Rzewuski Walery (1837 - 1888)

RZEWUSKI WALERY (1837 - 1888) fotograf, radny Krakowa, przewodniczący komisji pożarniczej i ekonomicznej, członek komisji: wodociągowej, plantacyjnej, kontrolującej i uporządkowania miasta, inicjator zasypania koryta starej Wisły i budowy Teatru Miejskiego. Członek komitetów odbudowy Sukiennic i do spraw zorganizowania Muzeum Narodowego.
Absolwent Instytutu Technicznego w Krakowie. W roku akademickim 1857/58 studiował w Instytucie Wiedeńskim technologię chemiczną, jednak choroba serca nie pozwoliła mu na ukończenie studiów.
Zakład fotograficzny prowadzony przez Rzewuskiego mieścił się kolejno w lokalach: przy ul. Krupniczej, Wesołej, a od 1867 przy ul. Kolejowej (później Westerplatte).
Fotografie Walerego Rzewuskiego - także stereoskopowe, pochodzące z 1860 roku przedstawiają Kraków i jego zabytki: dzielnicę Śródmieście, wnętrze kościoła Mariackiego i ołtarz Wita Stwosza oraz Obserwatorium Astronomiczne. Jego późniejsze zdjęcia pokazują, między innymi, Collegium Maius (1864) i Sukiennice (1868) oraz insygnia króla Kazimierza Wielkiego (1869) i sarkofag króla Stefana Batorego (1877). Walery Rzewuski jest autorem pierwszej panoramy Krakowa sfotografowanej od strony Podgórza (1860), na którą złożyły się trzy oddzielnie wykonane fotografie o łącznej długości 85 cm. Rzewuski jest twórcą cyklu fotografii uczestników żywych obrazów, wg "Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza w inscenizacji Juliusza Kossaka z 1884. Rzewuski jest także autorem inscenizowanych scen z dzieł literackich i legend. Fotograf wykonał - wydane w latach 1867-1868 - pierwsze serie i albumy fotograficzne portretujące: Helenę Modrzejewską, Wincentego Rapackiego (ojca), Antoninę Hoffman, Feliksa Bendę, Bolesława Ładnowskiego. Rzewuski jest autorem powstańczych portretów przedstawiających ochotników z 1863 roku. Od 1859 fotografował Tatry. Zasłynął jako autor fotografii etnograficznych: chłopów z okolic Krakowa, górali przy pracy, tradycyjnych obrzędów i zabaw ludowych. Fotografie etnograficzne Rzewuskiego stały się pierwowzorem drzeworytów wykorzystanych w latach 1871 i 1873 w wydawnictwie Oskara Kolberga "Lud". Fotograf mistrzów polskiego malarstwa: Aleksandra Gryglewskiego, Juliusza Kossaka i Andrzeja Grabowskiego. Jako jedyny zawarł z Janem Matejką umowę na wykonywanie i sprzedaż reprodukcji z jego dzieł. Liczne drzeworyty wg fotografii Rzewuskiego zamieszczał Tygodnik Ilustrowany. W 1870 Rzewuski jako pierwszy fotograf krakowski wydał ulotkę reklamową.

Walery Rzewuski testamentem zobowiązał spadkobierców do powołania w jego domu szkoły fotograficznej (idei tej nigdy nie zrealizowano) i ufundowania nagrody dla autora polskiego podręcznika fotografii.

[]