Nazwisko Niewalda w grupie nazwisk pochodzących od niemieckiej nazwy osobowej Neuwald, ta od nazw miejscowych Neuwald, Neuwalde. [Rymut K., 'Nazwiska Polaków...]
Pochodzenie nazwiska jest niejasne. Prawdopodobnie wywodzi się od którejś miejscowości śląskiej lub czeskiej o brzmieniu w języku niemieckim zbliżonym do Neuwald, Neuwalde. Z racji występowania osób o nazwisku Niewalda w historii w pobliżu Opola powinno to być miejsce najbliższe tj lokalizacji. Jednak można liczyć się z ruchem kolonizacyjnym w wieku XVI. Możliwe miejscowości: -Nowy Svet - (Czechy) - Neuwalde -Nowy Las - (PL, k. Głuchołazów) - Neuwalde -Niepaszyce (obecnie w Gliwicach) - Neuweide -Drawno (PL) - Neuwedell -Brzozowa (PL) - Neuwalde -Myślibórz (PL) - Neumiddelwalde -Smardzka Kolonia (k. Kluczborka, dzisiaj Smardy Dolne i Górne) - Neuwalde - najbardziej prawdopodobna lokalizacja -Piekocin (k. Milicza) - Neuwalde -Poradów (PL) - Neufelde
Istnieje również podanie które mówi, że nazwisko Niewalda pochodzi z Tyrolu. "Spotkaliśmy mężczyznę który również nazywał się Niewalda a był tyrolczykiem..." [z listu Sabiny Niewalda]
Pochodzenie rodziny, być może należy wiązać z fazą kolonizacyjną XVI i 1 poł. XVII wieku, kiedy to bo wytrzebieniu znacznej części ludności w czasie Wojny Trzydziestoletniej na Śląsk zaczęły napływać rodziny polskie. Mieszkanie rodziny wcześniej w tym rejonie jest wątpliwe z racji na fakt że dopiero w XVIIw powstały na tych terenach osady - na Surowiźnie" - czyli miejscu wytrzebionym w lesie. Najstarsze poświadczenie występowania tego nazwiska pochodzi z Zalasna, prawd. koło Brynicy (może dawna nazwa jakiejś miejscowości). Walenty Niewalda urodził się w 1664r. Już wtedy nazwisko to miało taką nie-niemiecką formę. Jednakże w 1699 na ternie Niemiec pojawia się nazwisko Niewald. Większość rodzin do XIXw mieszkała na obszarze od Opola do Kluczborka.
Niewaldowie zajmowali się głównie rolnictwem, będąc bogatszymi osadnikami a także zajęciami takimi jak blacharstwo ozdobne.