Inne nazwy: Cervus, Niger, cervus, Czarny Jeleń, Niałko, Niałek, zawołanie: Opole.

Pierwotny wizerunek herbu to czarny jeleń z uniesioną głową zwrócony w prawą (herbową) stronę na srebrnym tle. Liczne odmiany dają tło złote, lub czerwone, na którym jeleń bywa czarny, srebrny lub najczęściej dzisiaj czerwony, z koroną na szyi. Znane są też przedstawienia jelenia siedzącego lub połową jelenia z księżycem i gwiazdą ułożonymi w skos w lewo w dół. Nazwiska występujące w tym herbie zostały pogrupowane wg występowania w odmiany, lecz ilość i różnorodność nie pozwalają przeprowadzić dobrej systematyki.

Najstarsza wzmianka datowana jest na 1400r. [Księga ziemska poznańska, Semkowicz "Wywody szlachectwa"]. Najstarszy wizerunek pojawi się na pieczęci Sobiesława z 1268r. a następnie Michała z Sośnicy z 1282r.

Rodziny należące do herbu: Arendt, Bojaniecki, Bornowski, Born, Bryczkowski, Brygiewicz, Bryszkowski, Druszkowski, Frąckiewicz, Fronckiewicz, Gasicki, Gockowski, Gordon, Gosicki, Gosiecki, Gostkowski, Gościcki, Gowiński, Grocholski, Hendrykowski, Kącki, Klimiata, Kontowt, Kossowicz, Lipkowski, Łojewski, Łoska, Łoszka, Łozka, Mokrzecki, Olszewski, Oreski, Orzelski, Palbicki,, Palecki, Pałubicki, Parys, Raduchowski, Ruszczykowski, Sobek, Stoschke, Suchta, Sulejowski, Trablicki, Trawnicki, Trąbski, Trąmbski, Trelecki, Trembecki, Wielowiejski, Wielowieyski, Wierzbięta, Wranowski, Wronikowski, Wrzosowski, Zawrocki, Żarnowski, Żuromski

Rodziny należące do herbu: Arndt, Bijakowski, Bojakowski, Bomowski, Brochowicki, Brochowicz, Brochwicz, Broszkowski, Bryszkowski, Burgrafski, Dobrocieski, Drywa, Dubaniewski, Falęcki, Foltyński, Fryzel, Gęba, Goczkowski, Goiszewski, Goiszowski, Goszczewski, Goszsczewski, Goszewski, Gościszewski, Gościszowski, Grabania, Gustkowski, Kałamaszek, Kluczeski, Kluczewski, Korczyc, Korczycki, Korzyc, Łącki, Łęcki, Mokrzański, Obielawski, Olesza, Ossowski, Palęcki, Palędzki, Pałecki, Pałęcki, Parasiewicz, Połomski, Pruszkowski, Słoński, Starorypiński, Stocki, Szalowski, Szałowski, Szmakowski, Szymaniecki, Wiktor, Wilkowski, Witowski, Wojakowski, Worakowski, Wranicki, Wraniński, Wrański, Wroński, Zakrzewski, Zieleński, Zuchta, Żeromiński

Rodziny należące do herbu: Bach, Bandemer, Czapiewski, Hackenbeck, Lewiński, Pobolski, Rutkowski, Ślaski, Zelewski, Zleka, Złoszcz, Żelewski

Rodziny należące do herbu: Kertak

Herb szlachecki. Rodziny należące do herbu: Szenig, Szenik

Herb szlachecki. Rodziny należące do herbu: Potkański

Rodziny należące do herbu: Chronowski, Dobroczewski, Dunoszewski, Dymoczewski, Gozdziński, Gutkowski, Idzik, Kembłowski, Kębłowski, Kiełpiński, Koldras, Luberski, Lubrski, Pacuński, Rutkowski

Herb szlachecki. Rodziny należące do herbu: Holarek, Kortag, Kortak, Sernik

Herb szlachecki. Rodziny należące do herbu: Grocholski

Herb szlachecki. Rodziny należące do herbu: Metrocharite

Herb szlachecki. Rodziny należące do herbu: Morochowski

Proboszcz gerkokatolicki

(łac.) parafia

(łac.) proboszcz

W polu srebrnym czarny roch - figura szachowa symbolizująca wieżę (dawniej słoń bojowy z wieżyczką), marszałek. Jednak Herbarze Złotego Runa (1435), Lyncenich i z Bergshammar podają czerwone tło i srebrną figurkę. Przedstawienie herbu jako srebrna kolumna na czerwonym tle z kolumną w herbie (np. Wikipedia) - jest błędne gdyż jest to już herb rodzinny, wielokrotnie przetworzony a nie sam Roch. Sam herb Kolumna ma inną etymologię.

