Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Scherbel Simon
7.12.2013 19:28
SCHERBEL Simon (1858-1934),
doktor medycyny, pisarz, działacz społeczny. Urodził się w Śmigłu, 26 XI 1858. Był najstarszym synem nauczyciela, kaznodziei, kantora i pisarza religijnego Moritza (Mosesa) Scherbla z Leszna i Johanny z d. Asch, córki rabina Lazarusa Asch z Brójc. Miał braci: Karla (ur. 1860), Davida (ur. 1862) i Juliusa oraz siostry: Jenny (ur. 1864) i Marthę. Pierwsze lata życia spędził w Śmigłu, Lesznie, Rydzynie i Miejscu k. Namysłowa. W 1867 rodzina przeniosła się do Gąbina. Do gimnazjum uczęszczał najprawdopodobniej w Płocku. Studia medyczne odbył w Berlinie, tam także uzyskał promocję na doktora medycyny. Od 1883 działał jako lekarz praktyczny w Lesznie, a jednocześnie pełnił funkcję lekarza w Fundacji Wollheimów - Żydowskim Domu Starców. W 1889 mianowano go radcą sanitarnym. Specjalizował się w pediatrii i chorobach płuc. Szczególnie interesowały go problemy związane z gruźlicą. Po 1920, obok prowadzonej praktyki prywatnej, współpracował z leszczyńską Kasą Chorych. Wcześniej, do 1919, związany był m.in. ze szpitalem wojskowym. Znany z wielkiej serdeczności, cieszy) się powszechnym szacunkiem mieszkańców miasta. Niejednokrotnie udzielał porad i leczy) bez pobierania wynagrodzenia. Przez wiele lat by) członkiem zarządu gminy żydowskiej w Lesznie, pełniąc w niej różne funkcje, m.in. wiceprzewodniczącego. Był także członkiem zarządu Fundacji Sach-sów, wspierającej naukę religii żydowskiej, Fundacji Wollheimów, Fundacji Moritza Molla, działającej na rzecz żydowskich nauczycieli oraz współzałożycielem i wieloletnim przewodniczącym Towarzystwa Krzewienia Historii i Literatury Żydowskiej (Ve-rein fur judische Geschichte und Literatur in Lissa), do 1934. W 1914-8 zaangażowany był w działalność licznych społecznych komitetów, zajmujących się zbiórkami darów dla niemieckich żołnierzy i ofiar wojny. W okresie tym ukazywały się m.in. odezwy podpisane jego nazwiskiem. S. opublikował wiele artykułów odnoszących się do problemów chorób płuc i higieny. Zarówno w pismach fachowych jak i popularnonaukowych, m.in. w „Aus dem Posener Lande" („Z Poznańskiej Ziemi"). Ukazała się także jego książka poświęcona żydowskim lekarzom i ich wpływowi na żydowskie środowisko: Judische Aerzte und ihr Einfluss auf das Judentum (Berlin-Lipsk 1905) oraz szkic poświęcony wybitnemu lekarzowi żydowskiego pochodzenia, patologowi Her-mannowi Senatorowi (Poznań 1911). Był autorem pracy ukazującej dorobek twórczy jego ojca: Moritz Scherbel. Zum 100. Ge-burtstag des Dichters (Berlin 1932). W prasie ukazywały się także jego poezje. Wszystkie swoje artykuły podpisywał jako „Scherbel-lissa". S. został zamordowany w Lesznie, 26 XI 1934. Morderstwa dokonano na tle rabunkowym. Pochowano go na miejscowym żydowskim cmentarzu. W 1888 poślubił w Wałczu Josephine z d. Halle. Małżeństwo miało syna Fritza (ur. 1890), amatorsko zajmując się malarstwem, który po ukończeniu studiów w Berlinie założył w Charlottenburgu księgarnię i oficynę wydawniczą - Scherbel & Co.
Scherbel R, Die Juden in Lissa, Berlin 1932 s.15; Stati-slisches Jahrbuch des Deutsch Israelitischen Gemein-debundes, Berlin 1899 s.23, „Orędownik Powiatowy", R. 14: Rawicz 1934 nr 274 s.9; ibidem, nr 275 s.10; -APL, Akta m.Leszna, sygn. 514, b.p.; sygn. 1297, b.p.; sygn. 1303, b.p.; sygn. 1307, b.p.; sygn. 1312, b.p.; sygn. 1328, b.p.; APL, Akta Sądu Obwodowego w Lesznie 1879-1920, sygn. 99, k. 69-73; sygn. 125, k. 55; sygn. 2972, k. 1-19; sygn. 2973, k. 1-8; APL, Akta Starostwa Powiatowego w Lesznie, sygn. 209, k. 1-2, 4-5; USC Leszno, Księgi zgonów 1934, k. 237; - Fot. w: Scherbel R, Die Juden in Lissa, Berlin 1932 s.1.
