Berkman Michał (1823-1913)

Berkman Michał, syn Józefa i Ludwiki, ur. w Wilnie 23 września 1823 r.; tamże uczęszczał do gimnazjum, które w r. 1841 z medalem złotym ukończył. Następnie, po odbyciu studjów mat.-przyrod. w Charkowie nauczał czas jakiś w szlacheckiej szkole powiatowej w Prużanie (gub. grodzieńskiej), a następnie w szkole w Lidzie; stąd przeniósł się do Wilna i do r. 1858 był nauczycielem w gimnazjum wileń-skiem. Należał tu do t. zw. „Związku Bratniego", założonego niegdyś między innemi przez braci Dalewskich. Posiadając zamiłowanie artystyczne, zbliża się w Wilnie do Moniuszki, organizuje chór amatorski, grywa na wiolonczeli, przyjaźni się z Syrokomla i Andriollim. Następnie w charakterze nauczyciela przeniesiony do gimnazjum w Kiejdanach, cieszy się wielkim wpływem i ma poparcie w inspektorze gimnazjum Michale Turskim, byłym koledze uniwersyteckim. Po wybuchu powstania stracił posadę w gimnazjum; wówczas czynny był w Kownie w organizacji powstańczej, pod imieniem Juljana Dalewskiego, skrzętnie później poszukiwanego. W r. 1864 (czy też w końcu 1863) został wraz z żoną Julią Dalewską uwięziony i zesłany do Makarjewa (gub. Kostromskiej). Na mocy manifestu powrócił do kraju i osiadł w Warszawie, gdzie utrzymywał się z udzielania lekcji, a w ciągu ostatnich lat 20-tu pracował w szkole technicznej kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, jako nauczyciel matematyki. Usunął się z zajmowanego stanowiska dla wieku podeszłego. Ostatnie lata życia spędził w Skierniewicach i tutaj zmarł 18 lutego 1913 r. M. B. przez żonę Julję, poślubioną w r. 1862, a zmarłą w r. 1874, był szwagrem wymienionych w pamiętnikach Gieysztora Franciszka, Aleksandra, Konstantego i Tytusa Dalewskich, oraz Zygmunta Sierakowskiego.
[Gieysztor, Pamiętniki...]