Edmund Wojciech Stanisław Bojanowski – ze starego rodu szlacheckiego herbu Junosza – urodził się 14 listopada 1814 roku w Grabonogu koło Gostynia jako syn Walentego i Teresy z Umińskich, z pierwszego małżeństwa Wilkońskiej, siostry generała Jana Nepomucena, który wsławił się w wojnach napoleońskich i powstaniu listopadowym. Ochrzczony został w sześć dni po urodzeniu w kościele parafialnym w Strzelcach Wielkich. Edmund, ciężko chory jako czteroletnie dziecko przeżył cudowne uzdrowienie, o które jego matka błagała Matkę Bożą, wyobrażoną w rzeźbie Pieta w kościele na Świętej Górze. Wdzięczna rodzina ofiarowała srebrne wotum – Oko Opatrzności, które dziś można oglądać w bocznym ołtarzu u stóp XVI – wiecznej Piety.
Około 1825 roku rodzice Edmunda przenieśli się do Płaczkowa w pobliżu Dubina nad Orlą. Tam pod kierunkiem ks. Jakuba Siwickiego rozpoczął prywatną naukę. W 1832 roku został wolnym słuchaczem na uniwersytecie we Wrocławiu, gdzie początkowo uzupełniał wykształcenie średnie jako hospitant, a w roku 1835 rozpoczął regularne zajęcia uniwersyteckie. W 1836 roku zapisał się na wydział filozoficzny uniwersytetu w Berlinie. Brał udział między innymi w wykładach historii sztuki, muzyki, psychologii, poezji, logiki. Największą jego pasją stała się wówczas literatura: pisał między innymi artykuły o polskich zabytkach, tłumaczył wiersze liryczne, pieśni serbskie i czeskie, a także Manfreda Byrona. Osobiście poznał Edwarda Odyńca, Roberta Schumana, współpracował z Teofilem Lenartowiczem, Augustem Cieszkowskim, Karolem Libeltem, a także inicjatorem pracy organicznej Karolem Marcinkowskim.
W 1838 roku z powodu choroby płuc (gruźlica) opuścił uniwersytet i po kuracji w Dusznikach Zdroju (Reinerz) zamieszkał w Grabonogu u swojego brata przyrodniego Teofila Wilkońskiego.
Rodziców stracił już wcześniej. Matka zmarła 30 sierpnia 1834 roku w Grabonogu, a ojciec 23 marca 1836 roku w Kołaczkowicach.
Został członkiem Kasyna Gostyńskiego, pracował zwłaszcza w jego wydziale literackim.
Głównym zadaniem tego wydziału stało się szerzenie oświaty wśród ludu i przekazywanie mu skarbów kultury narodowej, przede wszystkim poprzez tworzenie czytelni wiejskich, a także podniesienie ducha religijnego. Główny nurt działalności społecznej rozpoczął w 1844 roku zakładaniem ochronek dla biednych i opuszczonych dzieci w Poznaniu, Gostyniu, Śremie i Psarach. Z zakresu spraw wychowania przedszkolnego opracował instrukcje i publikował artykuły. W 1849 roku wybuchła w Wielkopolsce epidemia cholery, która szczególnie szerzyła się w okolicach Gostynia. Bojanowski odwiedzał chorych, osobiście ich pielęgnował, wspierał datkami i lekarstwami. Ponadto założył przy Kasynie Gostyńskim szpital dla chorych, do którego sprowadzał siostry miłosierdzia z Poznania. Dla sierot po zmarłych na cholerę stworzył w Kasynie ochronkę, którą powierzył również siostrom miłosierdzia. W 1849 roku po wyszukaniu i odpowiednim przygotowaniu trzech dziewczyn wiejskich zorganizował pierwszą wiejską ochronkę dla sierot w Podrzeczu koło Gostynia. 3 maja 1850 roku placówka ta została pobłogosławiona i poświęcona przez biskupa, co dało początek nowemu Zgromadzeniu Zakonnemu Sióstr Służebniczek NMP. Do 1861 roku powstało 18 ochronek prowadzonych przez siostry. W 1885 roku E. Bojanowski założył w Gostyniu seminarium dla tych sióstr, a w 1856 nowicjat w Jaszkowie koło Śremu. W 1858 roku zgromadzenie pod nazwą Sióstr Służebniczek zostało zatwierdzone przez arcybiskupa Leona Przyłuskiego. W ślad za inicjatywą wielkopolską powstały ochronki w Królestwie Kongresowym i w zaborze austriackim na terenie diecezji tarnowskiej, przemyskiej i lwowskiej oraz na Śląsku. W 1870 roku, za zezwoleniem Bojanowskiego, przeniesiono inicjatywę ochronkową do Anglii. Stało się to za sprawą miss Taylor, która założyła nowicjat służebniczek w Londynie.
Edmund Bojanowski pisywał artykuły o tematyce literackiej i folklorystycznej, m.in. w „Przyjacielu Ludu”. W latach 1849-50 należał do komisji wydawniczej tanich książek dla ludu w ramach prac oświatowych Ligi Polskiej. Zakładał też czytelnie wiejskie. W latach 1852-62 redagował „Pokłosie” i „Zbierankę literacką”, w 1860-62 wydawał „Rok Wiejski”, w 1862 opublikował Piosenki wiejskie dla ochronek. Był aktywnym członkiem Towarzystwa Naukowej Pomocy, a w 1857 roku został członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
W 1868 roku przyrodni brat zmuszony został do sprzedaży majątku w Grabonogu. Bojanowski zamieszkał wtedy Poznaniu, u swojego przyjaciela księdza Jana Koźmiana. Rok później wstąpił do seminarium duchownego w Gnieźnie, ale musiał je opuścić wskutek nawrotu choroby płuc. Od 1864 roku coraz częściej zapadał na zdrowiu. Do choroby płuc przyłączyły się bezsenność, choroby narządów trawienia, reumatyzm.
Zmarł 7 sierpnia 1871 roku na plebanii w Górce Duchownej, przebywając u swojego przyjaciela, ks. Stanisława Gieburowskiego. Pochowany został w kościele w Jaszkowie koło Śremu w grobowcu hrabiów Szołdrskich. W 1930 roku przeniesiono szczątki Bojanowskiego do Lubonia – Żabikowa pod Poznaniem, gdzie umieszczono je w specjalnie na ten cel zbudowanej krypcie, w kaplicy zakonu sióstr służebniczek. Edmund Bojanowski zmarł w opinii świętości. Długo jednak trzeba było czekać na rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego. Beatyfikacji ostatecznie dokonał papież Jan Paweł II w Warszawie 13 czerwca 1999 roku.
www.muzeum.gostyń