Świadoście -Svėdasai w okr. uciańskim

Świadoście

Świadoście (Świadość) -Svėdasai - Litwa, połozone w rejonie oniksztyńskim,w okręgu uciańskim. Należało niegdyś do klucza birżańskiego ks. Radziwiłłów, którzy tu zbór kalwiński założyli.Pózniej nadane było przez ks. Karola Radziwiłła „panie kochanku" Leonowi Borowskiemu, przeszło następnie do rodziny hr.Morykonich i do dziś pozostaje w ich posiadaniu.Historia odnotowuje bardzo aktywny udział mieszkańców w obu powstaniach W 1831 roku. , a 1863. a także w ruchu powstańczym w czasie II WŚ. Co skutkowało utratą majętności, zesłaniem, śmiercią.

Świadoście, żmujdz. Swiadasej, mko i do¬bra nad jcz. Ołowszą, pow. wilkomiorski, na pograniczu nowoaleksandrowskiego, okr. pol. Onikszty, gm. i par. Świadoście, o 59 i 60 w. od Wilkomierza, przy drodze bocznej z Komaj do Wiłkomierza, na północ od Onikszt. Ma 64 dm., 903 mk., kościół katol. paraf., 2 ka¬plice katol., dom modlitwy żydowski, urząd gminny, szkółkę wiejska. Kościół p. w. św. Mi¬chała Archanioła, wzniesiony z drzewa w 1575 r. przez ks. Mikołaja Radziwiłła. Dwie kaplice: koło kościoła i na cmentarzu kaplica grobowa fundowana około 1848 r. przez Lucyana hr Morykoniego dla swej żony Maryi z Łopacińskich. Parafia katol., dekanatu uciańskiego, 3207 wiernych. Kaplica N. M. P, w Ołotach. Gmina składa się z 9 okręgów wiejskich (sta¬rostw), obejmuje 46 nomenklatur, mających 1967 mk. włościan. W okolicy uprawa lnu. Ś. należało niegdyś do klucza birżańskiogo ks. Radziwiłłów, którzy tu zbór kalwiński za¬łożyli. Duchowny przy zborze tym pobierał pensyą i ordynaryą ze skarbu książęcego. W 1784 r. zbór tutejszy afiliowany był do zboru sołomiejskiego. Dziś w całej parafii niema ani jednej osoby wyznania reformowa¬nego i niepozostało się nawet tradycyi ustnej o ich bytności tutaj. Kościół katol. miał się znajdować przez pewien czas w ręku kalwinów, wkrótce jednak został zwrócony katolikom. W 1596 r. ks. kardynał Jerzy Radziwił uposażył go nadaniem ziemnym. W zeszłym wieku Ś. nadane było przez ks. Karola Radziwiłła „panie kochanku" Leonowi Borowskiemu, przeszło następnie do rodziny hr. Morykonich i do dziś pozostaje w ich posiadaniu. [SGKP]

W 1874 majątek został przymusowo dany na licytację i osiągną 117.000 rubli.