Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Otwock Wielki k.Karczewa (Mazowieckie)
13.06.2010 23:06
Mała miejscowość położona na prawym brzegu Wisły, w prostej linii między Górą Kalwarią a Karczewem.
Wznosi się tu pałac, zaliczany do jednych z najcenniejszych zabytków barokowych Mazowsza. Usytuowany na sztucznej wyspie (zwanej Uroczysko Rokola),na dawnym starorzeczu Wisły -należał do rodu Bielińskich.
Fundatorem był Kazimierz Bieliński, ojciec Michała Bielińskiego, właściciela Kozłówki w woj. lubelskim. Projektował go prawdopodobnie Tylman van Gameren, natomiast w późniejszą rozbudowę zaangażował się podobno Jakub Fontana. Podobno była to pietrwsza w Polsce rezydencja, wyposażona w pełni w system centralnego ogrzewania.Pałac powstał w latach 1693-1703. Po drugiej stronie "jeziora', w częsci folwarcznej znajduje się zabytkowy dworek-oficyna, w narozniku którego jest (była jeszcze w latach 50 XX w) wmurowana kamienna kula armatnia - jak twierdziła miejscowa ludność - z czasów Potopu Szwedzkiego.
Bielińscy - był to ród bardzo dziwny.
Z jednej strony członkowie tego rodu źle wpisali się do historii Polski, a z drugiej byli wielkimi patriotami.
W 1705 roku Kazimierz Bieliński gościł cara Piotra I i króla Augusta Mocnego. Odbyły się wtedy pierwsze rozmowy o rozbiorze Polski. Plany te jednak nie zostały zrealizowane. Dopiero wiele lat później w pierwszym rozbiorze wziął udział wnuk Kazimierza, Stanisław Bieliński, który pełnił funkcję marszałka sejmu targowickiego.
Przeciwieństwem Kazimierza Bielińskiego był jego syn Franciszek – marszałek wielki koronny, który wniósł ogromne zasługi dla Warszawy. Kierowana przez niego Komisja Brukowa poprawiła warunki komunikacyjne i sanitarne miasta. Prace te polegały na wytyczeniu nowych ulic, wyłożeniu nowym brukiem ulic nowych i istniejących oraz przekopaniu kanałów. Również stan bezpieczeństwa w mieście poprawił się, dzięki wprowadzeniu oświetlenia. Jedna z głównych ulic obecnej Warszawy wytyczona przez Franciszka Bielińskiego, w 1770 roku otrzymała miano Marszałkowskiej, zawdzięczając swą nazwę funkcji pełnionej przez jej projektanta.
Wracając do pałacu w Otwocku Wielkim, to jego świetność zakończyła się w połowie XIX wieku. Nikt w nim nie mieszkał, świecił pustkami. Po pierwszej wojnie światowej popadł w ruinę, a druga wojna tę ruinę zwiększyła. Stacjonujący tutaj przez jakiś czas sowieccy żołnierze zabawiali się strzelaniem do sutków i oczu dam, przedstawionych na barokowych malowidłach sciennych... W okresie powojennym rozpoczęto prace konserwatorskie przywracające pałacowi dawny wygląd. Lecz nie był on udostępniony do zwiedzania. WPóźniej mieścił się w nim Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich Dziewcząt (lata 50-te i początek 60-ych XX w.) przeniesiony później do Mrozów. Kilka lat przed stanem wojennym - władze komunistyczne zaczęły go remontować, z przeznaczeniem na rządową rezydencję. W latach dziewięćdziesiątych właścicielem była Kancelaria Prezydenta, a w ostatnich latach pieczę sprawowało MSWiA. W 2004 roku pałac wraz z parkiem przejęło Muzeum Narodowe tworząc oddział Muzeum Wnętrz. Od wiosny 2007 roku jest udostępniony do zwiedzania.
Przez Otwock Wielki przebiega szlak pieszy koloru czerwonego.
Zachęcamy do zwiedzenia pałacu i otaczającego parku, w którym zachowały się okazałe pomniki przyrody.
Wznosi się tu pałac, zaliczany do jednych z najcenniejszych zabytków barokowych Mazowsza. Usytuowany na sztucznej wyspie (zwanej Uroczysko Rokola),na dawnym starorzeczu Wisły -należał do rodu Bielińskich.
