Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Podborze (pow. lidzki)
15.08.2010 18:56
Podborze leży nad rzeczką Maltupie, będącej dopływem Solczy. We wsi neobarokowy kościół z 1934 roku pw. Najświętszej Marii Panny. Obok murowana kaplica z 8-metrową figurą Najświętszej Marii Panny. Godny zwiedzenia jest miejscowy cmentarz z cennymi nagrobkami. W XIX wieku wieś Podborze należała do rodziny Jundziłłów, herbu Łabędź. Posiadali oni majątek Podborze (1832 r.), Dziczkańce, Koniawkę oraz ziemię w Nowokuńcach, Korklinach, Żałobiszkach w powiecie lidzkim (obecnie w rejonie solecznickim). Z tej rodziny pochodził Stanisław Bonifacy Jundziłł (1761 - 1847), profesor botaniki Uniwersytetu Wileńskiego, założyciel ogrodu botanicznego w Wilnie, współredaktor „Dziennika Wileńskiego”, autor między innymi prac: „Botanika stosowana, czyli wiadomości o własnościach i użyciu roślin w handlu, ekonomice, rękodziełach, o ich ojczyźnie, mnożeniu i utrzymaniu”, „Zoologia krótko zebrana”, „Opisanie roślin w Litwie, na Wołyniu, Podolu i Ukrainie dziko rosnących jako i oswojonych”.
Na wschód od wsi kurhan z IX-XII wieku.
W inwentarzu majątku z 1847 roku czytamy, że: „Podborze leży w odległości od Wilna 49 wiorst, Ejszyszek 14 wiorst, Olkienik 20 wiorst a od rzeczki Mereczanki 21 wiorst, rzeczki Solczy 5 wiorst. Do majątku należą wsie: Podborze, Bujwidy, Dwiniszki, w których mieszkają chłopi o nazwiskach: Sawicki, Dokudowicz, Stankiewicz, Romanowski, Gładki, Pilecki, Bejnarowicz, Barańczyk, Wasilewski, Butrymowicz. Ogółem 87 osób a w dokumencie zapisane: 45 dusz męskich i 42 dusze żeńskie.
Pod koniec XIX wieku majątek został rozparcelowany. Część majątku kupił Adam Mickiewicz herbu Poraj (w pobliskich okolicach zamieszkiwali również Mickiewiczowie herbu Przyjaciel i Nałęcz), imiennik naszego Wieszcza.
W protokole nr 26 z 17 lipca 1925 r. Komitetu Towarzystwa Dobroczynnego „Dom Serca Jezusowego” czytamy: „Adam Mickiewicz zapisał w testamencie swój folwark „Podborze” w Lidzkim powiecie gminy Ejszyskiej przestrzenią koło 60 dziesięcin i lasek „Borki” koło 15 dziesięcin (..) na rzecz i własność Towarzystwa Dobroczynnego „Dom Serca Jezusowego” z tym warunkiem, aby na tej nieruchomości został wybudowany kościół Rzymsko-Katolicki, ażeby przy kościele stale mieszkał ksiądz i aby kościół ten miał parafię.
Dzięki pracy parafian oraz księdza Eugeniusza Zasztowta (1893 - 1963) kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (według projektu znanego wileńskiego architekta Jana Borowskiego) został wybudowany w 1934 roku (kamień węgielny wmurował właściciel majątku Nowokuńce - Michał Songin) i 21 października poświęcony przez księdza Arcybiskupa Metropolitę Wileńskiego Romualda Jałbrzykowskiego.2 Jest to budowla w stylu modernizmu, przyziemie wybudowane z kamienia, powyżej tynkowana, trójnawowa. Kościół nie posiada wieży.
W czasie okupacji wielu mieszkańców Podborza należało do AK. Bronili przed rabunkiem wsi przez sowiecko-żydowskich partyzantów, którzy mieli swoje siedlisko w Puszczy Rudnickiej.
Wspomniany proboszcz ks. Eugeniusz Zasztowt wspierał akowców w walce przeciwko okupantom niemieckim oraz ratował z narażeniem życia swoich parafian przed Sowietami. W Podborzu pracowali: ks. Kasper Wołodkiewicz (1893-1970), ks. Paweł Jurkowlaniec (1912 -1990). Niestety, wielu parafian zginęło w walce z Sowietami, a wielu zostało wywiezionych na Sybir i już nigdy nie wróciło do swych stron rodzinnych.
