Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Zawisza Czarny Artur (1809 - 1833 ) - powstaniec listopadowy, starcony na szubienicy w Warszawie
31.12.2024 21:27
Zawisza Czarny Artur Jan Edward (24.1121809 Sobota - 26.11.1833 Warszawa) - powstaniec listopadowy [1], organizował walki w Królestwie Polskim [7] zamordowany przez władze carskie 26.11.1833 r w Warszawie [1], stracony publicznie na szubienicy. [7]
Urodził się 24.11.1809 r [2] w Dworze Sobota par. Sobota [2]
Nauki pobierał w Warszawie [8].
Po wybuchu powstania listopadowego brał udział w redagowaniu "Kuryera Polskiego" (dziennika patriotycznego) a później został redaktorem "Nowej Polski" [8] Po ogłoszeniu manifestu cesarza Mikołaja przeciwko narodowości polskiej, wstąpił do 1-go pułku jazdy polskiej, jako prosty ochotnik. [8] Odznaczył się szczególnie w bitwach pod Białołęką, Grochowem, Rożanną, Nasielskiem, Ciekszynem, Lipnikami i Ostrołęką. [8]
"Przez cały ciąg wojny rewolucyjnej z Moskwą, przechodząc wszystkie stopnie, doszedł do stopnia kapitana i krzyżem wojskowym polskim ozdobiony został" [8]
"Po bitwie pod Ostrołęką, jazda płocka powołana została na załogę do Modlina, zkąd małe tylko robiła wycieczki, aż do oblężenia Warszawy, podczas którego szwadron Zawiszy uderzywszy mężne w nocy na kozaków stojących w przedniej straży pod Balicami, gdzie szt
ab główny Paszkiewicza znajdował, czterdziestu z nich wziął w niewolę i uprowadził. Po tej wyprawie, jazda płocka znowu wróciła do Modlina. Zawisza dowiedziawszy się o poddaniu Warszawy, szczęśliwie opuścił fortecę i wydostał się z rąk Moskali."[8]
Następnie udał się na emigrację do Francji, w czerwcu 1832 r przybył do Paryża [8] W następnym roku, z zamiarem nowej wyprawy powrócił do Warszawy, 14 marca w przebraniu chłopskim ominął posterunki rosyjskie, ale został rozpoznany przez jakiegoś oficera moskiewskiego pod ratuszem i aresztowany, a następnie zwolniony. [8] Udał się do województwa płockiego i tam nad Drwęcą uformował mały oddział ochotników, rozbroili oddział kozaków, blisko wsi Radziki. Uderzyli pod Lubowcem i Makowem. [8] Z oddziału Zawiszy polegli na granicy galicyjskiej: Dawidowicz, Kosobudzki i Liberadzki. [8] Pod Lipnem polegli: Zając i Moroz. [8] W Szadku pojmaniu i rozstrzelani Bugajski z przzyjaciólmi/ [8] Winnicki pojmany i rozstrzelany w Kaliszu [8] W Warszawie pojmani i po krótkim śledztwie rozstrzelani za rogatkami wolskimi: Bernini, Karczewski, Olkowski i Przeorski. Raczyńskiego zabito kijami. Kacper Dziewicki po pojmaniu zarzył truciznę. [8]
Artur Zawisza w pierwszych dniach lipca 1833 r wraz z dwudziestoma kilkoma ludźmi, został otoczony niedaleko Krośniewic przez pułk piechoty i kilka szwadronów. Walczyli sześć godzin. Towarzysze Zawiszy polegli w boju, oprócz Palmara i Wojtkiewicz, a on sam ranny osłabł. Pojmali ich Moskale i 16 lipca osadzono w więzieniu w Warszawie. [8]
Moskale pojmali Zawiszę przed 23 lipca [9]
