Zofia Fritze - relacja z II WŚ

Relacja Teresy Delekty

Zofię Fritze poznałam w sierpniu 1927 r. jako Dyrektor Gimnazjum Zawodowego w Skałce /Bolesław/ pow. Olkusz, gdzie pracowałam jako nauczycielka. Jako człowiek i dyrektorka miała nadzwyczajne podejście do ludzi, dużo życzliwości i dobroci. Swoim entuzjazmem, który udzielał się całemu zespołowi nauczycielskiemu, doprowadziła do wysokiego poziomu. Dowodem były liczne nagrody, które otrzymywała szkoła. Już za czasów niewoli austriackiej opieko­wała się niezamożnymi, zdolnymi dziećmi, kształciła je własnym kosztem. Osiągnęli wysokie stanowiska.W Czasie I Wojny Światowej była czynna w polskich tajnych organizacjach. Gdy założyłam na Skałce Hufiec PWK /Przysposobienie Wojskowe Kobiet/, stała się jego żarliwą opiekunką. Ponieważ uczennice były w większości dojeżdżające, pozwalała mi przed okolicznościowymi świętami przeprowadzać musztrę, zwalniając z lekcji uczennice /około 100 osób./ W cza­sie zdobywania odznak strzeleckich zwalniała mnie z godzin szkolnych. W 1939 r nie opuściła szkoły po wy­buchu wojny z Niemcami. Gdy ranna w głowę, wróciłam 14.X. 1939 na Skałkę, z pomocą kilku osób m.in. siostry Fritze Józefy. Gdy w maju 1940 znalazłam się na liście do aresztowania, umieściła mnie przez dra Czachórskiego w szpitalu w Olkuszu, gdzie przetrwałam okres krytyczny. W lipcu 1940 r ponownie przyjechało po mnie na Skałkę Gestapo, już mnie tam nie zastało. Po zlikwidowaniu nauczania, przeniosła się do Miechowa, gdzie obie siostry zajmowały się tajnym nauczanie. Od 1.2.1941 do końca wojny pracowała w szkole gospodarczej w Krakowie, ul.Pędzichów, mieszkała na ul. Długiej u Topolnickich. Zajmowała się kolportażem gazetek AK, które odbierała w kościele św. Marka w skrytce koło konfesjonału. Również kolportowała prasę AL, dostar­czaną przez jej bratanka Julka Topolnickiego, wybitnego działacza AL. Po ukończeniu wojny nadal prowadziła liceum krawieckie na Skałce do przejścia w stan spo­czynku w 1952 r.

Fritze Zofia Helena, ps. "Zofia". Ur. 21.4.1887 w Tarnopolu, córka Józefa i Teresy Everard. była Peowiaczka. Nauczycielka, dyrektorka szkoły zawodowej w Skałce k. Olkusza., opiekunka hufca szkolnego PWK.
W czasie okupacji nadal była dyrektorką szkoły aż do jej likwidacji przez Niemców w 1940. Zaprzysiężona przez T. Delektę w grudniu 1939 r. została włączona do siatki wywiadowczej śląskiej sieci konspiracyjnej PWK. W 1940 przeniosła się do Miechowa., gdzie uczestniczyła w tajnym nauczaniu wraz z siostrą Józefą. Od 1.2.1940 była nauczycielką w Krakowie w szkole gospodarczej i zajmowała się kolportażem prasy AK i AL.
Zmarła 9.5.1958 w Bieżanowie.
(Zbiory E. Zawackiej - rel. T. Delekty poz 92)

[Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej, Archiwum i Muzeum Pomorskiej Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek]