Bohorodyczyn, woj. stanisławowskie

Bohorodyczyn

Bohorodyczyn - przed wojną wieś sołecka w gminie Targowica Polna, pow. Tłumacz, woj. stanisławowskie.
wyróżniano rejony: kolonia, filipówka, korżówka, komórki, szlachta, telefuszczyzna.
a także ulice: kościelna, środkowa, wielka góra (górna), cisarka

Miejscowość leżąca w obrębie dawnego województwa halickiego. Na przestrzeni wieków często zmieniała swoich właścicieli i nazwę. Na podstawie opublikowanych badań możemy stwierdzić, że w części należała do dóbr królewskich (wraz z polem Michałków), ale też wchodziła pod nazwą Brodyczyn w skład majątku pochodzącego z Węgier Mikołaja z Czerniejowa albo Czyrniowa (1437-1466). Stan ten trwał tylko do 1448 roku, kiedy to znajdujemy ją w dobrach kanclerza Jana Janowica z Koniecpolskich. Po śmierci Janowica w 1471r nie wymienia się jej w rękach potomków, co może świadczyć o tym, że była to tylko dożywotnia dzierżawa i ziemia powróciła do królewszczyzny.
Kolejna wzmianka pojawia się w kontekście wyprawy wołoskiej króla i ukarania jawnego poparcia Wołochów przez Adama Chocimierskiego. Król konfiskuje i nadaje dobra Adama, z których szła wojenna powinność swemu pokojowcowi Janowi Rycerzykowi z Włodowic. Starosta halicki długo zwlekał z pomocą w przejęciu nadania, toteż Jan Rycerzyk sprzedaje dobra Puźniki i Brodyczyn za sumę 1000 tys. grzywien bratu Adama - Mikołajowi Chocimierskiemu. Ten z kolei odsprzedaje je swemu bratu Adamowi za taką samą kwotę.
Na przełomie XVI i XVII w. wieś zwana jest Borodyczyn i wchodzi w skład dominium Hostów, a potem Krzywotuły, w cyrkule stanisławowskim. Właścicielką jest rodzina Kalinowskich.
W 1857 r. pojawia się w księgach metrykalnych obecna nazwa - Bohorodyczyn.
W 2 poł. XVIII w. wioska jest własnością Ormianina Antoniego Szadbeya, a po jego śmierci w 1890r. podzielona pośród spadkobierców m.in Aarona Kriegera i Celestyna Stadlera. W 1930r. więksi posiadacze majątku ziemskiego to Helena ze Stadlerów Rasińska, oraz Stadler Eugeniusz.

Miejscowość położona nad potokiem Dywocza, wśród pagórków i torfowiska Malhawa. Budynki w większości drewniane, kryte strzechą o rozkładzie dwuizbowym z zewnętrznym gankiem zw. galerią. Ważniejsze budynki:
- murowany kościół katolicki fundacji A.Szadbeya z 1882r, wyposażony m.in. dzięki dotacji cesarskiej z 1886r
- drewniana cerkiew grekokatolicka na Korżówce z przycerkiewnym cmentarzem
- 4 klasowa szkoła ludowa
- 4 sklepy (w tym 3 żydowskie),
- murowana chłodnia należąca do mleczarni wybudowana staraniem dyrektora Mariana Sługockiego
- strażnica wiejska (dom ludowy).
- murowany dwór rodziny Stadlerów
- proboszczówka wraz z prowadzącym do niej od kościoła chodnikiem

Do r. 1921 parafia mieściła się w Chocimierzu, potem została przeniesiona do kościoła pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Bohorodyczynie. Murowany kościół, a w zasadzie kaplica wybudowana w 1882r dzięki staraniom i środkom dziedzica - Antoniego Szadbeya. Świątynia nadwyręzona mocno w czasie wojny, w okresie międzywojennym z braku funduszy na remont obiekt podupadł. Celem wzmocnienia rozpadającej się budowli dostawiono dwie podpory ścian bocznych. Wojna przeszkodziła w przeprowadzeniu remontu, a zebrany w tym celu materiał rozkradli okupanci hitlerowscy i kolaborujące z nimi władze ukraińskie. W 1943r mimo spalenia zabudowań administratorskich przez bandy ukraińskie kościół i księgi parafialne ocalały nietknięte. Dopiero przejście frontu radziecko-hitlerowskiego i ostrzał katiuszami przez Rosjan zakończył żywot budowli. Częściowo odratowane wyposażenie przywieziono do Polski. Po budowli pozostały tylko wspierające podpory bocznych ścian. Kilka elementów wyposażenia zachowało się i jest eksponowane w tamtejszej cerkwi.
Od momentu ustanowienia parafii role administratorów sprawowali:
ks. Stanisław Perenc 1921-1936
ks. Kazimierz Lechman 1936 - 1938
ks. Józef Pieczonka 1938 - 1943
ks. Michał Jagusz SJ w latach 1941-1944 (funkcja pomocnicza)
Ks. Adam Habel 1943-1944

Na podstawie danych ze schematyzmów archidiecezji lwowskiej widać, że miejscowość z przysiółkami szybko się rozwijała. Ogólna liczba parafian z konkretnych lat wynosi odpowiednio:
1925r. - 1253
1926r. - 1276
1931r. - 1541
1939r. - 1800
wg GUSu z 1935 r Wieś miała 344 zagrody i 1482 mieszkańców.
W 1880 r. wymienia się: ludności rz. kat. 350, gr.kat. 156, izraelitów 35: razem 541
Przeważała ludność polska, Ukraińców było ok. 20 %. Mieszkało tu także ok. 21 Żydów, których w 1941 r. zabrano do getta, gdzie zostali prawie wszyscy zamordowani. Kilkoro Żydów przechowali Polacy, po wojnie emigrowali do Ameryki. Jedna z ocalałych mieszkanek Fran Finkelstein spisała wspomnienia z tym związane.

Do najbliższych miejscowości w okolicach Bohorodyczyna należały: Michałków, Żukocin, Hostów, Przybyłów, Bortniki. Do dalszych - Chocimierz, Kołomyja, Ottynia, Obertyn, Tarnawica Polna. Miasto powiatowe Tłumacz oddalone było o 18 km, a wojewódzkie Stanisławów - 35 km. Najbliższa poczta znajdowała się w Otynii, a posterunek policji w Hostowie. Miejscowość podlegała Powiatowemu Urzędowi Ziemskiemu w Stanisławowie.