Egzekucja publiczna na szubienicy Artura Zawiszy odbyła się 26.11.1833 r , przed nim rozstrzelano Palmara i Wojtkiewicza oraz pojmanych spiskowców przybyłych z Francji: Giecołda i Szpeka. [8]
Rodzeństwo:
1___Alfred Lucjan Wiktor Zawisza Czarny - ur 12.12.1811 Sobota [3]
2___August Władysław Emilian Zawisza Czarny - ur 04.06. 1814 Sobota [4] - w 1853 dziedzic dóbr Sobota [5]
Rodzice:
1__Jan Cyprian Józef Antoni (Cyprian) Zawisza - ur. 13.07.1776 Dwór Sobota par. Sobota [10] - dziedzic dóbr Sobota [2] , w 1809 r lat 33 [2] - szambelan dworu króla [5]
2__Marianna Karnkowska - ur Trojanów (?) [5] - w 1809 r lat 24 [2] - zm. 1853 Sobota, wdowa po Cyprianie Zawiszy-Czarnym, lat 71, zgon zgłosił jej syn August Zawisza-Czarny (dziedzic dóbr Sobota) [5]
____ślub
Dziadkowie
1.1___Wincenty Zawisza-Czarny [10]
1.2___Antonina Głębocka [10]
____ślub
2.1__Stefan Karnkowski [5] - senator , kasztelan Królestwa Polskiego [5]
2.2__Eleonora Jeżewska (?) [5]
___ślub 1789 Rościszewo [6]
pradziadkowie
1.1.1__
1.1.2__
___ślub
1.2.1__Wojciech Głębocki z Głębokiego h. Doliwa
1.2.2__Magdalena Sokołowska h. Pomian
___ślub
2.1.1__
1.1.2__
___ślub
2.2.1__Benedykt Jeżewski [6]
2.2.2__Józefa [6]
___ślub
Urodził się 24.11.1809 r [2] w Dworze Sobota par. Sobota [2]
Nauki pobierał w Warszawie [8].
Po wybuchu powstania listopadowego brał udział w redagowaniu "Kuryera Polskiego" (dziennika patriotycznego) a później został redaktorem "Nowej Polski" [8] Po ogłoszeniu manifestu cesarza Mikołaja przeciwko narodowości polskiej, wstąpił do 1-go pułku jazdy polskiej, jako prosty ochotnik. [8] Odznaczył się szczególnie w bitwach pod Białołęką, Grochowem, Rożanną, Nasielskiem, Ciekszynem, Lipnikami i Ostrołęką. [8]
"Przez cały ciąg wojny rewolucyjnej z Moskwą, przechodząc wszystkie stopnie, doszedł do stopnia kapitana i krzyżem wojskowym polskim ozdobiony został" [8]
"Po bitwie pod Ostrołęką, jazda płocka powołana została na załogę do Modlina, zkąd małe tylko robiła wycieczki, aż do oblężenia Warszawy, podczas którego szwadron Zawiszy uderzywszy mężne w nocy na kozaków stojących w przedniej straży pod Balicami, gdzie szt
ab główny Paszkiewicza znajdował, czterdziestu z nich wziął w niewolę i uprowadził. Po tej wyprawie, jazda płocka znowu wróciła do Modlina. Zawisza dowiedziawszy się o poddaniu Warszawy, szczęśliwie opuścił fortecę i wydostał się z rąk Moskali."[8]
Następnie udał się na emigrację do Francji, w czerwcu 1832 r przybył do Paryża [8] W następnym roku, z zamiarem nowej wyprawy powrócił do Warszawy, 14 marca w przebraniu chłopskim ominął posterunki rosyjskie, ale został rozpoznany przez jakiegoś oficera moskiewskiego pod ratuszem i aresztowany, a następnie zwolniony. [8] Udał się do województwa płockiego i tam nad Drwęcą uformował mały oddział ochotników, rozbroili oddział kozaków, blisko wsi Radziki. Uderzyli pod Lubowcem i Makowem. [8] Z oddziału Zawiszy polegli na granicy galicyjskiej: Dawidowicz, Kosobudzki i Liberadzki. [8] Pod Lipnem polegli: Zając i Moroz. [8] W Szadku pojmaniu i rozstrzelani Bugajski z przzyjaciólmi/ [8] Winnicki pojmany i rozstrzelany w Kaliszu [8] W Warszawie pojmani i po krótkim śledztwie rozstrzelani za rogatkami wolskimi: Bernini, Karczewski, Olkowski i Przeorski. Raczyńskiego zabito kijami. Kacper Dziewicki po pojmaniu zarzył truciznę. [8]
