Płoskie, pow. starosamborski

Płoskie, wś, pow. staromiejski, 24"9 kim. na płd.-zach. od sądu pow., urz. poczt, i tel. w Staremmieście. Na płn. leży Nanczułka Mała, na płn.-wsch. Potok Wielki, na płd.-wsch. Wiciów, na płd.* zach. Mszaniec, na płn.-zach. Galówka. Wieś leży w dorzeczu Dniestru. Wody z zach. połowy obszaru zabiera potok Płoskie, płynący na płd, do Mszańca, gdzie wpada do Mszańca, dopływu Dniestru. Wody ze wschód, połowy zabiera pot. Sokół, również dopływ rz. Mszańca. Zabudowania wiejskie leżą w dolinie pot. Płoskie (cerkiew 558 mt. npm.). Na płn.-wschód od wsi wznosi się wzgórze do 703 mt., a na i płd. wzgórze Czerteny do 626 mt. Własność ran. ma roli or. 974, łąk i ogr. 80, past. 303, lasu 158 mr. Jeden dom osobno stojący zwie się ,,Ostrów" a drugi „Na sołtyskima. W 1880 r. było 91 dm. i 464 mk. (233 męż., 231 kob.), 452 wyzn. gr.-kat. a 12 izrael. Par. gr.-kat. w Gałówce. We wsi jest cerkiew drewniana p. w. św. Michała, zbudowana za bisk. Inocentego Winnickiego między 1690 a 1696 r. Cerkiew posiada metryki od r. 1784. Do r. 1873 była parafialną. W lwowskiej prokuraturze skarbowej znajduje się dokument erekcyjny dla cerkwi wsi Płoskie, wydany przez królowę Bonę w Krakowie w r. 1546: „Bona Dei gratia regina Poloniae etc. Q,uia nos volentes subditis nostris ritus ruthenici in villa Płoskie de Popone rit. ejusdem providere, eisdem nostris subditis in vilia praedicta in poponem discretum Mathiam circa Sinagogam in eadem consistituendum duximus. Ei quidem Poponi pro ejus modi poponatu to tam et integram Aream, cum omnibus attinentiis ad poponatum (legitime spectantibus, in decem marcis pecuniae. inscńbimus, ita tamen, quia ipse Pop 1 eandem aream, cum omni jurę et libertate in pecunia praefata tenebit et possidebit, prout et alii popones Capitaneatus nostri Samborien-sis suos poponatus tenent et possident. De qua quidem area dationes census et tributa quotannis solvere tenebitur, prout et alii popones eidem Capitaneafcui sohrere tenentur,quam quidem aream cum poponatu idem Ma-thias in 10 Marcis pecuniae tenebit et possidebit, ad beneplacitum nostrum. In cujus reitestimonium sigillum nostrum praesentibus est subappensum". Za czasów Rzpltej należała wś do dóbr koronnych, do ekonomii Samborskiej a krainy lipeckiej. W aumaryuszu dokumentów (rkp. Bibl. Ossol. M 2837) czytamy str. 64: „1529. Samboriae. Facułtas Mgfci Odrowąż, locandi villam, appellandam Płoskil circa rivulum diet. Pioski, cadentem in fiuyium, dictum Mszaniec, inter yillam Hołowiec-ki et yillam Mszaniec usejue ad granicies villae Livina (t# j. Lenina) data. In qua ad scul-l tetiam unam integram aream, secundum emen surationem, alioram seultetorum dimensuran-dam, cum tertia parte dationum, cum facultate in fluvio Ploski extruendi molendinum, cum taberna, ac eorum omnium emolumentis, cum duobus diebus, quotannis de subditis labora-tilibus, scilicet arationis, et falcastrationis, cum tortis ac aliis utilitatibus dat. Ratione quorum Sculteti pro tempore existentes, unam sexagenam pecuniae dare et expeditionem bel-lieam subire obligantur. Q,tiam Bona regina approbayit Yarsayiae A. 1551. Q,uae utracjue Sigismundus Augustus ratifieavit in Crasny-staw 8 Julii A. 1558". str. 65: „1561 dieJLfl Julii, Vilnae. Sigismundus Augustus, Provido Ostasz per Magnfcum de Mielec Oapitaneumj datam facultatem, in fundo et loco superiori ejusdem yillae de cruda radice unius lanei agri extirpandi, nec non molendini, Folusz dicti, extruendi, in loco inferiori ejusdem yillae, in fluyio Mszaniec, nen non ut Subditi dieto Scułteto, quotannis uno die segetes col ligere teneantur, salvis contributionibus etoneribus Seultetorum, ad aerarium pubiieum per illos praestari solitis, confirmat. W lustracyi z r. 1686 (rkp. Ossol. 