KALWARIA - Kalvarija, miasto na Litwie, w okręgu mariampolskim, na litewskiej Suwalszczyźnie. 1385-1795 w granicach Rzeczypospolitej, 1807-15 Księstwa Warszawskiego, a w latach 1815-1915 Królestwa Polskiego, jako miasto powiatowe w guberni suwalskiej. Według rosyjskiego tendencyjnego spisu ludności w 1897 roku mieszkało w Kalwarii 1418 Polaków, natomiast według jeszcze bardziej tendencyjnego spisu litewskiego w 1923 roku miało tu być już tylko 395 Polaków, a w rzeczywistości mieszkało tu ok. 1250 Polaków. Biskup żmudzki Jerzy Tyszkiewicz w 1640 roku zbudował tu kalwarię na wzór jerozolimskiej i sprowadził polskich dominikanów, dla których ufundował klasztor. W 1713 roku przywilej lokacyjny nadał Kalwarii król August II Mocny, a zatwierdził go w 1791 roku i nadał miastu herb król Stanisław August Poniatowski. Tutejszy kościół parafialny ufundował w 1715 roku polski książę Mikołaj Korybut Wiśniowiecki. Od 1766 roku Kalwarię posiadali Michał i Aleksander Ogińscy; w XIX w. skonfiskowana przez władze carskie i nadana generałom rosyjskim. Po kampanii wrześniowej 1939 i do lipca 1940 roku w Kalwarii istniał obóz dla internowanych na Litwie żołnierzy polskich. Przebywało w nim około 720 żołnierzy, którzy, po zajęciu Litwy przez Związek Sowiecki w czerwcu 1940 roku, w następnym miesiącu zostali wywiezieni w głąb ZSRR. Miastem partnerskim Kalwarii jest Dąbrowa Białostocka. W Kalwarii urodziło się szereg znanych Polaków, m.in.: Konstanty Alchimowicz (1893-po 1 IX 1939), znany chirurg i działacz lekarski w Poznaniu, członek poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; Wacław Aleksander Maciejowski (1793-1883), historyk kultury, prawa i literatury, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; Franciszek Nowodworski (1859-1924), prawnik, 1922-24 pierwszy prezes Sądu Najwyższego i prezes Trybunału Stanu w Warszawie; Adolf Pepłowski (1841-1916), uczestnik Powstania Styczniowego 1863: naczelnik Częstochowy w 1863 roku i naczelnik Warszawy od października do grudnia 1863 roku, zesłany w głąb Rosji, po powrocie prawnik warszawski, uważany za najwybitniejszego obrońcę swego czasu; Walery Roman (1877-1952), prawnik, podczas I wojny światowej przewodniczący polskiego Komitetu Obywatelskiego na Suwalszczyźnie, wojewoda poleski 1921-22, delegat rządu polskiego w Wilnie 1922-25, senator RP 1928-35; Stanisław Zygmunt Staniszewski (1864-1925), adwokat, polityk, publicysta, w 1906 roku założyciel „Tygodnika Suwalskiego”, prezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie, w rządzie Jana Kucharzewskiego minister opieki społecznej i pracy 1917-18; Jan Zaleski (1868-1932), polski biochemik, profesor uniwersytetu w Piotrogrodzie i Uniwersytetu Warszawskiego 1922-32, opracował nową metodę otrzymywania heminy. []