NEMEZY KOŻUCHOWSKI (1797 - 1871)
bibliotekarz Rady Stanu Królestwa Polskiego, spiskowiec 1830, dyrektor BP w Paryżu.
Syn Antoniego Kożuchowskiego i Agnieszki ze Skrzypińskich.
Członek III stopnia loży masońskiej, 1831 mistrz loży.
Sekretarz generała Ksawerego Kosseckiego, Radcy Stanu i członka Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego. Zaprzyjaźniony z jednym ze spiskowców Ksawerym Bronikowskim, N. ostrzegł spiskowców o rozkazie Wielkiego Księcia Konstantego aby obwinionych o sekretne zmowy natychmiast aresztować i pod sąd właściwy oddać.
W powstaniu listopadowym był od 23.01.1831 podporucznikiem niepłatnym gwardii narodowej warszawskiej.
W bitwie pod Iganiami 10.04.1831 N. był adiutantem generała Ignacego Prądzyńskiego.
W 1831 w imieniu Rządu Narodowego przywiózł i odznaczył Kom. Orderu Virtuti Militari Gen. Skrzyneckiego po zwycięstwach pod Wawrem i Dębem Wielkim.
Od 1832 na emigracji w Paryżu. Od 1833 członek Towarzystwa Historyczno-Literackiego. Członek Rady Wydziału Historycznego TL. W latach1839 - 40 dyrektor Biblioteki Polskiej w Paryżu.
W 1836 N. ogłosił na łamach Kroniki Emigracji Polskiej artykuł "O wpływie tajnej policji na wybuchnienie rewolucji 29 listopada", w którym podał nieznane szczegóły przygotowań do powstania. Zmarł 29.01.1871. Pochowany w Grębaninie k/ Kępna.
Kronika Emigracji Polskiej IV 1836 s. 345-351, 361-366; KEP III 1835 s. 307-317; Gazeta Warszawska 3.02.1831 s. 261-268; Noworocznik polski na rok 1838; L.Gadon - Z życia Polaków we Francji Paryż 1883; A.Ostrowski - Pamiętniki Wr. 1961 s. 210; W.Tokarz - Sprzysiężenie Wysockiego i Noc Listopadowa W. 1980 s. 99, 101, 130; M. Brandys - Koniec świata szwoleżerów W. 1974 s.19, 32; Ignacy Prądzyński - Pamiętniki Kr. 1909 t. II s. 123, 143, 147, 151; Cz. Bloch - Generał Ignacy Prądzyński 1792 - 1850 W. 1974 s. 331, 333; Słownik biograficzny oficerów Powstania listopadowego W 1996 t II s. 356; A. Witkowska - Cześć i skandale, o emigracyjnym życiu Polaków. Gdańsk 1997 s. 105, 186, 203, 208; B. Polska Paryż rkp 484.