Piekary Śląskie

Piekary Śląskie (niem. Deutsch Piekar, śląs. Pjekary Ślůnske) – miasto na prawach powiatu, położone w południowej Polsce, w województwie śląskim, w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Jest jednym z członków Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (GZM). Należy do Związku Miast Polskich.
Miasto leży nad rzeką Brynicą, w południowej części Wyżyny Śląskiej.
Pierwsza wzmianka o Piekarach pochodzi z 1253 roku. Pierwotnie osada była nazywana Zwierzów i Pecare. Miejscowość posiada prawa miejskie od 1 stycznia 1947 roku. Piekary Śląskie są znanym od XVII wieku ważnym ośrodkiem pielgrzymkowym oraz jednym z głównych w Polsce ośrodków kultu maryjnego z obrazem Matki Boskiej Piekarskiej. Miasto uznawane jest przez wielu za duchową stolicę Górnego Śląska.
Według danych GUS z 2009 roku miasto liczy 58 519 mieszkańców, powierzchnia zajmuje 39,98 km², a gęstość zaludnienia wynosi 1472 os./km².

Historia: http://solipiwo.webpark.pl/

Mieszkancy:

Kazimierz Kamiński – zjawił się w Piekarach z pocz. XV wieku – założyciel folwarku
Aleksy Graba – syn kuźnika, nauczyciel w XV wieku

Rody Piekarskie w XVI wieku:

Graba
Kołodziej
Świder
Kamiński
Pudlik
Nowocki
Poloczek
Ludyga
Pytas
Musioł
Gracka
Franiel

byli to ludzie majętni: kmiecie, rzemieślnicy, gwarkowie, kuźnicy

Mateusz Kneflik – najbogatszy gwarek, dziedzic piekarski

Gwarkowie posiadający po kilka szybów:
Bartosz Grabowski
Paweł Poloczek
Mateusz Muc(pochodził z bogatej rodziny kupieckiej z Bytomia)
Antoni Świder - zagrodnik
Jakub Kamiński - zagrodnik
Józef Musioł - zagrodnik
Grzegorz Szyling – pochodził z Krakowskiego(prawdop. Wieliczka)
Jan Kozic – pochodził z Krakowskiego(prawdop. Wieliczka)
Jan Skalski– przybył z Olkusza
Szczepan Kaleciński – przybył z Olkusza
Mikołaj Haber– przybył z Wrocławia, za młodu służył u Krzyżaków, wydobywał dla nich bursztyn z morza, potem przeniósł się na Śląsk
Fryderyk Winter – przybył z Wrocławia
Jerzy Hausner – przybył z Wrocławia
Adam Szlęzak– przybył z Olkusza

W XVI wieku pojawili się Niemcy
Meininger
Mann
Munster
Freuchlinger
Drahentush
Wiedner
Bauer
Kraus
Wumzel
Gulacker

Burgner – górmistrz, ur .ok 1500 roku
Jan Trappa – następca Burgnera , górmistrz od 1569r.

1620r.
Mateusz Kneflik(wnuk w/w Mateusza)

1626r.
Jan Kamiński(kmieć)

1628r.
Joachim Kleinhamer
1657r.
Marysia Jędrol
1659r.
Karol Markiewicz
Wojciech Karst,karbowy
Tomasz Ogrodnik, stary kmieć
Stefan Zając, zagrodnik
Mikołaj Wieczorek, chałupnik

1678r.
Franciszek Zając, młody parobek , zmarł od kary cielesnej
Franciszek Wanot

Wacław Schwerter – Jezuita,,superior, pochodził z Olesna , zm.6.12.1680r.

1683r
Antoni Gracka, stary gwarek

1689r.
Do najbogatszych kmieci należały rody

Franiel
Pytas
Bajer
Poloczek
Zorychta
Ludyga
Biebiółka


Karol Pudlik – zginął z rąk gajowego, zbierając grzyby w lesie
Franciszek Gajek
Józef Szaforz
Świder, rodzina kowali
Jan Złotorz, garncarz

1697r.
Anna Bajer – córka chłopa, była piękną dziewczyna , którą król August Mocny, który gościł w Piekarach sprowadził sobie na noc. Dziewczyna po ów nocy kupił akawał ziemi, prawie całą dzielnice Górecko i dwie kuźnice. Zamordowana w swej willi przez Szwedów , którzy wkroczyli do Piekar z Początkiem XVIII wieku.

Pocz. XVIII wieku
Jan Świder – kuźnik

1756r.

Poborowi do armii
Karol Mazur(uniknął wcielenia)
Janek Paliwoda, syn ówczesnego sołtysa
Franciszek Nowak(uciekł)
Józef Kamiński(zastrzelony podczas ucieczki)
Franciszek Kuna

poł XVIII wieku
Jerzy Pudlik – syn kmiecia, organista, nauczyciel
Karol Vogel – aktuariusz w dworze piekarskim
Piotr Pytlik – włodarz, syn chałupnika
Jan Franczok – gajowy
Oton Blida
Feliks Lenza
Wilhelm Krafczyk

1765-1766

Osadnicy niemieccy
Rhes
Scholz
Koenig
Waschmuth
Schoen


1782r.
Franciszek Kuczera – przywódca powstania chłopów w Piekarach, powieszony na drzewie
Karol Winkler – osadnik niemiecki mieszkający po zabranej za kłusownictwo zagrodzie Józefa Ludygi.
Jan Fuchs – osadnik niemiecki

Ranni chłopi podczas powstania chłopskiego

Słota
Pieczka
Pietrowski
Rożanka
Grabowski

1787r.
Karol Kowolik
Alfons Blinda, zagrodnik
Franciszek Nowok
Konrad Jędryszczyk


1792 r.
żołnierze którzy zginęli we Francji w czasie wojny Prusko-francuskiej:
Chłopi:
Grabowski
Wróbel
Słota
Droks

rzemieślnicy:
Brewko
Mistol
Janus

wrócił Andrzej Szaton, brał udział w powstaniu Kościuszkowskim, osiadł w Wieliczce, służył także w Legionach Dąbrowskiego, Pod Świdnicą stracił rękę, koniec swego życia spędził żebrząc pod Piekarskim kościołem.