Dariusz Czwojdrak
doktor medycyny, pisarz, działacz społeczny. Urodził się w Śmigłu, 26 XI 1858. Był najstarszym synem nauczyciela, kaznodziei, kantora i pisarza religijnego Moritza (Mosesa) Scherbla z Leszna i Johanny z d. Asch, córki rabina Lazarusa Asch z Brójc. Miał braci: Karla (ur. 1860), Davida (ur. 1862) i Juliusa oraz siostry: Jenny (ur. 1864) i Marthę. Pierwsze lata życia spędził w Śmigłu, Lesznie, Rydzynie i Miejscu k. Namysłowa. W 1867 rodzina przeniosła się do Gąbina. Do gimnazjum uczęszczał najprawdopodobniej w Płocku. Studia medyczne odbył w Berlinie, tam także uzyskał promocję na doktora medycyny. Od 1883 działał jako lekarz praktyczny w Lesznie, a jednocześnie pełnił funkcję lekarza w Fundacji Wollheimów - Żydowskim Domu Starców. W 1889 mianowano go radcą sanitarnym. Specjalizował się w pediatrii i chorobach płuc. Szczególnie interesowały go problemy związane z gruźlicą. Po 1920, obok prowadzonej praktyki prywatnej, współpracował z leszczyńską Kasą Chorych. Wcześniej, do 1919, związany był m.in. ze szpitalem wojskowym. Znany z wielkiej serdeczności, cieszy) się powszechnym szacunkiem mieszkańców miasta. Niejednokrotnie udzielał porad i leczy) bez pobierania wynagrodzenia. Przez wiele lat by) członkiem zarządu gminy żydowskiej w Lesznie, pełniąc w niej różne funkcje, m.in. wiceprzewodniczącego. Był także członkiem zarządu Fundacji Sach-sów, wspierającej naukę religii żydowskiej, Fundacji Wollheimów, Fundacji Moritza Molla, działającej na rzecz żydowskich nauczycieli oraz współzałożycielem i wieloletnim przewodniczącym Towarzystwa Krzewienia Historii i Literatury Żydowskiej (Ve-rein fur judische Geschichte und Literatur in Lissa), do 1934. W 1914-8 zaangażowany był w działalność licznych społecznych komitetów, zajmujących się zbiórkami darów dla niemieckich żołnierzy i ofiar wojny. W okresie tym ukazywały się m.in. odezwy podpisane jego nazwiskiem. S. opublikował wiele artykułów odnoszących się do problemów chorób płuc i higieny. Zarówno w pismach fachowych jak i popularnonaukowych, m.in. w „Aus dem Posener Lande" („Z Poznańskiej Ziemi"). Ukazała się także jego książka poświęcona żydowskim lekarzom i ich wpływowi na żydowskie środowisko: Judische Aerzte und ihr Einfluss auf das Judentum (Berlin-Lipsk 1905) oraz szkic poświęcony wybitnemu lekarzowi żydowskiego pochodzenia, patologowi Her-mannowi Senatorowi (Poznań 1911). Był autorem pracy ukazującej dorobek twórczy jego ojca: Moritz Scherbel. Zum 100. Ge-burtstag des Dichters (Berlin 1932). W prasie ukazywały się także jego poezje. Wszystkie swoje artykuły podpisywał jako „Scherbel-lissa". S. został zamordowany w Lesznie, 26 XI 1934. Morderstwa dokonano na tle rabunkowym. Pochowano go na miejscowym żydowskim cmentarzu. W 1888 poślubił w Wałczu Josephine z d. Halle. Małżeństwo miało syna Fritza (ur. 1890), amatorsko zajmując się malarstwem, który po ukończeniu studiów w Berlinie założył w Charlottenburgu księgarnię i oficynę wydawniczą - Scherbel & Co.
Scherbel R, Die Juden in Lissa, Berlin 1932 s.15; Stati-slisches Jahrbuch des Deutsch Israelitischen Gemein-debundes, Berlin 1899 s.23, „Orędownik Powiatowy", R. 14: Rawicz 1934 nr 274 s.9; ibidem, nr 275 s.10; -APL, Akta m.Leszna, sygn. 514, b.p.; sygn. 1297, b.p.; sygn. 1303, b.p.; sygn. 1307, b.p.; sygn. 1312, b.p.; sygn. 1328, b.p.; APL, Akta Sądu Obwodowego w Lesznie 1879-1920, sygn. 99, k. 69-73; sygn. 125, k. 55; sygn. 2972, k. 1-19; sygn. 2973, k. 1-8; APL, Akta Starostwa Powiatowego w Lesznie, sygn. 209, k. 1-2, 4-5; USC Leszno, Księgi zgonów 1934, k. 237; - Fot. w: Scherbel R, Die Juden in Lissa, Berlin 1932 s.1.
Dariusz Czwojdrak