Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Mala, wś, pow. dubienski
18.03.2013 09:27
Inne miejscowości okolic Łucka
Słownik Geograficzny KRÓLESTWA POLSKIEGO I INNYCH KRAJÓW SŁOWIAŃSKICH.
Mala, ws, pow. dubienski, położona nad dwoma stawami, uformowanem z rozlewu bezim rzki, wpadajacej do Stubly dopl. Horynia. Gleba czarnoziem / glina, dosc urodzajna, sliczne laki; lasy debowe i grabowe. Dwór i wszystkie chaty wloscianskie otoczone sadami owocowemi. Niegdys M.-Mala wraz z przysiólkiem Soltanówka byly w posiadaniu rodziny Soltanów, jak to widac z zapisu perpetuae donationis d. 27 pazd 1668 r. obiatowanego w grodzie luckim przez Waclawa i Aleksandra, braci rodzonych, i Jana, stryjecznego, Soltanów, Jadwidze, matce, Mikolajowi i Andrzejowi, synom, Husinowskim, wsi Malej M. z przysiólkiem Soltanówka, w województwie wolynskim, w pow. luckim lezacych, za sume 30000 zlp. Pózniej wchodzila w sklad klucza (panstwa) dubienskiego ordynacyi ostrogskiej. Stanowila ona jedna calosc z dobrami mizockiemi, bedacemi od 1748 r. w posiadaniu rodziny Duninów Karwickich. Od 1816 r., poczatkowo prawem zastawnem, nastepnie na prawach dziedzicznych wladal nia Ludwik Pawlowski. W skutek dzialów familijnych pomiedzy jego synami Hieronimem i Antonim dostala sie w sukcesyi pierwszemu z nich. W 1869 r. nabyl ja na Hcytacyi Konstanty Sikorski, sedzia pokoju okregu dubienskiego, który odprzedal ja w 1870 r. bratowej swej Annie Sikorskiej, wladajacej nia i obecnie. 3.) M., ws, pow. ostcogski, o 15 w. na pln.-wschód od Ostro ga, przy dawnej drodze pocztowej. Nalezala niegdys do ksiazat Ostrogskich. Anna Aloiza z ks. Ostrogskich, zona Jana Karola Chodkiewicza, hetin. w. lit., a córka Aleksandra ks. Ostrogskiego, po ukonczeniu w Ostrogu kolegium jezuickiego, nadala w 1622 r. wsie M., Woloskowce, Kurhany i Mohilany, temu kolegium, a w pow. dubienskim klucz kniahyninski z 7-miu wsiami, gdzie byla filia jezuitów Ostrogskich. Gdy po kasacie jezuitów 1772 r., dobra pojezuickie oddane byly rozmaitym magnatom, pod warunkiem placenia czwartej czesci dochodu do komisyi edukacyjnej, M., ze wsiami Woloskowce, Kurhany i Mohylany dostala sie ks. Jablonowskim, Ostatni z tej linii ks. Wladyslaw Jablonowski w 1875 r. sprzedal te dobra Antropowej, w której reku i dotad pozostaja. Wies ogromna, na dwóch podluznych górach zabudowana, od wscb. ku zach. i tu rozdzielajaca sie w ksztalcie widel, ku pld.-zach. i pln.-zach.; miedzy temi widlami przerzyna rzeczka obszerne laki, wydajace obficie siano. W M. jest rezydeneya wiejska z pieknym ogrodem, zalozonym przez ks. Wladyslawa Jablonowskiego, znawce architektury i ogrodnictwa. Niedaleko od folwarku, w stronie wschodniej, na wzgórzu, dotad egzystuje wysoki wal ziemny,ceworogranny, nigdzie nieuszkodzony, który kiedys byl obrona dla wsi. Dzis zasadzony w czworobok lipami; znajdowala sie. w niem pasieka. Dragi takiz wal ku zachodowi we srodku wsi, gdzie sie pobudowal kmiotek. Spodni poklad gruntu stanowi kamien dziki, a zwierzchni glinka z piaskiem, obficie wydajaca zboza wszelkiego rodzaju. Z pod gór wytrysku] a zródla przezroczystej i chlodnej wody, z Ittórych u dolu po za wsia uformowany staw. Przed dwudziestu kilku laty byla w M. gorzelnia i piwny browar, w którym slawne warzono piwa, lecz browar przed kilku laty sie spalil i dotad nieodbudowany. Stan wiejski dosc zamozny, uposazony w dostateczna ilosc ziemi, trudni sie rolnictwem, hodowla koni, bydla rogatego, trzody chlewnej, owiec, ptactwa domowego i wodnego; niektórzy z kmiotków maja sadki drzew fruktowych, a w nich ule z pszczolami. W M. jest cerkiew parafialna i szkólka dla dzieci wiejskich. Grunt od strony poludniowej glinkowaty, takze l od zachodu, ze wsch. i pln. z krzemionka pomieszany. Cala wies i pola na równej górze, ku wschodowi raptem sie pochyla i stanowi równa plaszczyzne, a