Inne nazwy: Pirzchała (od pirzchać - gniewać się), Pierzchała (utrwalony błąd), Trzaska. Tożsamość Pirzchały i Rocha wynika z zapiski z 1425r. Tożsamość Trzaski i Rocha potwierdza Długosz. Z herbem tym mylony jest herb Kolumna. Herbem różnym, ale o podobnej nazwie jest Roch III. Rodzina Walewskich otrzymała w zaborze rosyjskim udostojnienie i własną wersję heru: Walewski

Pierwszy raz występuje w źródłach pisanych w 1409r. [Ulanowski, Materiały...]. Wizerunki datowane są najdawniej na rok 1333/1344 (pieczęć Klemensa, biskupa płockiego), także Iwana z Radomina (1392), Mikołaja z Radomira (1406), Świętosława Bogusławskiego i Jana Szukowskiego (1409), Daukszy (1413), Grzegorza de Panczicze (1420), Mroczesława Warpansza (1420).

Wizerunki herbu - zobacz

Rodziny należące do herbu: Białochowski, Bielecki, Bielicki, Bieniewski, Bruleński, Chraplewski, Czosnowski, Dauksza, Dauxa, Dawksza, Dowksza, Dukszta, Dzięgielewski, Filipowicz, Gnatowski, Gołowiński, Grabicki, Grabie, Grodecki, Hatowski, Hattowski, Kimunt, Klembowski, Kłębowski, Koczowski, Kobylski, Kordziukow, Korzuchowski, Kowalewski, Kożuchowski, Kuchcicki, Kuchciński, Kula, Kunczewicz, Kuńczewicz, Larysza, Leśniowski, Liwski, Lucławski, Łażniewski, Łącki, Łoboda, Miszczenko, Miszczętko, Miszczeński, Montwił, Montowiłło, Myszczeński, Myszczyński, Omeljanowicz, Ossowski, Pawłowski, Perkowski, Pęczyński, Pęski, Piasecki, Pierzchajło, Pierzchała, Pierzkiewicz, Pogroszewski, Poniński, Poroski, Porowski, Priami, Pryami, Pruszkowski, Przeciszewski, Przedziecki, Radomiński, Roch, Rochalski, Rowiński, Rudnicki, Sabin, Serocki, Sieniecki, Sobolewski, Szumlański, Tokarski, Turowicz, Turowski, Walewski, Włodkowski, Wojnowski, Wygura, Wylazłowski, Wysocki, Wyszowaty, Zaboklicki, Żaboklicki, Żołyński

Grafika

---

(ind. rokh - słoń bojowy - figurka)- Figurka przedstawiająca pierwotnie słonia bojowego (z wieżą bojową na grzbiecie). Upowszechniona potem jako figura samej wieży. Występuje jako mobilium herbowe np. w herbach Roch, Owada, Przosna. Symbolika związana z kolumną a także piecem hutniczym (zbliżonym często w kształcie do wieży) - tak używana jako symbol alchemiczny.

Herb wywodzący się z herbu Roch jednak znacznie odbiegający od niego wizerunkiem. Bardziej przypomina herb Korczak. Wizerunek pochodzi od figury szachowej słonia bojowego, którego ciosy zostały uznane za lilie. W Klejnocie znajdue się taka sama lilia (niekiedy błędnie pięć piór strusich)

Herb wywodzący się z herbu Roch jednak znacznie odbiegający od niego wizerunkiem. Bardziej przypomina herb Korczak.

Inna nazwa: Skała łamana. W polu czerwonym trzy gradusy (wręby), srebrne - pierwotnie była to kolumna wsparta na trzech stopniach z których zostały same stopnie. Na nich srebrna lilia. Taka sama lilia w klejnocie (niekiedy błędnie 5 piór strusich). Istnieje hipoteza pochodzenia od pierwotnego herbu Roch, który symbolizował figurkę słonia bojowego, którego ciosy zostały potraktowane jak lilia.

Rodziny należące do herbu: Borowski, Broliński, Brzeznicki, Chotowski, Giebułtowski, Gierałtowski, Hurko, Kamiński, Karsza, Kiersz, Kirsz, Kirsza, Klimowicz, Korycki, Kostro, Kościuszko, Łopieński, Moczulski, Nagórka, Nagórko, Niereski, Oborski, Obuch, Oczko, Omelanowicz, Omelański, Omeliański, Pasikowski, Paszkowski, Piekucki, Pielaszkowski, Pietrzejowski, Pilaszkowski, Piotraszko, Plewiński, Plewka, Przezdziecki, Przeździecki, Rossudowski, Rosudowski, Rzeźnicki, Siechnowicki, Suzin, Tokarski, Umiastowski, Unichimowski, Walużyniec, Wolski, Woszczatyński, Wypyski, Zaboklicki, Zakrzewski, Żaboklicki, Żebrowski.
[Gajl T., Herbarz]

Grafika

---

1. Dawniej, szczególnie na terenach z wpływami j. rosyjskiego - złodziej, łupieżca - później urwipołeć
2. skomorochy - trupy wędrownych kuglarzy, grajków, lalkarzy, szczególnie aktywni na jarmarkach i w czasie wesel i świąt. Często nazywano tak też niedźwiedników.
3. Stała nazwa XVII-wiecznego cyrku moskiewskiego.

Słowo prawd. wywodzi się od Skamarów, przez francuskie określenie złodziei.