Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Stach Teodor Marian

7.12.2013 19:24
STACH Teodor Marian (1879-1956),
na­uczyciel, dyrektor szkół. Urodził się 1 XI 1879 w Bogumiłowicacń k. Tarnowa. Był sy­nem Karola, naczelnika stacji kolejowej i Anieli z Brukne-rów. Miał 2 bra­ci, z których Ka­rol (u r. 1875) byt profesorem i kuratorem Ślą­skiego Okręgu Szkolnego w Ka­towicach, a Jan (ur. 1877) profe­sorem na Uni­wersytecie Jagiellońskim w Krakowie. S. lata młodzieńcze spędził we Lwowie, skąd po ukończeniu V klasy gim­nazjalnej przeniósł się z rodzicami do Kra­kowa. Tam ukończył gimnazjum i odbył studia z zakresu historii i geografii, ukończo­ne w 1901 na Uniwersytecie Jagiellońskim. W Krakowie został dyrektorem Gimnazjum Sióstr Urszulanek. Wiosną 1920 przybył do Leszna, powołany na stanowisko dyrekto­ra Państwowego Seminarium Nauczyciel­skiego Żeńskiego. Obowiązki te przejął po dyrektorze narodowości niemieckiej i przy­wrócił szkole polski charakter. Gdy pełnił funkcję dyrektora, szkołę odwiedzili: ks. kar­dynał E. Dalbor i prezydent RP S. Wojciechowski. S. poza pracą w szkole pełnił, aż do przejścia na emeryturę, funkcję prze­wodniczącego komisji kwalifikacyjnej na­uczycieli na okoliczne powiaty. Współpra­cował z miejscowymi pułkami wojska i Pol­skim Czerwonym Krzyżem. W 1932 prze­szedł na emeryturę Bezpośrednią przyczy­ną odejścia z seminarium była zdecydowa­na odmowa przystąpienia do Bezpartyjne­go Bloku Współpracy z Rządem (BBWR) i wprowadzenia polityki do szkoły. Po wybu­chu wojny w 1939 na polecenie władz Lesz­na ewakuował się, jednak wkrótce powró­cił. 11 XI 1939 został usunięty przez Niem­ców ze swojego mieszkania i udał się z ro­dziną do Krakowa. Pracował tam jako tłu­macz języka niemieckiego u swego kolegi posiadającego kancelarię notarialną. W 1945, tuż za frontem, powrócił do Leszna i z polecenia Kuratorium Poznańskiego za­jął się organizacją Liceum Pedagogiczne­go i Szkoły Ćwiczeń. Gmach szkolny w 1945 był zajęty na szpital dla żołnierzy ra­dzieckich. Usilne starania S. przyczyniły się do uruchomienia szkoły w maju 1945. Funk­cję dyrektora liceum pełnił do końca roku szkolnego 1946/7, po czym ponownie prze­szedł na emeryturę i opuścił Leszno, miesz­kając kolejno we Włoszakowicach, Suchej Beskidzkiej i Jeleśni. Zmarł 29 II 1956 w Jeleśni pow. Żywiec i tam, 3 III, został po­chowany. Jego żoną była Helena z Kisielewskich, siostra Zygmunta Kisielewskiego, ojca Stefana, słynnego Kisiela, z którą ślub zawarł w 1907 w Krakowie. Małżeństwo miało pięcioro dzieci: Helenę (ur. 1910), na­uczycielkę, Teodora (ur. 1913), rolnika, Ma­riana (ur. 1915), nauczyciela, Adama (ur. 1917), stomatologa i Anielę (ur. 1925), z zawodu nauczycielkę.
Jędraś S..Dyrektor Teodor Stach,,.Panorama Leszczyńska": 1992 nr 8 s.10;-lnf. Anieli Zygadło;- Fot. ze zbiorów autora.
Stanisław Jędraś