Fundatorem był Kazimierz Bieliński, ojciec Michała Bielińskiego, właściciela Kozłówki w woj. lubelskim. Projektował go prawdopodobnie Tylman van Gameren, natomiast w późniejszą rozbudowę zaangażował się podobno Jakub Fontana. Podobno była to pietrwsza w Polsce rezydencja, wyposażona w pełni w system centralnego ogrzewania.Pałac powstał w latach 1693-1703. Po drugiej stronie "jeziora', w częsci folwarcznej znajduje się zabytkowy dworek-oficyna, w narozniku którego jest (była jeszcze w latach 50 XX w) wmurowana kamienna kula armatnia - jak twierdziła miejscowa ludność - z czasów Potopu Szwedzkiego.
Bielińscy - był to ród bardzo dziwny.
Z jednej strony członkowie tego rodu źle wpisali się do historii Polski, a z drugiej byli wielkimi patriotami.
W 1705 roku Kazimierz Bieliński gościł cara Piotra I i króla Augusta Mocnego. Odbyły się wtedy pierwsze rozmowy o rozbiorze Polski. Plany te jednak nie zostały zrealizowane. Dopiero wiele lat później w pierwszym rozbiorze wziął udział wnuk Kazimierza, Stanisław Bieliński, który pełnił funkcję marszałka sejmu targowickiego.
Przeciwieństwem Kazimierza Bielińskiego był jego syn Franciszek – marszałek wielki koronny, który wniósł ogromne zasługi dla Warszawy. Kierowana przez niego Komisja Brukowa poprawiła warunki komunikacyjne i sanitarne miasta. Prace te polegały na wytyczeniu nowych ulic, wyłożeniu nowym brukiem ulic nowych i istniejących oraz przekopaniu kanałów. Również stan bezpieczeństwa w mieście poprawił się, dzięki wprowadzeniu oświetlenia. Jedna z głównych ulic obecnej Warszawy wytyczona przez Franciszka Bielińskiego, w 1770 roku otrzymała miano Marszałkowskiej, zawdzięczając swą nazwę funkcji pełnionej przez jej projektanta.
Wracając do pałacu w Otwocku Wielkim, to jego świetność zakończyła się w połowie XIX wieku. Nikt w nim nie mieszkał, świecił pustkami. Po pierwszej wojnie światowej popadł w ruinę, a druga wojna tę ruinę zwiększyła. Stacjonujący tutaj przez jakiś czas sowieccy żołnierze zabawiali się strzelaniem do sutków i oczu dam, przedstawionych na barokowych malowidłach sciennych... W okresie powojennym rozpoczęto prace konserwatorskie przywracające pałacowi dawny wygląd. Lecz nie był on udostępniony do zwiedzania. WPóźniej mieścił się w nim Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich Dziewcząt (lata 50-te i początek 60-ych XX w.) przeniesiony później do Mrozów. Kilka lat przed stanem wojennym - władze komunistyczne zaczęły go remontować, z przeznaczeniem na rządową rezydencję. W latach dziewięćdziesiątych właścicielem była Kancelaria Prezydenta, a w ostatnich latach pieczę sprawowało MSWiA. W 2004 roku pałac wraz z parkiem przejęło Muzeum Narodowe tworząc oddział Muzeum Wnętrz. Od wiosny 2007 roku jest udostępniony do zwiedzania.
Przez Otwock Wielki przebiega szlak pieszy koloru czerwonego.
Zachęcamy do zwiedzenia pałacu i otaczającego parku, w którym zachowały się okazałe pomniki przyrody.
Bibliografia
informacje własne
http://ktpzg.pttk.pl/ciekawe/ciekawostki_all.php
Odpowiedzi (1)
13.06.2010 23:28
Wieś położona nad malowniczym jeziorem, na południe od Otwocka Małego, z którym się łączy zabytkową aleją lipową. Początkowo nazywała się jednym określeniem Otwock. Kiedy jednak część tej wsi oderwała się w odrębną osadę Otwock Mały ( Zawodny, Zagórny), wieś macierzysta otrzymała miano Otwocka Starego lub Wielkiego. Pierwsza wzmianka o Otwocku pochodzi z roku 1408, kiedy to między właścicielami Otwocka i Ostrówca doszło do sprawy sądowej o graniczne ziemie. Właścicielem wsi był wtedy Zbrożko Otwocki. Jego kuzyni, zagospodarowując żyzne rozlewiska wiślane, w kierunku północnym, założyli folwark na Dudzie. W 1429 dokumenty sądowe wymieniają właścicieli rozległych dóbr otwockich Zbrosława Starszego i Zbrosława Młodszego, synów Klemensa Otwockiego. W drugiej połowie XVI w. Otwock był w posiadaniu Zbrożków Otwockich, Jana Całowańskiego i Jana Karczewskiego. Po różnych podziałach, głównie poprzez mariaże dobra Otwockie znalazły się w rękach rodu z linii Karczewskich i Całowańskich.
