich części. Nabywcą tej części był chyba Stanisław Pluta z Korycian występujący w latach 1473 – 1481. Jego synami byli z pewnością Grzymek Plucic, Andrzej Plucic, Jakub Plucic i zapewne Bartłomiej z Plut… Plutowi ci pochodzili najpewniej ze wsi Pluty w ziemi wiskiej, gdzie w 1483 r. spotykamy Andrzeja syna nieżyjącego Stanisława z Plut, niewątpliwie identycznego z powyższym Andrzejem Plucicem z 1481 r. Plutowie ci musieli zatem jeszcze po przeniesieniu się do ziemi drohickiej posiadac części także w ziemi wiskiej… Plutowie z ziemi wiskiej byli herbu Kuczaba, tego samego herbu byli więc również Plutowie z parafii Paprotnia, którzy w 1528 r. wystawili do popisu jednego konia…”

„..Pliszki były gniazdem niewielkiego rodu Pliszków. W 2 poł. XV w. występowali tu: Mikołaj zwany Szczerba, Marek oraz bracia Piotr i Bartłomiej. W 1528 r. Pliszkowie ci wystawili do popisu wojskowego dwa konie…”

http://www.zsokolowa.com/index.php?opti ... &Itemid=46