Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Pareński Stanisław
21.09.2012 14:12
Stanisław Pareński (ur. 16 listopada 1843 w Krakowie, zm.17 czerwca 1913 pod Szczakową)
- – lekarz, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, społecznik i mecenas sztuki. Syn radcy sądowego Józefa Pareńskiego i Franciszki z domu Żychowicz.
Po ukończeniu w 1862 Gimnazjum Św. Anny podjął studia lekarskie na Uniwersytecie Jagiellońskim, przerwał je jednak po wybuchu powstania styczniowego, w którym walczył pod komendą kapitana Anastazego Władysława Mossakowskiego. Po rozbiciu jego oddziału pod Jaworznikiem i upadku powstania podjął studia medyczne, kończąc je tytułem doktora wszech nauk lekarskich, który otrzymał 28 lutego 1868.
Do roku 1870 był asystentem w katedrze anatomii patologicznej UJ u prof. Alfreda Biesiadeckiego, po czym uzyskał doktorat z chirurgii, przechodząc na stanowisko sekundariusza Oddziału Wewnętrznego w szpitalu św. Łazarza. W 1871 wyjechał do Wiednia, gdzie studiował u prof. J. Skody i znanego chirurga T. Billrotha. Otrzymał tam tytuł magistra położnictwa, po czym wrócił do Krakowa, gdzie powierzono mu stanowisko asystenta Kliniki Chorób Wewnętrznych UJ, a po śmierci kierownika Kliniki, Karola Gilewskiego - zastępcy profesora (od 17 czerwca 1871 do 1873).
Habilitację otrzymał w 1872 na podstawie rozprawy O wrzodach przewodu pokarmowego skutkiem zatoru powstających. W tym okresie ciężko zachorował, a kierownictwo Kliniki objął Edward Korczyński. Na początku 1875 Pareński powrócił do pracy w szpitalu św. Łazarza, w którym przez 38 lat od 1 czerwca 1875 aż do śmierci piastował stanowisko prymariusza.
Opracował m.in. powszechnie stosowaną w Krakowie na pocz. XX wieku recepturę lekarstwa[1] przeciwko kaszlowi, zwaną "proszkami doktora Pareńskiego". Żoną profesora była bywalczyni krakowskiej cyganerii, Eliza z domu Mühleisen (1857-1918). Córki doktora Pareńskiego, Zofia i Maria, pojawiły się jako postaci dramatu Wyspiańskiego "Wesele" jako Zosia i Maryna[2]. Pareński miał jeszcze dwoje innych dzieci: syna Jana (zginął jako lotnik podczas wojny polsko-ukraińskiej) i najmłodszą córkę Elizę, późniejszą żonę poety Edwarda Leszczyńskiego. Eliza była kilkakrotnie portretowana przez Wyspiańskiego (najbardziej znany jest jej portret podwójny z 1905) i innych artystów (np. W. Wojtkiewicza); do portretów pozowały także pozostałe córki Pareńskiego.