brzeg góry stanowi granice od Mohylan. Na stokach tej góry znajduje sie dotad 5 mogil, jedna kolo drugiej, z których jedna do polowy zepsuta; dalej na polach sa niewielkie wynioslosci, tylko rózo rane, a lud miejscowy powiada, ze to sa mogily poleglych rycerzy ks. Konstantyna Ostrogskiego, którzy ta rozgromili Tatarów. Spiewaja nawet o tem zwyciestwie piesn, a w niej wspominaja kn. Konstantyna. Ste-belski w dziele Genealogia ks. Ostrogskich, pag. 113, powiada, ze Konstantyn Konstan-tynowicz Ostrogski, którego i Bazylim zowia, w 1578 r. pod Ostrogiem rozgromil Tatarów. Gdzie wies Mohilany a obok niej Kurhany, a przy tej ostatniej Wielbówne, jeszcze dotad sa gesto rozsiane mogily a szczególnie od póln. strony Wielbównego; wszystkie te mo-jily lud nazywa tatarskiemi. Od strony wschodniej, na polach moszczanickich, zalozona zostala kolonia niemiecka Griintal; kolonisci prowadza, racyonalne polowe gospodarstwo; zimowa pora trudnia sie wszyscy tkactwem dosc cienkie wyrabiaja plótna, latem zas, a szczególniej w maju, wyrabiaja sery nazwane holcnderskiemi; równie tez robia w wielkiej ilosci maslo, które wywoza az do Kijowa. Maja oni dom modlitwy, kantora do odprawiania modlów i szkólke dla nauki dzieci. Przy ;ej kolonii w lesie jest ferma Dziadowa góra, nazwana tak dla tego jak podanie ludowe niesie, ze w dawnych czasach, w tych górach i lasach byl zbójca, który po drogach napa-itowal podróznych, lecz raz mocno przez nich ibity, dlugo chorowal, nareszcie porzucil swoje rzemioslo i na najwyzszej górze, u spodiij której wytryskalo zródlo, jako pustelnik osiadl i pokittowal, a ze nosil dluga brode i byl starym, lud nazywal go przeto dziadem. Ob. Pamiat. Kij. Aroh. Kom., t. IV, cz. 2: 127. 4.) M,, ws i futor, pow. owrucki, na pld. i pld.-zach. od m. Owrucza. 5.) M. al. Moszczenica, ws, w pln. czesci pow. rowienskiego, okolo m. Dabrowicy, dawniej w gm. dabrowickiej pow. pinskiego. J, D. K.
http://www.brozbar.cieplowizja.pl/slown ... /inne.html
Słownik Geograficzny KRÓLESTWA POLSKIEGO I INNYCH KRAJÓW SŁOWIAŃSKICH.
Mala, ws, pow. dubienski, położona nad dwoma stawami, uformowanem z rozlewu bezim rzki, wpadajacej do Stubly dopl. Horynia. Gleba czarnoziem / glina, dosc urodzajna, sliczne laki; lasy debowe i grabowe. Dwór i wszystkie chaty wloscianskie otoczone sadami owocowemi. Niegdys M.-Mala wraz z przysiólkiem Soltanówka byly w posiadaniu rodziny Soltanów, jak to widac z zapisu perpetuae donationis d. 27 pazd 1668 r. obiatowanego w grodzie luckim przez Waclawa i Aleksandra, braci rodzonych, i Jana, stryjecznego, Soltanów, Jadwidze, matce, Mikolajowi i Andrzejowi, synom, Husinowskim, wsi Malej M. z przysiólkiem Soltanówka, w województwie wolynskim, w pow. luckim lezacych, za sume 30000 zlp. Pózniej wchodzila w sklad klucza (panstwa) dubienskiego ordynacyi ostrogskiej. Stanowila ona jedna calosc z dobrami mizockiemi, bedacemi od 1748 r. w posiadaniu rodziny Duninów Karwickich. Od 1816 r., poczatkowo prawem zastawnem, nastepnie na prawach dziedzicznych wladal nia Ludwik Pawlowski. W skutek dzialów familijnych pomiedzy jego synami Hieronimem i Antonim dostala sie w sukcesyi pierwszemu z nich. W 1869 r. nabyl ja na Hcytacyi Konstanty Sikorski, sedzia pokoju okregu dubienskiego, który odprzedal ja w 1870 r. bratowej swej Annie Sikorskiej, wladajacej nia i obecnie. 3.) M., ws, pow. ostcogski, o 15 w. na pln.-wschód od Ostro ga, przy dawnej drodze pocztowej. Nalezala niegdys do ksiazat Ostrogskich. Anna Aloiza z ks. Ostrogskich, zona Jana Karola Chodkiewicza, hetin. w. lit., a córka Aleksandra ks. Ostrogskiego, po ukonczeniu w Ostrogu kolegium jezuickiego, nadala w 1622 r. wsie M., Woloskowce, Kurhany i Mohilany, temu kolegium, a w pow. dubienskim klucz kniahyninski z 7-miu wsiami, gdzie byla filia jezuitów Ostrogskich. Gdy po kasacie jezuitów 1772 r., dobra pojezuickie oddane byly rozmaitym magnatom, pod warunkiem placenia czwartej czesci dochodu do komisyi edukacyjnej, M., ze wsiami Woloskowce, Kurhany i Mohylany dostala sie ks. Jablonowskim, Ostatni z tej linii ks. Wladyslaw Jablonowski w 1875 r. sprzedal te dobra Antropowej, w której reku i dotad pozostaja. Wies ogromna, na dwóch podluznych górach zabudowana, od wscb. ku zach. i tu rozdzielajaca sie w ksztalcie widel, ku pld.