W latach 1663-1667 poszczególne części tych dóbr zostały zakupione przez Franciszka Bielińskiego. W jego rękach znalazły się rozległe posiadłości od Karczewa po Sobienie i Czersk. W 1685 władzę po Franciszku przejął Kazimierz Bieliński, marszałek wielki koronny, który przystąpił do budowy pałacu, na sztucznej wyspie o nazwie Rokola, oddzielonej od lądu kanałem, który podobno wykopali jeńcy tureccy. Na południowej fasadzie zamku widnieją herby Bielińskich (Junosza) i Morsztynów (Leliwa). Ludwika Morsztynówna, córka podskarbiego i sławnego poety, Andrzeja była żoną Kazimierza. Budowę pałacu rozpoczęto w 1693 r. a ukończono w 1703.
W dwa lata później Kazimierz gościł w zamkowych komnatach króla Augusta II i cara Piotra I. W 1705 pod Osinami w bliskości Otwocka Wielkiego rozegrała się bitwa Sasów ze Szwedami, w czasie której wielu Sasów utonęło w pobliskich wodach wiślanych. Poległych pochowana na skarpie w Osinach. Rozkwit posiadłości Bielińskich nastąpił za Franciszka II Bielińskiego (1683-1766), marszałka koronnego i starosty czerskiego, który w 1713 odziedziczył dobra po ojcu Kazimierzu.. Rozbudował on pałac a także zakładał w swoich włościach młyny, gorzelnie, browary, karczmy, dbał o rozwój rzemiosła, zamieniał pańszczyznę na czynsz. W 1757 pałac otwocki wraz z przyległościami przeszedł na Franciszka III Bielińskiego (1740-1809), późniejszego pisarza koronnego. Za rządów tego ostatniego zadłużone dobra otwockie chyliły się ku upadkowi.
W 1805 r. zakupił je od Bielińskich były sędzia ziemiański województwa łęczyckiego, Wojciech Sulimierski z zamiarem spłacenia wierzycieli. Nie mogąc ich spłacić poddał cały majątek pod licytację. Majątek został podzielony na poszczególne folwarki, które nabywali nowi właściciele. Majątek otwocki z przyległościami zakupił w 1827 Jan Jerzy Kurtz (1749-1828), fabrykant skór, rodem z Saksonii. Jego córkę Anielę, poślubił stryjeczny brat Jan Władysław, i założony folwark Anielin, nazwał jej imieniem. Po uwłaszczeniu chłopów, podjął on próbę ratowania swojego majątku, wprowadzając reformy. Założył w dobrach otwockich sad, liczący 20 tys. drzew owocowych, który był największym w Królestwie Polskim. Założył także spółdzielnię koszykarską, handlował wycinanym w lasach drewnem, sprzedawał poszczególne grunty rolne. Mimo to majątek szczuplał i upadał. Ostatni z Kurtzów, Zygmunt, zmarł w Paryżu w 1917 zapisując majątek swemu siostrzeńcowi Władysławowi Józefowi Jezierskiemu.
W rękach Jezierskich majątek pozostawał do reformy rolnej, kiedy władze PRL podzieliły gruntami dworskimi okolicznych chłopów. Obecnie Jezierscy starają się o odzyskanie resztówki w skład której wchodzą zabudowania dworskie z samym zamkiem, jeziorem i ogrodami. Szkoła w Otwocku Wielkim istniała już przed I wojną światową, stare tradycje ma miejscowa ochotnicza straż pożarna. Wieś znana była z tradycji ruchu ludowego, w 1939 r. bohatersko wystąpiła przeciw Niemcom, kiedy 10 IX 1939 roku weszły do niej oddziały niemieckie. Zginęło kilku mieszkańców, a większość wsi poszła z dymem. Otwock Wielki jako pierwsza wieś w gminie została zelektryfikowana, obecnie ma wodę miejską, nową szkołę podstawową z przedszkolem oraz własną, od 1998 r. parafię pod wezwaniem Miłosierdzia Matki Boskiej. Należą do niej oprócz Otwocka Wielkiego także trzy pobliskie wioski – Nadbrzeż, Kępa Nadbrzeska i Wygoda. Wieś jest atrakcyjna ze względu na malownicze jezioro, w którym latem kąpie się młodzież i jest miejscem wypoczynku. W uroczysku „Rokola”, w którym znajduje się zamek, istnieje stary park o starych, zabytkowych drzewach.
