Radziwiłł Krzysztof (1585–1640)

Krzysztof Radziwiłł h. Traby (1585–1640), młodszy, przyrodni brat Janusza, był wybitnym wojownikiem i pełnym temperamentu politykiem. W początkach swej kariery utrzymywał z Zygmuntem III znacznie lepsze stosunki niż Janusz. W swej działalności wojskowej zyskał nie tylko dobrą opinię, ale wręcz sławę, zarówno jako praktyk jak też teoretyk sztuki wojennej. W 1615 r. został hetmanem polnym litewskim, ale coraz częściej popadał w konflikty z królem na tle różnic politycznych i odmienności stanowisk w sprawach wojskowych. Do szczytowego nasilenia antagonizmu doszło w związku z tzw. spiskiem orleańskim (1626–1628), czyli z posądzeniem Krzysztofa o plan detronizacji, a nawet zgładzenia Zygmunta III. Domniemania te opierały się na listach Krzysztofa, przechwyconych za granicą, w których sondował możliwości obdarzenia koroną polską (wobec spodziewanej rychłej śmierci króla) ówczesnego następcy tronu francuskiego, Gustawa Orleańskiego. Dopiero kiedy królem został Władysław IV, sytuacja Krzysztofa poprawiła się, m.in. otrzymał (1635) długo oczekiwaną nominację na hetmana wielkiego litewskiego. Mimo odnoszonych przez niego sukcesów militarnych, nie obywało się także i teraz bez zadrażnień w stosunkach z monarchą, do czego nieraz sam Krzysztof dawał okazję. Ostatnie lata życia spędził hetman w swych dobrach, poszerzonych o dawne radziwiłłowskie Kiejdany Kiejdany, które wniosła jego żona, Anna z Kiszków. Z ich sześciorga dzieci wychowała się tylko córka, Katarzyna Hlebowiczowa, i syn Janusz.

Bibliografia

Zielińska T. Radziwiłłowie...