Karczmarze w tym czasie:
Spyra, Grabowski, Kubański

Andrzej Świder – Przywódca rebelii chłopskiej w 1794r. Potem wstąpił do Legionów Dąbrowskiego
Jan Warzecha
Ignacy Ogrodnik
Helena Poloczek

1794r.
Bartłomiej Potempa – śmiertelnie ranny w 1794r.
Franciszek Cisek
Artur Banasik – ur.1782r.
Małgorzata Kowolik

Łukasz Kielowski – zdezerterował z pruskiej armii, by uciec do Francji. Powieszony pod francuską granicą
Jan Pudlik - zdezerterował z pruskiej armii, przeszedł na stronę francuską, rusznikarz w Legionach Dąbrowskiego
Paweł Świder – mistrz rusznikarski w Legionach Dąbrowskiego,z armią trafił na San Domingo gdzie zmarł .

Jakub Janik – żołnierz pruski, przeszedł na stronę francuską
Augustyn Siwy– żołnierz pruski, przeszedł na stronę francuską
Franciszek Cisek – służył u polskich ułanów

1807r.

Stanisław Wanot – sołtys Piekarskie
Paweł Ludyga – ławnik
Franciszek Guzy – ławnik
Adam Poloczek – ławnik
Garus – chłop
Zorychta – chłop
Franiel – chłop
Kowolik – chłop
Smyła – chłop

Praczka – stary młynarz
Karol Piekoszewski – do Piekar przybył z wojskami księcia Sułkowskiego, ranny, ożenił się Marysią, córką Młynarza Praczki urodzoną ok. 1887r.

Wilhelm Garus-sztygar

1825r.
Hugo Gutmann – dyr.kopalni Scharley, pochodził z wiedeńskiej rodziny kupieckiej
Joachim Taube – administrator folwarku, pochodził z Saksonii, z ubogiej mieszczańskiej rodziny
1826r.
Bracia Jerzy i Karol Springer – przybysze z Prus, nadsztygarzy w kopalniach Galmanu Gieschego
Piotr Poloczek – właściciel kamieniołomów
Karol Pudlik – właściciel cegielni
Ferdynand Grossmann – produkcja tkanin

Franciszek Pater, chałupnik i górnik, w czasie kryzysu 1826r. , aby nie umrzeć z głodu wyspecjalizował się w polowaniach na psy i koty.
Konrad Górniok
Stefan Wróbel
Potempa – tkacz wyemigrował do Łodzi
Janus – wyemigrował do Łodzi
Stefan Świder – kowal
Michał Krawczyk – leśniczy
Alojzy Nawrot - nauczyciel urodzony w 1791r. w Bytomiu w rodzinie kupieckiej, zmarł podczas epidemii cholery w 1832r.

1848r.

Henryk Słota

Alojzy Ficek – ksiądz, proboszcz Piekarskiego Kościoła, budowniczy piekarskiej bazyliki, pisarz, bibliofil. Ur w 1790r. W Dobrzeniu Wlk. zm w 1862r.

Karol Kowolik
Konrad Cisek
Stefan Frasek

Józef Heer – pochodził z Nadrenii, ekonom piekarskiego dworu
Alfred Rurański
Teodor Heneczek ur. 1817r. W Częstochowie,drukarz

Karol Pytas – sołtys
Pyrkosz-górnik

1851
wyemigrowali do Texasu(USA)
Konrad Szaton
Feliks Pytas
Karol Kusz
Franciszek Poloczek

Powstanie Styczniowe 1863r.
Paweł Cisek
Polegli pod Miechowem
Paweł Musialik
Wojciech Sikora
Jan Jureczko
Franciszek Krawczyk

Piotr Szołtysik – zesłany na Sybir
Walenty Hetmańczyk– zesłany na Sybir
Andrzej Szulz– zesłany na Sybir

Polegli pod Krzykawką
Jan Markiton
Bartłomiej Borecki
Marcin Wróbel
Wojciech Chorzela – ranny , torturowany zmarł
Antoni Moy – d-ca , ocalał

Bitwa pod Pankami 1864r.
Poległ Michał Ferdyn

Pomagali powstańcom:
Feliks Janik – rusznikarz
Ignacy Glazowski
Grzegorz Siwy
Bartłomiej Franiel
Karol Moy – powstaniec
Franciszek Poloczek – 17 latek , po powstaniu osiadł w Cieszynie, gdzie przez 30 lat był introligatorem

1872r.
Frasek – nauczyciel
Wawrzyniec Hajda ur.1844r. W Bobrownikach pod Tarnowskimi Górami. Śląski „Wernyhora”

1890r.
Maksymilian Jasionowski, ur 1867r.Sekretarz Towarzystwa Alojzjanów. Ojciec pochodził z Lubszy, do Piekar przybył w 1853r.

1896r.
Wilhelm Taube
Karol Duda
Leopold Wycisk
Józef Kopczyński
Konrad Strzewiczek
Walenty Mazur

Na podstawie:

„Od Pecare do Piekar Śląskich”. Konrad Żydek, Piekary Śl.1972r.