Zagórze, pow. będziński

Zagórze, wś i fol., pow. będziński, gm. Górnicza, par. Zagórze, posiada kościół par. murowany, szkołę początkową, hutę cynkową (od 1842 r.), 94 dni., 721 mk.," 988" mr. włość, 1135 mr. dwór. i 6 mr. kościelnych. W 1827 r. było 76 dm., 457 mk. Dobra Z. składały się w r. 1867 z folw.: Z., Klimontów i Niwka, rozl. mr. 3196: gr. or. i ogr. mr. 1131, łąk mr. 140, lasu mr. 1609, past. i zarośli mr. 151, nieuż. mr. 165. Wś Z. os. 85. mr. 1060; wś Klimontów os. 52, mr. 551; wś Niwka al. Henryków os. 40, mr. 87; wś Józefów Os. 50, mr. 89: wś Dandówka os. 10, mr. 20; wś Bobrek os. 12, mr. 28. Kazimierz, ks. opolski, nadaje w r. 1228 wś Z. i Czeladź wraz z innemi comesowi Klemensowi za położone zasługi. Tenże Klemens uposażając r. 1238 klasztor w Staniątkach nadał mu, między innemi, otrzymane od księcia włości (Kod. dypl. pol., III, 15 i 34). Zdaje się, że klasztor pozbył się zarówno Czeladzi jak Zagórza, jako zbyt oddalonych od Staniątek. W połowie XV w. wś Z., należała do par. Mysłowice, miała 15 łan. km., od których dziesięcinę dawano kościołowi w Czeladzi, wartości do 6 grzyw.: folwark rycerski, karczmy i zagrodnicy dawali dziesięcinę pleban, w Mysłowicach (Długosz, L. B., II, 198 i 204). Według reg. pob. pow. krakowskiego z r. 1581 wś Zagórze, w par. Mysłowice, własność Jarockich, miała 151/, łan. km., 2 zagr. bez roli, 1 kom. bez bydła (Pawiń.4 Małop., 36, 433). W r. 1857, po wzniesieniu kościoła przez Jadwigę Mieroszewską, dziedziczkę Z., przeniesiono tu parafią z sąsiedniej Niwki, której kościół stał się filialnym. Od Mieroszewskich dobra Z. i Niwka przeszły na własność Gustawa v. Kramsta. Z. al. Niwka parafia należy do dekan. będzińskiego, ma około 5000 dusz.
[SGKP]