"Dewajtis" - Maria Rodziewiczówna [RECENZJA]

"Dewajtis" - Maria Rodziewiczówna

© Copyright by Wydawnictwo Literackie, Kraków 1957
Opracowanie typograficzne Lech Przybylski
Projekt okładki
Beata Barszczewska-Wojda
Na okładce fragment ryciny z „Tygodnika Ilustrowanego'
Redaktor Barbara Górska
Redaktor techniczny Wanda Zarychtowa
Printed in Poland
Wydawnictwo Literackie, Kraków 1989
Wyd. VII. Nakład 250.000 + 350 egz.
Ark. wyd. 13,6. Ark. druk. 18
Papier druk. mat. ki. III, 61 x 86 cm, 70 g
Druk z gotowych diapozytywów.
Zam. nr 5046/88 M-ll/91
Rzeszowskie Zakłady Graficzne, Rzeszów, ul. Marchlewskiego 19

ISBN 83-08-01283-3

OPIS

Najlepsza powieść Marii Rodziewiczówny, nagrodzona w 1888 r. w konkursie „Kuriera Warszawskiego”. Umiejscowiona na Żmudzi historia zaściankowo-dworska, podobna w klimacie do wydanej niemal jednocześnie epopei nadniemeńskiej Elizy Orzeszkowej. Jak tam, życie bohaterów obraca się wokół jednej tylko sprawy: utrzymania ziemi, dziedzictwa, tożsamości. Jak tam, jedynym miernikiem wartości człowieka jest jego stosunek do pracy.
Pojawia się też – wielokrotnie w twórczości Rodziewiczówny powielana – koncepcja bohatera. Czertwan jest jak romantyczny bohater: chmurny, samotny, twardy jak skała, którą skruszyć może tylko wielka miłość... Gospodarujący "na cudzym" Marek, gdy pojawia się właścicielka majątku, zamierza odejść, ale Irenka Orwidówna jest młoda, ładna i nieoczekiwanie staje się jego sprzymierzeńcem w walce o uratowanie prastarego dębu Dewajtis, symbolu wiecznego trwania...


Z PISM Marii Rodziewiczówny

„W Dewajtisie można zauważyć występowanie (...) kilku motywów baśniowych, w tym przynajmniej jednego schematu fabularnego znanego z baśni, zjawiającego się jednak tylko implicite w warstwie fabularnej utworu. Marek Czertwan, najstarszy z trzech synów, traktowany jest przez ojca i macochę oraz przyrodnie rodzeństwo (...) jako człowiek, na którego się kładzie wszystkie najtrudniejsze i najgorsze obowiązki, nie dając mu nic w zamian. Okazuje on jednak swą dzielność ratując dla ojczyzny (i dla siebie oczywiście także) rodzinny majątek, w nagrodę zaś dostaje rękę bogatej dziedziczki Orwidówny (...). Cała ta w gruncie rzeczy bardzo nieprawdopodobna historia (...) jest po przestawieniu płci protagonistów — wątkiem fabularnym baśni o Kopciuszku."

(fragment z książki Anny Martuszewskiej pt. Jak szumi »Dewajtis«? Studia o powieściach Marii Rodziewiczówny)


NOTA WYDAWCY

Powieść Marii Rodziewiczówny Dewajtis po raz pierwszy była drukowana na łamach „Kuriera Warszawskiego" w 1888 r., w numerach 121—256, w efekcie uzyskania przez nią zwycięstwa w konkursie literackim organizowanym przez tę gazetę. Książkowe wydanie Dewajtisa ukazało się w Warszawie w 1889 r. Do końca XIX w. powieść ta była jeszcze dwukrotnie wznowiona, za życia autorki zaś — czyli do roku 1944 — osiągnęła liczbę trzynastu wydań w języku polskim oraz była przekładana na język litewski (najwcześniej, bo już w 1890 r.)f niemiecki, serbochorwacki, angielski, francuski, słowacki i czeski, a także na węgierski i hiszpański. Dewajtis został również adaptowany na scenę (w 1910 r.) oraz na słuchowisko radiowe (w r. 1969).
Niniejsze wydanie oparto na krytycznie opracowanym tekście edycji Wydawnictwa Literackiego z r. 1957, która za podstawę druku przyjęła: Dewajtis, Pisma. Wydanie zbiorowe jubileuszowe, t. I, Lwów—Poznań [1926].

PRZECZYTAJ TEŻ:

Hruszowa
Maria Rodziewiczówna
"Tropami Rodziewiczówny"
"Ród leśnych ludzi"
"Czego nas uczy Maria Rodziewiczówna"
"Powstaje Muzeum Marii Rodziewiczówny"

Więcej zdjęć dotyczących rodziny Rodziewiczów - Przejdź

INNE KSIĄŻKI MARII RODZIEWICZÓWNY - Księgarnia. Recenzje książek, wymiana

"Polesie widziane oczami Marii Rodziewiczówny i jej współziomków"
"Szary proch" - Maria Rodziewiczówna
"Lato leśnych ludzi" - Maria Rodziewiczówna
"Czahary" - Maria Rodziewiczówna
"Pożary i zgliszcza" - Maria Rodziewiczówna

Bibliografia

opracował Ludwik Ł.