1255, str. 230) czytamy: Ta wieś ma łanów 20. Zosobna wójtowskich 2!/a. popowski 1, hajducki 1. Czynsze na św. Michał. Kuchenne, stróżneJ żyrowszczyznę, kopy hajduckie, za sądy zborowe dawają jako Łomna. Czynsze na św. Marcin. Czynszu głównego dają zł. 3; za wołu, kopy hajduckie z pustych koszonych łanów, owies, kury, gęsi, tak z każdego łanu płacą, jako Łomna. Myta gromada daje zł. 1. Od gorzałki gromada dawa ogółem zł. 10. Z wójtostwa dają ogółem czynszu zł. 20. Pop z łanu czynszu daje zł. 2 gr. 6. Czynsze na św. Wojciech: kuchenne, stróżne, kopy hajduckie, owies, gęsi, kury, barana kuchennego, za jagnię i jarząbki, baranka wielkanocnego, jajco, owcza dziesięcinę tak wszystko płacą jako Łomna. Drzewo tramowe i insze wszystkie, także robotników, ciesielszczyznę tak odprawiiją jako Łomna. Karczma do dalszej or dynaeyi ze zamku Samborskiego zachowuje. Wójtostwo trzyma Bazyli i Hrehory Steckowiczowie, Alexander i Jacenty Huzelowiczowie za przywilejem J. Kr. M. z d. 20 czerwca r. 1680 i za cesyą Genarowi Mathai Wołoski de dat. 1676". W inwentarzu z r. 1760 (rkp. Ossol M 1632, str. 211 i 212) czytamy: „Ta wieś osiadła na łanach 20. Yidelicefc sianych łanów 4, koszonych 8, pustych 8. Zosobna kniazkioh 2%, hajducki seu sołtyski 1, po-powski L Ohlebnika ad praesens znajduje się in M 18. Sołtysi Ziemiańscy. Czynsze tej wsi (wymienione szczegółowo) czynią 199 zł. 26 Igr. Wójtowstwa w tej wsi posessor Jm. Pan Jerzy Łopuszański prawo non produxit, ponieważ mu go Jm. Pan Grochowski zabrał, płaci z tego wójtostwa czynszu inkorporowanego do kasy ekonomicznej co rok 170 zł. Lasy tej wsi: Las od Wiciowa, nazwany Kaliński, w którym drzewa różne. Chaszcze od wsi Galówki drobne. Po Potokach kawałkami laski drobne jodłowe i smerekowe. Żaliła się gromada tej wsi, że ksiądz Łopuszański trzyma łąkę gromadzką od granicy Mszanieckiej, a żadnego czynszu nie płaci". Rewizya praw i przywilejów Ekonomii Samborskiej z r. 1766 (Dodatek miesięczny do Gazety Lwów., 1872, t. II, str. 116) podaje następujące szczegóły: „Ta wieś ma gruntu łanów M 20; zosobna kniazkich 21/2f hayducki 1, cerkiewny 1, du-chownych ad praesens 2, Popowiczów 2. Ohlebnika gromadzkiego 16, hayduków ziemiańskich 4, wójtów prostych 8. Duchowni produkowali erekcyą Serenissimae Bonae Reginae super unam aream in yilla Płoskie disoreto Mathia, Cracoyiae ipso die Sanctae HedyigisA. D. 1546 pro Poponatu nadaną, deinde kon-fermacyą Serenissimi Sigismundi Regis Var-sayiae die 22 mensis maji A. D. 1619, którą jus per Magnificum Daniłowicz die ultima maji w Samborze 1616 anno datum utwierdzone, mocą których praesentanei Praesbyteri possident łan z przydatkami. Na kniazkie półtrzecia łanu produkowany przywilej Serenissimi Augusti III w Warszawie d. 4 lutego R. P. 1762 Szlachetnemu Andrzejowi Łopuszańskiemu, Janowi Wołczkowiczowi, Grzegorzowi Mi ssie wieżowi, Jędrzejowi Kalino wieżowi, Wasylowi Łuczkiewiczowi, Michałowi Cykowskiemu i Szczepanowi Cykowskiemu cum omnibus attinentiis et proyentibus, ad yitae eorum tempora nadany, mocą którego posiada jąe, mają rocznego prowentu exclusis oneribusfandi zł. 200. Łan sołty&ki posiadają hajducy Ziemi Przemyskiej, na który produkowali przywilej Serenissimi Joannis Oasitniri w Warszawie dnia 20 lutego R. P. 1650 uczciwym Paszauicom, Wybrańcom ze wsi Gałówki i Płoskiego (na łany wybranieckie wsiom Gałówki i Płoskiego) pod Zbarażem w oblężeniu będącym, nadany, mocą którego praesentanei superviventes posiadają. Ta wieś ma grantu dosyć, ludzi bardzo mało". Wspomniany wyżej przywilej Augusta III na półtrzecia łanu kniazkiego podany jest w całej osnowie w rewizyi praw i-przywilejów Ekonomii Samborskiej (1. c, str. 251)
[SGKP]