Historia dórb Goździkowskich

HISTORIA DÓBR GOŹDZIKOWSKICH (GOŹDZIKÓW, ZYGMUNTÓW, MARYSIN, STOCZKI, MECHLIN)
mgr Sebastian Wojdyła (Bolesta-Jankowski)
na podstawie: F. Sulimierski, (red.), Słownik Geograficzny., J. Wiśniewski, Dekanat Opoczyński., A. Boniecki, Herbarz Polski., S. Uruski, Rodzina., S. Górzyński, Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim 1836-1861., S. Piątkowski (red.), Przysucha. Historia miasta...

[blok]

1. 1440 roku Goździkowscy posiadali Goździków, Sad (?) i Stoczki. Goździkowscy byli blisko spokrewnieni ze Smogorzewskimi (Wąsowiczami), i pochodzili od Mszczuja, chorążego kujawskiego 1405 (w 8 pokoleniu potomka sławnego komesa Piotra Włosta). Mszczuj miał synów trzech, którzy w 1440 dzielili się częściami ojcowizny: 1) Andrzej 1426 pisarz skarbu, a 1437-39 starosta radomski, z żony Elżbiety Sulimy - Pleszewskiej, miał dzieci: Andrzeja, Jana (ojca stolnika koronnego Jana zm.1541) i Zofię, która wyszła za kasztelana Stanisława Odrowąża z Szydłowca. 2) Mikołaj ojciec Andrzeja, którego synowie: Jan, Rafał i Feliks w 1481 dz. na Mechlinie. 3) Włodek 1414 cześnik brzeski miał syna Włodka, a ten Andrzeja i Bernarda, którzy dz. na częściach dóbr Goźdzkowkich, Woli i Gałkach; Andrzej ten z Jadwigi Nieznamirowickiej miał Sebastiana, a ten pewnie Andrzeja. Synowie tego: Krzysztof i Stanisław, mieli odwieczne sprawy majątkowe ze Smogorzewskimi: Stanisław, miał syna Krzysztofa żonatego z Brudzyńską, ojca czterech synów: Władysława żonatego z Ewą Mogielnicką, Jana, Aleksandra (tego potomni legitymowani w 1799 w Ziemi Nowogródeckiej), i Krzysztofa, który z Broszkowskiej miał syna Stefana wojskiego radomskiego. Wojski w 1731 sprzedał wszystkie dobra Goździkowskie Szydłowskiej. Miał syna Aleksandra, po którym Franciszek i syn tego Jan legitymowany 1853.
2. 1508 cz. Stoczek posiadał Paweł z Chlewisk
3. 1681 z Goździkowa pisał się Stanisław Żurawski z Gałek i Przystałowic; Żurawscy posiadali tylko część Goździkowa lub dóbr Goździkowskich, skoro Goździkowscy mieli tam działy do 1731. W latach 1683 i 1714 znany jest tam Józef Żurawski.
4. 1731 Stoczki należały do Szydłowskich h. Lubicz ze Zbożenny. Skrzynna, Skrzyńska i Kamienia Dużego.
5. 1747 Ignacy Jabłoński h. Jasieńczyk burgrabia grodzki piotrkowski (z żoną Jadwigą Brochocką), kwitował Szydłowskich 1747 z dóbr Goździkowskich. Jeszcze jego jedyny syn Ksawery subdelegat grodzki piotrkowski, w 1778 procesował się o granice ze Smogorzowskimi.
6. 1756 Mikołaj Jaxa-Bąkowski, syn podczaszego ciechanowskiego, miał z Zofii Zajączkowskiej pięciu synów: Michała, Jana, Stanisława, Jakuba i Tomasza, w 1765 podczaszego smoleńskiego!, który dostał po ojcu dobra Goździkowskie i posiadał część jeszcze w 1768
7. 1766 klucz dóbr goździkowskich należał do Filipa Nereusza Szaniawskiego h. Junosza, pewnie później Drzewca i te okolice należały do syna jego Kajetana i syna tegoż z Tekli Zaremby, Filipa Nereusza, legitymowanego w 1839. Z opowieści Stanisława Ścibaka i Edwarda Wilka, wynika, iż ok. 1890 dz. Stoczek wygrał w karty od dz. Goździkowa 8 morgów lasu. Po dziś dzień miejsce owo nosi nazwę "ośmiomorgi" Szaniawscy jako właściciele dóbr Goździkowskich wzmiankowani byli jeszcze 1783 i do 1827.
8. 1775-1778 Stoczki wziął w zastaw od Szaniawskich (na trzy lata, za 100 tys. florenów), starosta liwski Józef Karczewski h. Jasieńczyk (syn kasztelana liwskiego i marszałka czerskiego Antoniego i Heleny z Grabianków).
9. 1827 dz. dóbr Wojciech Tarczewski był starostą powiatowym opoczyńskim i założycielem uzdrowiskowych "łazienek" w Goździkowie. Był też powstańcem, toteż w roku 1831 kozacy spalili cały Goździków. W 1827 w Stoczkach było tam 11 domów, zamieszkanych przez 75 mieszkańców. W 1887 było tam 12 domów i 133 mieszkańców, zaś całość składała się ze wsi i folwarku. Ten ostatni liczył 179 morgów: (106 grunty orne, 67 lasy, 3 łąki, 3 nieużytki), 3 budynki murowane i 3 drewniane. W tym samym czasie Mechlin liczył 11 domów i 55 mieszkańców. Goździków w 1827 będąc siedzibą gminy, liczył 31 domów i 293 mieszkańców; a 44 domy i 413 mieszkańców liczył w końcu X9 wieku. Położona o 7 w. od Drzewicy miejscowość dzieliła się na 900 morgów dworskich i 494 włościańskie.
10. 1832 Goździków nabył Teodor Turski. Miał on wg akt parafialnych smogorzewskich z Seweryny Wolskiej dzieci: Wojciecha ur.1842, Cypriana ur.1843, Mariannę ur.1844, Klementyne ur.1850 i Natalię ur.1852. Według pana Wilka, Teodor miał bratanka Wincentego - dzierżawcę pól Mechlińskich, ożenionego przed 1863 z córką dz. Stoczek, (zdaje się Józefą Mierczyńską) sprzedany zaraz potem Turskiemu. Ciekawostką jest nadanie nazw przysiółkom Goździkowa "Marysin i Zygmuntów" od imion dzieci dz. Goździkowa Turskiego.
11. Ostatnim dziedzicem Goździkowa miał być Trzciński.
12. Najpewniej ostatnim dziedzicem Stoczek był Mierczyński