Artur Zawisza w pierwszych dniach lipca 1833 r wraz z dwudziestoma kilkoma ludźmi, został otoczony niedaleko Krośniewic przez pułk piechoty i kilka szwadronów. Walczyli sześć godzin. Towarzysze Zawiszy polegli w boju, oprócz Palmara i Wojtkiewicz, a on sam ranny osłabł. Pojmali ich Moskale i 16 lipca osadzono w więzieniu w Warszawie. [8]
Moskale pojmali Zawiszę przed 23 lipca [9]
Egzekucja publiczna na szubienicy Artura Zawiszy odbyła się 26.11.1833 r , przed nim rozstrzelano Palmara i Wojtkiewicza oraz pojmanych spiskowców przybyłych z Francji: Giecołda i Szpeka. [8]
Rodzeństwo:
1___Alfred Lucjan Wiktor Zawisza Czarny - ur 12.12.1811 Sobota [3]
2___August Władysław Emilian Zawisza Czarny - ur 04.06. 1814 Sobota [4] - w 1853 dziedzic dóbr Sobota [5]
Rodzice:
1__Jan Cyprian Józef Antoni (Cyprian) Zawisza - ur. 13.07.1776 Dwór Sobota par. Sobota [10] - dziedzic dóbr Sobota [2] , w 1809 r lat 33 [2] - szambelan dworu króla [5]
2__Marianna Karnkowska - ur Trojanów (?) [5] - w 1809 r lat 24 [2] - zm. 1853 Sobota, wdowa po Cyprianie Zawiszy-Czarnym, lat 71, zgon zgłosił jej syn August Zawisza-Czarny (dziedzic dóbr Sobota) [5]
____ślub
Dziadkowie
1.1___Wincenty Zawisza-Czarny [10]
1.2___Antonina Głębocka [10]
____ślub
2.1__Stefan Karnkowski [5] - senator , kasztelan Królestwa Polskiego [5]
2.2__Eleonora Jeżewska (?) [5]
___ślub 1789 Rościszewo [6]
pradziadkowie
1.1.1__
1.1.2__
___ślub
1.2.1__Wojciech Głębocki z Głębokiego h. Doliwa
1.2.2__Magdalena Sokołowska h. Pomian
___ślub
2.1.1__
1.1.2__
___ślub
2.2.1__Benedykt Jeżewski [6]
2.2.2__Józefa [6]
___ślub
Bibliografia
[1] Płyta na ogrodzeniu kościoła w Sobocie.
[2] Księga metrykalna urodzeń 1809 Sobota akt nr 73 - przechowywana w AP w Łodzi
[3] Księga metrykalna urodzeń 1811 Sobota akt nr 56 - przechowywana w AP w Łodzi
[4] Księga metrykalna urodzeń 1814 Sobota akt nr 20 - przechowywana w AP w Łodzi
[5] Księga metrykalna zgonów 1853 Sobota akt nr 3 - przechowywana w AP w Łodzi
[6] Księga metrykalna ślubów 1789 Rościszewo - przechowywana w AP w Płocku
[7] Niezłomni : (Tadeusz Rejtan, Kazimierz Pułaski, Tadeusz Kościuszko, Jan Henryk Dąbrowski, Józef Poniatowski, Walerian Łukasiński, Roman Sanguszko, Artur Zawisza, Szymon Konarski, Teofil Wiśniowski, Romuald Traugutt, Stefan Okrzeja, Józef Piłsudski) , wyd 1946
[8] Chodźko, Michał "Artur Zawisza i Michał Wołłowicz " wyd. 1859
[9] Gazeta Lwowska 1833, nr 97 (17 sierpnia) + dod
[10] Księga metrykalna urodzeń Sobota 1776 - przechowywana w AD w Łowiczu [wg indeksów I 2025 na stronie www.genteka.genealodzy.pl]