Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Potok Złoty, pow. buczacki

10.04.2020 14:37
Złoty Potok

Potok Zloty, mko, pow. buczacki, nad pot. bez nazwiska, dopływem Dniestru. Granice: wschód. Skomorochy, połud. Kościelniki, zach. Ścianka, półn. Sokołów. Obszar dwor. ról, łąk i past. 724, lasu 1075 mr.; włość. 1629 mr. W 1857 r. 3153 mk.; w 1880 r. w gm. 3142, na obsz. dwor. 69; rz.-kat. 940, par. w miejscu. Feliks Stefan Potocki, woj. ruski, i Magdalena Mohylanka, małżonkowie, fundowali w 1608 r. klasztor oo. dominikanów, którym w 1653 r. powierzono parafią i takową dotychczas sprawują. Kościół murowany, wystawiony 1634 r., rok konsekracyi nieznany, klasztor dominikański przyłączony do tego kościoła p. w. św. Stefana. Oprócz P. Złotego należą do parafii: Hubin (14 dusz), Kościelniki (10), Kośmierzyn (14), Łuka (30), Monastyrek (10), Rusiłów (14), Ścianka (128), Skomorochy (200), Snowidów (18), Sokołów (240), Sokulec (60), Uniż (130), Woziłów (20), razem w całej parafii 1848 rzym.-katol., 2070 izrael. Gr.-kat. 1296, par. w miejscu, dek. buczacki. Cerkiew drewniana p. w. św. Trójcy, bardzo stara, księgi metrykalne zaczynają się od 1762 r.; filia Kościelniki z cerkwią (do 1798 r. była tu samoistna parafia) p. w. św. Parascewii (dusz 830), razem gr.-kat obrządku w całej parafii 2126. Jak się z aktów okazuje (Visitatio Generalis Potocensis die 27 Aprilis 1761) były tu 2 cerkwie paraf. Jedna p. w. św. Michała w środku miasta, już w r. 1702 kosztem Symeona Lewkowicza (molitoris) i Teodora Obarzanek z gruntu wystawiona, parochem był kś. Jan Zdźański, prezentowany d. 1 lutego 1755 r. w Buczaczu przez kolatora Mikołaja Potockiego. Druga na przedmieściu p. w. św. Trójcy, kosztem Bazylego Grudza ówczesnego proboszcza, a później przez kś. Demetryusza Zielińskiego, dziekana buczackiego, poświęcona; proboszcz tej cerkwi paraf, został 26 marca 1723 r. przez kolatorkę Joannę ze Sieniawskich Potocką, wojewodzinę bełzką, prezentowany, a ordynowany przez Atanazego Szeptyckiego, metropolitę Rusi. Znajduje się w aktach: Generalna erekcya kościoła p. w. św. Trójcy w mieście Potoku r. 1774 na wieczne czasy fundowanego: „Hieronim na Żywcu, Pieskowej Skale etc. etc. hrabia Wielopolski i t. d., opiekun dziedzica Ignacego Potockiego i t. d.: Będąc dobrze poinformowany, z polecenia Najprzew. Leona Szeptyckiego, biskupa lwowskiego, halickiego, kamienieckiego, coadjutora i administratora Metropolii całej Rusi. .. polecam cerkiew w mieście Potoku z powodu starości w ruinie będącą znieść, i przyłączam parafian tejże cerkwi do cerkwi p. w. św. Trójcy na przedmieściu stojącej". Stąd zdaje się pochodzić ściągnięcie w 1774 r. wszystkich trzech parafii w jedną. Cerkiew stojąca wówczas na przedmieściu, istnieje dotychczas i jest parafialną. Szkoła etat. o 1 naucz., kasa pożyczk. gm. z kapit. 1155 złr. Sąd pow., urząd poczt, i tel, w miejscu. Właśc. pos. więk. Włodzimierz i Marya Gniewoszowie.
[SGKP]