W latach 1663-1667 poszczególne części tych dóbr zostały zakupione przez Franciszka Bielińskiego. W jego rękach znalazły się rozległe posiadłości od Karczewa po Sobienie i Czersk. W 1685 władzę po Franciszku przejął Kazimierz Bieliński, marszałek wielki koronny, który przystąpił do budowy pałacu, na sztucznej wyspie o nazwie Rokola, oddzielonej od lądu kanałem, który podobno wykopali jeńcy tureccy. Na południowej fasadzie zamku widnieją herby Bielińskich (Junosza) i Morsztynów (Leliwa). Ludwika Morsztynówna, córka podskarbiego i sławnego poety, Andrzeja była żoną Kazimierza. Budowę pałacu rozpoczęto w 1693 r. a ukończono w 1703.
W dwa lata później Kazimierz gościł w zamkowych komnatach króla Augusta II i cara Piotra I. W 1705 pod Osinami w bliskości Otwocka Wielkiego rozegrała się bitwa Sasów ze Szwedami, w czasie której wielu Sasów utonęło w pobliskich wodach wiślanych. Poległych pochowana na skarpie w Osinach. Rozkwit posiadłości Bielińskich nastąpił za Franciszka II Bielińskiego (1683-1766), marszałka koronnego i starosty czerskiego, który w 1713 odziedziczył dobra po ojcu Kazimierzu.. Rozbudował on pałac a także zakładał w swoich włościach młyny, gorzelnie, browary, karczmy, dbał o rozwój rzemiosła, zamieniał pańszczyznę na czynsz. W 1757 pałac otwocki wraz z przyległościami przeszedł na Franciszka III Bielińskiego (1740-1809), późniejszego pisarza koronnego. Za rządów tego ostatniego zadłużone dobra otwockie chyliły się ku upadkowi.
W 1805 r. zakupił je od Bielińskich były sędzia ziemiański województwa łęczyckiego, Wojciech Sulimierski z zamiarem spłacenia wierzycieli. Nie mogąc ich spłacić poddał cały majątek pod licytację. Majątek został podzielony na poszczególne folwarki, które nabywali nowi właściciele. Majątek otwocki z przyległościami zakupił w 1827 Jan Jerzy Kurtz (1749-1828), fabrykant skór, rodem z Saksonii. Jego córkę Anielę, poślubił stryjeczny brat Jan Władysław, i założony folwark Anielin, nazwał jej imieniem. Po uwłaszczeniu chłopów, podjął on próbę ratowania swojego majątku, wprowadzając reformy. Założył w dobrach otwockich sad, liczący 20 tys. drzew owocowych, który był największym w Królestwie Polskim. Założył także spółdzielnię koszykarską, handlował wycinanym w lasach drewnem, sprzedawał poszczególne grunty rolne. Mimo to majątek szczuplał i upadał. Ostatni z Kurtzów, Zygmunt, zmarł w Paryżu w 1917 zapisując majątek swemu siostrzeńcowi Władysławowi Józefowi Jezierskiemu.
W rękach Jezierskich majątek pozostawał do reformy rolnej, kiedy władze PRL podzieliły gruntami dworskimi okolicznych chłopów. Obecnie Jezierscy starają się o odzyskanie resztówki w skład której wchodzą zabudowania dworskie z samym zamkiem, jeziorem i ogrodami. Szkoła w Otwocku Wielkim istniała już przed I wojną światową, stare tradycje ma miejscowa ochotnicza straż pożarna. Wieś znana była z tradycji ruchu ludowego, w 1939 r. bohatersko wystąpiła przeciw Niemcom, kiedy 10 IX 1939 roku weszły do niej oddziały niemieckie. Zginęło kilku mieszkańców, a większość wsi poszła z dymem. Otwock Wielki jako pierwsza wieś w gminie została zelektryfikowana, obecnie ma wodę miejską, nową szkołę podstawową z przedszkolem oraz własną, od 1998 r. parafię pod wezwaniem Miłosierdzia Matki Boskiej. Należą do niej oprócz Otwocka Wielkiego także trzy pobliskie wioski – Nadbrzeż, Kępa Nadbrzeska i Wygoda. Wieś jest atrakcyjna ze względu na malownicze jezioro, w którym latem kąpie się młodzież i jest miejscem wypoczynku. W uroczysku „Rokola”, w którym znajduje się zamek, istnieje stary park o starych, zabytkowych drzewach.
Bibliografia
http://www.karczew.pl/index.php?module=htmlpages&func=display&pid=13