Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Modryń

6.02.2016 22:30
]Modryń, dawniej Modryń Wielki, wś i folw., pow. hrubieszowski, gm. Mircze, par. r. 1. Hrubieszów, r. g. Modryń, odl. od Chełma 62 w., od Hrubieszowa 16 w., od Bugu 10 w. Posiada cerkiew paraf, i szkołę począt. Osad włość. 65 było w r. 1864, teraz jest 78 i zajmują one przestrzeń 721 mr. Ziemi cerkiewnej 92 mr. W 1827 r.' było tu 65 dm. i 368 mk. Dworska przestrzeń całości wynosi 2221 mr., z którego to obszaru oddzielony został hypo- tecznie w 1882 r. folw. Anusin rozl. mr. 410: ziemi or. i ogr, mr. 368, łąk mr. 42. Folw. ten ma dom mieszkalny drewn., budynki dla służby, gospodarskie 2 bud. mur. i 5 drewnianych. Folw. główny M. ma ogólnej przestrzeni 1811 mr., a w tem ogr. 27 mr., pól or. 730 mr., łąk 150 mr. i lasów 904 mr. Budynków gospodarskich mur. 10, drewn. 7. Dwór nowo wzniesiony mur., oficyny drewn., domów dla służby 5 drewn., stary dwór w połowie mur., zajazd mur., cegielnia, wiatrak, wapniarka w której wapno marglowe (hidrauliczne) wypala się do 10 pieców rocznie. Grunta wszystkie są co do położenia faliste, położenie niskie, osuszone doliny stanowią wyborne łąki, ziemia bardzo przepuszczalna; pod warstwą 3-ch stóp czarnoziemu znajduje się szczery ziarnisty piasek; w części płd., więcej wyniosłej, grunta przeważają gliniaste, w stronie płd.-zach. od folw. borowina na przestrzeni 60 mr., w warstwie półtora stopy grubości, z podłożem z marglu, jest to ziemia najurodzajniejsza, która na 15-letnim nawozie wydaje 8 do 10 ziarn pszenicy. Za czasów austryackich przez M, szedł trakt solny, którym na płn. wieziono sól z Galicyi i wino z Węgier, teraz przechodzi trakt fabryczny, komunikujący cukrownie Mircza
i Poturzyna z Hrubieszowem i koleją w Chełmie. Cukrownia mirecka oddalona o w. 3 a od folw. Anusiu w. 2, dla której rozwiniętą jest plantacya buraków. M. jest bardzo starą osadą, należał on do sstwa hrubieszowskiego a następnie, w początkach XVIII w., przyłączonym został do sstwa grodowego grabowickiego. Za rządów austryackich M. sprzedanym został i od tego czasu stanowi prywatną własność. Na gruntach M. znajdują się mogiły sięgające odległej starożytności; na granicy Mircza wysoka mogiła, z której podobną widać w Moniatyczach w od-ległości 3,5 mil, w lesie w części zachodniej na przestrzeni dość znacznej rozrzuconych mniejszych i większych mogił kilkadziesiąt. Gdy w r. 1879 właściciel wybrał miejsce na nowy dwór na polu przy folwarku, sądził że wybrany wzgórek był naturalnem wzniesieniem, tymczasem przy kopania fundamentów w głębokości 3-ch łokci natrafiono na kości ludzkie i końskie i cały wzgórek okazał się nasypom; pomiędzy kośćmi znaleziono garnuszek bardzo gruby, innego jak dzisiejsze kształtu. M. był kilkakrotnie niszczony, naj-bardziej za Jana Kazimierza; Szwedzi spalili wszystkie budynki i cerkiew, w następnych latach podług lustracyi sstwa wysiewano tylko tak u włościan jak w dominium 7 ćwierci żyta i 10 ćwierci owsa. Wykazy urzędowe z r. 1787 wskazują, że pod osadami włościańskiemi było tylko użytków mr. 347 i dopiero w tym wieku M. został więcej zaludnionym a włościanom oddaną została ta przestrzeń jaką dziś posiadają. Około 1825 r. właściciel M. Michał Koźmiński, pułkownik wojsk pols., zaczął regulować majątek, następny dopiero nabywca Władysław Milowicz ostatecznie u rządził dobra, pobudował nowy folwark Anusiu i podniósł kulturę; dzisiejszym właścicielem M. i Anusina jest Kazimierz Milowicz. Ostatnim sstą grabowieckim był Wilga; rezydował on w Łokaczach, w M. zaś zarządzał przez swego komisarza; siostra jego panna wymurowała swoim kosztem cerkiew w M. i kazała się pochować przed drzwiami głównymi. Cerkiew tutejsza założoną była pierwotnie przez Władysława Jagiełłę w 1406 r.

za SGKP