Slaski Juliusz Joachim (1836-1916)

Juliusz Joachim Slaski, herbu Grzymała. Ur. 21.6.1836 Borzykowa, zm. 21.11.1916. Syn Aleksandra Józefa Slaskiego, powstańca listopadowego i Pauliny Dąmbskiej. Jego ojcem chrzestnym był Joachim Lelewel. Wywodził się z linii Slaskich ze Slasów Leszczów w ziemi ciechanowskiej, osiadłej w Małopolsce na pocz. XVII w, której wielu członków walczyło w wojnach XVII i XVIII wieku oraz we wszystkich powstańcach.
Ukończył szkołę realną w Kielcach, następnie od 1852 pobierał nauki w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Marymoncie[8]. Po praktyce i ożenku w 1858 w Krakowie z Julią Gawrońską, w 1859 kupił Broniszów zrujnowany wieloletnimi dzierżawami i huraganem. Rozpoczął gospodarowanie wprowadzając szereg nietypowych reform, w tym również w 1863 uwłaszczając chłopów. Zawarł z włościanami umowę oddając im część ziemi, w zamian za zrzeczenie się przez nich serwitutów i prawa wypasu.

W czasie okołopowstaniowym zwolennik poglądów Wielopolskiego. Brał czynny udział w powstańczej administracji cywilnej kraju.

Po powstaniu wierny przesłaniu, że miecz należy obecnie na lemiesz przemienić. Żyjąc bardzo skromnie doprowadził zrujnowany majątek do prosperity. Posunięcia te umożliwiły prawidłowy rozwój gospodarki, zarówno wsi, jak i organizowanego na zupełnie nowych zasadach majątku, także wpłynęły na dobre stosunki wsi ze dworem. Zatrudniał "półoficjalistów" którzy pracowali u niego trzy dni, resztą przeznaczając na własną gospodarkę. W Zbrodzicach gospodarował do 1865. Założył cegielnię z której wybudował dwór w Broniszowie i folwark. Wprowadził nietypowy nowoczesny płodozmian. W 1871 zawarł korzystny kontrakt na wieloletnią dostawę buraków cukrowych.

Rok później umiera jego żona i Juliusz przez 5 lat sam prowadzi dom rodzinny. Dopiero w 1877 zdecydował się wstąpić w powtórny związek małżeński. "Z Heleną Woynarowską poznali się w Majkowicach w proszowskim, gdzie przyjechała ona z matką w odwiedziny do swego wuja Jana Lgockiego. Aczkolwiek rodzina Heleny Woynarowskiej niechętnie patrzyła na starszego o 20 lat wdowca, to jednak ona zdecydowała się na małżeństwo, które później trwało szczęśliwie i zgodnie przez 39 lat. Ślub odbył się 15.09.1877 r. w Gogołowie, parafii Glinika Górnego. Helena Slaska z troską i poczuciem odpowiedzialności wychowywała dzieci swego męża z pierwszego małżeństwa, a potem sześcioro własnych. Przez całe życie zajmowała się osobiście nie tylko gospodarstwem domowym, ale również ogrodem, kurnikami, chlewnią i mleczarnią, uzyskując produkty, a nawet pewne dochody na potrzeby domu, licznej rodziny oraz często przyjmowanych gości."[8]

W 1891 za 46.000 rubli Juliusz zakupil Ciuślice i Turnawiec, gdzie również wprowadził wypraktykowane zmiany. Jego majątek obejmował wówczas około 500 ha dobrej ziemi uzyskują jedne z najwyższych plonów w kraju, np. pszenicy 20 korców z morgi.
Wyznawca idei że ziemia jest raczej depozytem niż własnością i że należy szczególnie dbać o jej pielęgnowanie i uszlachetnianie oraz o to aby nie przeszła w ręce obce.
Był radcą ubezpieczeniowym w powiecie pińczowskim, sędzią pokoju w Skalbmierzu, ławnikiem sądu granicznego, wybrany wójtem Broniszowa w latach 70-tych. Korespondent Gazety Rolniczej.

Na kilka miesięcy przed śmiercią, w kwietniu 1916 w Broniszowie nastąpiła seria włamań. Wpierw 7 kwietnia z zamkniętej stajni została ukradziona świnia wartości 600 koron, a 5 dni później z domu, z zamkniętych skrzyń i pokoi kilkanaście ubrań o łącznej wartości 1630 koron. Sprawców było najprawdopodobniej 4 a ich ślady biegły w kierunku Kamyszowa gdzie zanikły.[9]
Juliusz Joachim został pochowany w Kazimierzy Małej. Helena po śmierci męża nadal mieszkała w Broniszowie, zmarła jednak przebywając u swej córki Zofii Rupniewskiej w Janowicach w sandomierskim 5 marca 1927 r. Pochowana została w grobie rodzinnym w Kazimierzy Małej.

Był dwukrotnie żonaty: z Julią Gawrońską h. Rawicz (1858 Kraków WNMP), i Heleną Wojnarowską h. Strzemię (1877 Gogołów).
Dzieci: Jarosław Stanisław (1859), Maria Fryderyka (1862), Aleksandra (1865), Kazimierz (1867), Juliusz (1869), i z drugiego małżeństwa: Lucjan (1880), Paulina Cirilla (1881), Władysław Jakub (1890), Zofia (1890), Jan Stanisław (1893), Ludwik (1898).

=> Genealogia Slaskich

Bibliografia

[1] Ziemianie Polscy XX wieku, t. II
[2] Tygodnik Illustrowany 16.12.1916
[3] Czas 2.3.1858
[4] Księga ślubów par. Kraków, WNMP 1858
[5] Słowo 1.9.1911
[6] Nagrobek
[7] Slaski Michał, Slascy-Przodkowie (rkps)
[8] Kurjer Warszawski 29.9.1852
[9] Dziennik Urzędowy Obwodu Pińczowskiego 20.7.1916