Za panowania Bolesława Chrobrego, nad krystalicznymi wodami Raby, na stokach Gór Sarmackich, zwanych póniej Karpatami, szumiała odwieczna puszcza Silna Magna. Tylko od czasu do czasu myśliwi i możni spod Krakowa zapuszczali się tutaj na tura lub niedwiedzia. Dwa stulecia póniej, kiedy na tronie książąt krakowskich zasiadł Leszek Biały, w okolice te zaczęli ściągać pierwsi osadnicy. Na jednym wzgórzu zwanym Chełm, zbudowano warownię stróżę, strzegącą biegnącego dolin szlaku handlowego. Kiedy królem został Kazimierz Wielki, okolica zaludniła się. Nowo przybyli zaczęli wycinać prastarą puszczę i zakładać pierwsze wsie. Często przejeżdżały tędy wozy kupieckie, zarówno jadące na południe ze solą, jak i w kierunku Krakowa z przednim, węgierskim winem. W 1348 roku szlachcic Grzybek otrzymał zgodę na lokalizację wsi Stróża na prawie niemieckim. Takie były początki Stróży.
Położenie
Obecnie Stróża jest wsią, która wchodzi w skład gminy Pcim. Pod względem administracyjnym gmina znajduje się w powiecie myślenickim województwa małopolskiego. Gmina Pcim położona jest w południowo-wschodniej częci Beskidu Średniego. W skład gminy wchodzą trzy miejscowości: Pcim, Stróża oraz Trzebinia, które liczą razem 10000 mieszkańców. Stróża jest najstarsza wsią w gminie, liczy 2900 mieszkańców i posiada powierzchnię 4078 ha. Dogodne położenie komunikacyjne czyni ją łatwo dostępną dla turystów. Pcim znajduje się przy trasie E77 (Zakopianka) w odległoci 46 km od Krakowa i 61 km od Zakopanego. Położona przy tej samej trasie Stróża leży 7 km na północ od Pcimia. Ze Stróży lokalną drogą można dojechać do Trzebuni. Gmina Pcim położona w pięknym zakątku naszego kraju posiada wysokie walory przyrodnicze i gospodarcze. Okoliczne góry kuszą bogactwem lasów pieknymi panoramami, a wody rzeki Raby zachęcają do kąpieli i wędkowania.
Zabytki Stróży
Kociół NMP Królowej Polski - murowany, neogotycki kociół w Stróży powstał w latach 1906-1909. Inicjatorem budowy był ksidz Józef Wtorek, rodowity Stróżanin. Do najciekawszych elementów wystroju należ piękne witraże wykonane w 1966 r. przez Adama Bunscha. Obok kocioła znajduje się wolnostojca dzwonnica z 1908 roku, drewniana plebania z pocztku XX wieku oraz krzyż przydrożny.
Wille Klebertówka i Firkówka W okresie międzywojennym zarzdc okolicznych dóbr Lubomirskich był H. Klebert. W 1923 r. wystawił on na gruntach dworskich w Miłogoszczy willę, zwan Klebertówk. W pobliżu stoj budynki gospodarcze: obora, dwie stodoły i spichlerz. Obecnie znajduje się tu orodek naukowo badawczy Politechniki Krakowskiej. Willę Firkówka zbudował w 1924 r. zamożny gospodarz S. Firek. Piękny choć mocno zaniedbany dom utrzymany jest w stylu dworku. Na zapleczu willi znajduj się postawione wokół budynki gospodarcze. Ponizej willi, w 1939 r. Firek wybudował pensjonat (dzi Zagroda), w którym w latach 1943-44 stacjonowała załoga działajcego tu lotniska polowego Luftwaffe.
Kapliczki Na małej Gromadzie, blisko granicy z Mylenicami stoi najstarsza kapliczka w Stróży. Liczy ona już ponad 250 lat. Według podania postawiono j w tym miejscu w podzięce za cudowne ocalenie. Z kolei jedn z młodszych figur kamiennych w Stróży ufundował ksidz Wtorek. Jest to figura MB Niepokalanie Poczętej z 1909 toku, znajdujca się na roli Klaklowo. Gocinna wie ma wiele walorów turystyczno-rekreacyjnych. Piękne położenie i dobry klimat stwarzają doskonałe warunki do wypoczynku, co doceniają coraz liczniej przybywający na urlopy i wakacje mieszkańcy dużych miast.
http://www.sp3stroza.netmar.net.pl/historia_1.html