W podborskiej szkole pracowali jako nauczyciele Janina (absolwentka Uniw. Warszawskiego) i Emil (inż. leśnik) Malinowscy.
Z Podborza pochodzi Zbigniew Siemienowicz, (ur. 1958 r.) lekarz i działacz społeczny, w latach 1992 -1996 poseł na sejm Republiki Litewskiej, obecnie dyrektor szpitala w Solecznikach.
Przedruk za zgodą autora z pracy: Mieczysław Machulak W stronę Solecznik wyd. Krosno 2007r
Na wschód od wsi kurhan z IX-XII wieku.
W inwentarzu majątku z 1847 roku czytamy, że: „Podborze leży w odległości od Wilna 49 wiorst, Ejszyszek 14 wiorst, Olkienik 20 wiorst a od rzeczki Mereczanki 21 wiorst, rzeczki Solczy 5 wiorst. Do majątku należą wsie: Podborze, Bujwidy, Dwiniszki, w których mieszkają chłopi o nazwiskach: Sawicki, Dokudowicz, Stankiewicz, Romanowski, Gładki, Pilecki, Bejnarowicz, Barańczyk, Wasilewski, Butrymowicz. Ogółem 87 osób a w dokumencie zapisane: 45 dusz męskich i 42 dusze żeńskie.
Pod koniec XIX wieku majątek został rozparcelowany. Część majątku kupił Adam Mickiewicz herbu Poraj (w pobliskich okolicach zamieszkiwali również Mickiewiczowie herbu Przyjaciel i Nałęcz), imiennik naszego Wieszcza.
W protokole nr 26 z 17 lipca 1925 r. Komitetu Towarzystwa Dobroczynnego „Dom Serca Jezusowego” czytamy: „Adam Mickiewicz zapisał w testamencie swój folwark „Podborze” w Lidzkim powiecie gminy Ejszyskiej przestrzenią koło 60 dziesięcin i lasek „Borki” koło 15 dziesięcin (..) na rzecz i własność Towarzystwa Dobroczynnego „Dom Serca Jezusowego” z tym warunkiem, aby na tej nieruchomości został wybudowany kościół Rzymsko-Katolicki, ażeby przy kościele stale mieszkał ksiądz i aby kościół ten miał parafię.
Dzięki pracy parafian oraz księdza Eugeniusza Zasztowta (1893 - 1963) kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (według projektu znanego wileńskiego architekta Jana Borowskiego) został wybudowany w 1934 roku (kamień węgielny wmurował właściciel majątku Nowokuńce - Michał Songin) i 21 października poświęcony przez księdza Arcybiskupa Metropolitę Wileńskiego Romualda Jałbrzykowskiego.2 Jest to budowla w stylu modernizmu, przyziemie wybudowane z kamienia, powyżej tynkowana, trójnawowa. Kościół nie posiada wieży.
W czasie okupacji wielu mieszkańców Podborza należało do AK. Bronili przed rabunkiem wsi przez sowiecko-żydowskich partyzantów, którzy mieli swoje siedlisko w Puszczy Rudnickiej.
Wspomniany proboszcz ks. Eugeniusz Zasztowt wspierał akowców w walce przeciwko okupantom niemieckim oraz ratował z narażeniem życia swoich parafian przed Sowietami. W Podborzu pracowali: ks. Kasper Wołodkiewicz (1893-1970), ks. Paweł Jurkowlaniec (1912 -1990). Niestety, wielu parafian zginęło w walce z Sowietami, a wielu zostało wywiezionych na Sybir i już nigdy nie wróciło do swych stron rodzinnych.
W podborskiej szkole pracowali jako nauczyciele Janina (absolwentka Uniw. Warszawskiego) i Emil (inż. leśnik) Malinowscy.
Z Podborza pochodzi Zbigniew Siemienowicz, (ur. 1958 r.) lekarz i działacz społeczny, w latach 1992 -1996 poseł na sejm Republiki Litewskiej, obecnie dyrektor szpitala w Solecznikach.
Przedruk za zgodą autora z pracy: Mieczysław Machulak W stronę Solecznik wyd. Krosno 2007r