Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Zduńczyk Józef Paulin
15.09.2012 22:12
Józef Paulin Zduńczyk (ur. 20 marca 1832 w Walochach, powiat zambrowski, zm. 1921 we Lwowie),
- oficer, pułkownik, uczestnik i weteran Powstania Styczniowego, naczelnik wojskowy trzech powiatów województwa płockiego.
Urodził się jako jedenaste, ostatnie dziecko Jana Zduńczyka, zarządcy folwarku Walochy, uczestnika Powstania Listopadowego oraz Anny z Szywiertów. W 1842 roku, w wieku dziesięciu lat, jako syn powstańca, został wcielony do korpusu kadetów, a następnie skończył szkołę oficerska w Petersburgu. W 1849 roku wstąpił jako ochotnik do wojska rosyjskiego do korpusu grenadierów i brał udział w wojnie węgierskiej 1848/49. W 1853-1856 brał udział w wojnie krymskiej (sebastopolskiej) w stopniu porucznika grenadierów. Na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych wstąpił do zorganizowanego przez Zygmunta Sierakowskiego Koła Oficerów Polskich w Petersburgu.
W 1863 roku przeszedł do szeregów powstańczych i służył w oddziale Jakuba Jasińskiego. 3 czerwca 1863, jako dowódca kosynierów, pod naczelnikiem Broniewskim, stoczył bitwę pod Nagoszewem. 12 sierpnia 1863, jako dowódca batalionu stoczył bitwę pod Magnuszewem, w której został ranny w lewą stopę. W bitwie tej poległ bohaterską śmiercią "rozniesiony formalnie na kozackich pikach" jego brat mjr. Adolf Zduńczyk, jeden z najstarszych i najdzielniejszych oficerów Jasińskiego. Po bitwie Józef Zduńczyk otrzymał rozkaz od Rządu Narodowego do zorganizowania rozbitego pod Magnuszewem oddziału, którego późniejsze dowództwo objął kpt. rosyjski Walenty Lasocki (alias Dubois), a on sam został szefem sztabu. 12 listopada 1863 stoczył bitwę pod Porębą, w której objął dowództwo oddziału po Lasockim. W bitwie ranny został lekarz oddziału chorąży Chłopicki. Następnie objął dowództwo po Aleksandrze Grzymale nad 100 osobowym oddziałem konnym w łomżyńskim, gdzie stoczył udaną potyczkę pod Zambrowem z sotnią Kozaków. W marcu 1864 otrzymał nominację od Rządu Narodowego na pułkownika i namiestnika wojennego trzech wschodnich powiatów woj. Płockiego. Walczył również pod Drążdżewem, Zbrzeźnicą, Rząśnikiem i Gostkowem.
Okres wojny niemiecko-francuskiej spędził w Paryżu. W 1866 poślubił Michalinę Wandel (z Leszczyńskich), wdowę po przyjacielu kpt. Janie Fryderyku Ewaldzie Wandlu, ps. Bruder, byłym oficerze pruskim, dowódcy Czwartej Kompanii Lubawskiej, wziętym do niewoli pod Gnojnem 31 marca 1864 i rozstrzelanym przez pluton egzekucyjny w Mławie 20 kwietnia 1864. W 1871 Józef Zduńczyk walczył w szeregach Komuny Paryskiej pod dowództwem Jarosława Dąbrowskiego. Po upadku Komuny Paryskiej emigrował do Szwajcarii, a następnie do ówczesnej Wschodniej Galicji. Następnie przez długie lata pracował jako ekonom w majątku Bogdanów Kędzierzawce w powiecie Kamionka Strumiłłowa.
Zmarł 1921 roku w wieku 90 lat we Lwowie. Jako weteran, pułkownik Powstania Styczniowego został pochowany z należnymi honorami na cmentarzu Łyczakowskim na Górce Powstańców Styczniowych.[wiki]