-zach. i pln.-zach.; miedzy temi widlami przerzyna rzeczka obszerne laki, wydajace obficie siano. W M. jest rezydeneya wiejska z pieknym ogrodem, zalozonym przez ks. Wladyslawa Jablonowskiego, znawce architektury i ogrodnictwa. Niedaleko od folwarku, w stronie wschodniej, na wzgórzu, dotad egzystuje wysoki wal ziemny,ceworogranny, nigdzie nieuszkodzony, który kiedys byl obrona dla wsi. Dzis zasadzony w czworobok lipami; znajdowala sie. w niem pasieka. Dragi takiz wal ku zachodowi we srodku wsi, gdzie sie pobudowal kmiotek. Spodni poklad gruntu stanowi kamien dziki, a zwierzchni glinka z piaskiem, obficie wydajaca zboza wszelkiego rodzaju. Z pod gór wytrysku] a zródla przezroczystej i chlodnej wody, z Ittórych u dolu po za wsia uformowany staw. Przed dwudziestu kilku laty byla w M. gorzelnia i piwny browar, w którym slawne warzono piwa, lecz browar przed kilku laty sie spalil i dotad nieodbudowany. Stan wiejski dosc zamozny, uposazony w dostateczna ilosc ziemi, trudni sie rolnictwem, hodowla koni, bydla rogatego, trzody chlewnej, owiec, ptactwa domowego i wodnego; niektórzy z kmiotków maja sadki drzew fruktowych, a w nich ule z pszczolami. W M. jest cerkiew parafialna i szkólka dla dzieci wiejskich. Grunt od strony poludniowej glinkowaty, takze l od zachodu, ze wsch. i pln. z krzemionka pomieszany. Cala wies i pola na równej górze, ku wschodowi raptem sie pochyla i stanowi równa plaszczyzne, a brzeg góry stanowi granice od Mohylan. Na stokach tej góry znajduje sie dotad 5 mogil, jedna kolo drugiej, z których jedna do polowy zepsuta; dalej na polach sa niewielkie wynioslosci, tylko rózo rane, a lud miejscowy powiada, ze to sa mogily poleglych rycerzy ks. Konstantyna Ostrogskiego, którzy ta rozgromili Tatarów. Spiewaja nawet o tem zwyciestwie piesn, a w niej wspominaja kn. Konstantyna. Ste-belski w dziele Genealogia ks. Ostrogskich, pag. 113, powiada, ze Konstantyn Konstan-tynowicz Ostrogski, którego i Bazylim zowia, w 1578 r. pod Ostrogiem rozgromil Tatarów. Gdzie wies Mohilany a obok niej Kurhany, a przy tej ostatniej Wielbówne, jeszcze dotad sa gesto rozsiane mogily a szczególnie od póln. strony Wielbównego; wszystkie te mo-jily lud nazywa tatarskiemi. Od strony wschodniej, na polach moszczanickich, zalozona zostala kolonia niemiecka Griintal; kolonisci prowadza, racyonalne polowe gospodarstwo; zimowa pora trudnia sie wszyscy tkactwem dosc cienkie wyrabiaja plótna, latem zas, a szczególniej w maju, wyrabiaja sery nazwane holcnderskiemi; równie tez robia w wielkiej ilosci maslo, które wywoza az do Kijowa. Maja oni dom modlitwy, kantora do odprawiania modlów i szkólke dla nauki dzieci. Przy ;ej kolonii w lesie jest ferma Dziadowa góra, nazwana tak dla tego jak podanie ludowe niesie, ze w dawnych czasach, w tych górach i lasach byl zbójca, który po drogach napa-itowal podróznych, lecz raz mocno przez nich ibity, dlugo chorowal, nareszcie porzucil swoje rzemioslo i na najwyzszej górze, u spodiij której wytryskalo zródlo, jako pustelnik osiadl i pokittowal, a ze nosil dluga brode i byl starym, lud nazywal go przeto dziadem. Ob. Pamiat. Kij. Aroh. Kom., t. IV, cz. 2: 127. 4.) M,, ws i futor, pow. owrucki, na pld. i pld.-zach. od m. Owrucza. 5.) M. al. Moszczenica, ws, w pln. czesci pow. rowienskiego, okolo m. Dabrowicy, dawniej w gm. dabrowickiej pow. pinskiego. J, D. K.
http://www.brozbar.cieplowizja.pl/slown ... /inne.html