Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Mukarów Nowy, pow. uszycki
21.02.2021 01:16
Mukarów Nowy al. M. podleśny, duża wieś, pow. uszycki, okr. pol. i st. poczt. Dunaj owce (o 12 w.), gm. i par. M. Wieś ta leży na płaszczyznie, na trakcie z Dunaj owiec do Sołodkowiec, o 40 w. od Uszycy, a 25 od Jarmoliniec, ma 170 dm., 1248 mk., ziemi włość. 1795 dzies. Posiada cerkiew murowaną. Zarząd gminny (wołost), do której należą wsio: Mukarów podleśny i polny, Barbarówka, Demiankowce, Hanówka, Huta morozowska, Jarowa Słobódka, Kurzelowa Wielka i Mała, Kurzelówka, Mycówce, Siniakowce, Sprysówka ze Słobódką, Tatarzyska i Wichrówka, w ogóle 14 starostw wiejskich, 1825 osad, 5067 mk. pfci męz. i 5041 kob. 10,461 dzies. ziemi, w tem 7,462 dz. ornej, przypada więc na 1 mieszkańca 1*32 dz. Oprócz tego w gminie znajduje się innych stanów 95 męz. i 105 kob., ziemi należącej do rządu i prywatn. właścicieli 1,091 dzies. Razem więc w obrębie gminy 10,308 mk., 12,346 dz. ziemi, w tem ornej 8,573 dzies. Jest tu także szkoła ludowa i poczta wiejska. W M. i okolicach udaje się wybornie tytuń turecki. Jak się okazuje z wizyty biskupa kamienieckiego Rupniewskiego, przy której jest kopia erekcyi nadanej temuż kościołowi przez Zygmunta III 12 sierpnia 1613 roku, wzniesiony on został z drzewa przez Andrzeja Górskiego, podsędka podolskiego,, ówczesnego posiadacza tegoż starostwa, pod wezw. św. Józefa Oblubieńca N. M. P. Zygmunt III opatrzył go dochodami (Marczyński). Nie znane są koleje, przez "jakie przechodził w następnych latach, ale za
Michała Korybuta, podczas najazdu Turków, zniszczony był ze szczętem. Po powrocie Podola do Polski, nawet później, bo już za Augusta III, a mianowicie 1760 r.. z dobrowolnych składek parafian powstał nowy kościół z drzewa na podmurowaniu. Obszerniejszą o nim wiadomość zawiera wizyta z 19 sierpnia 1825 r. przez gen. wizytatora dziekana uszyckiego ks. Wincentego Toczałło Giermińskiego podpisana, między księgami kościelnemi znajdująca się. Kościół ten od dawna potrzebował naprawy, bo jeszcze ks. Kanczucki, pleban mukarowski, nietylko o jego reperacyi zamyślał, ale i o budowie nowego. Miał to w zamiarze i biskup Mackiewicz, wszelako dobre ehęci i usiłowania te dla rozmaitych przyczyn pożądanych skutkiem uwieńczone nie zostały. Na lat 6 przed śmiercią biskupa Mackiewicza, objąwszy rządy mukarowskiej parafii, Bazyli Szach, teraźniejszy proboszcz i dziekan uszycki, zwracając uwagę na ten kościół, koniecznego ratunku potrzebujący, w różnych czasach ze składek parafian i innych osób starał się go naprawić, ale widząc, że ustawiczna reperacya zbyt wiele kosztów wymaga, a trwałości nie zapewnia, postanowił nareszcie 1854 r. nową zupełnie z muru wznieść świątynię i na to począł zbierać składkę. W 1857 r. udawszy się dla poratowania zdrowia zagranicę, otrzymał w Krakowie od Karola Kremera, dyrektora budownictwa obwodu tamtejszego, męża zaszczytnie w piśmiennictwie znanego, plan, według którego za powrotem do kraju, mając uzbieranych zaledwo 500 rubli, założył d. 19 marca 1859 r. węgielny kamień do nowego kościoła obok dawnego, pod tymże tytułem ś. Józefa Oblub. N. M. P., wobee licznie zgromadzonego ludu i księży. Bobota przy braku funduszu, szła nie raźno; dwanaście lat czekać należało na jej ukończenie, pomimo to, że rzemieślnicy często pracę swoją ofiarowali bezinteresownie. Jedni z nich zwozili materyał, inni ciosali 1 wygładzali kamień, murowali, inni wreszcie wypalali cegłę potrzebną. Budową kierował Edward Gudowicz, architekt z Kamieńca, również bezinteresownie; w robocie zaś najcelniej odznaczali się: Jan Łabiak, parafianin tegoż kościoła, i Teodor Wiszczewski, mieszkaniec Mukarowa polnego. I tak stanął kościołek, cały z ciosowego kamienia, prześlicznej gotyckiej struktury, strojny w ostrołuki, w wieżyczki, w okna kolorowe, drzwi kunsztownie rzeźbione. Dach pokryty polewaną dachówką, zielonej barwy, z kopułą na sygnaturkę, front z szarego ciosu, ze statuą Matki Boskiej Niepokal. Poczęcia na szczycie, boczne zaś ściany robią wrażenie mozajki, ułożone są bowiem z uzikicgo różnobarwnego kamienia. Wnętrze o jednej nawie, sklepione w łuki; posadzka z czarnokozinieckich płyt kamiennych, ambona i romanika rzeźbionej misternej roboty. Boczne ołtarze przeniesione są ze starego kościołka, do wielkiego zas ołtarza Adam Orłowski sprowadził ołtarz z Bzymu z tamtejszego marmuru i przybyło kilka obrazów pędzla Leopolda Nowotnego z Bzymu i Locatelli z Wenecyi; sprowadzono także nowe organy. Poświęcenie nowej świątyni i wprowadzenie do niej nabożeństwa odbyło się 10 października 1872 r. Obok dawnej drewnianej, postawiono 1884 r. piękną z ciosowego kamienia dzwonnicę. Na miejscu zaś dawnej świątyni, gdzie .był wielki ołtarz, dziś wznosi się, jakby grobowiec, piękny krzyż ciosowy; cmentarz okolony murem, zasadzony drzewami, ubrany w klomby, prędzej do ogrodu. podobny. Par. rzym.-katol. kl. 4, dekan. uszyckiego, ma 3,720 dusz (1883 r.), dawniej była kaplica w Malej owcach. Do parafii należą wsie: Barbarówka. Huta morozo wska, Jaro wa Słobódka, Majdan morozowski, Malej owce ze Słobódką, M. podleśny i polny, Mycowce, Buda gorczyczańska, Siniakowce, Sprysówka, Tatarzyska i Wiohrówka. M. należy do starszych osad na Podolu, i bodaj czy nie sięga drugiej połowy XIV w., a powstać musiał na miejscu dawnych kolonii tatarskich. Wchodził on w skład sstwa mukarowskiego (ob. M. stary al. polny). W M. urodził się w 1773 roku Michał Wojciechowski, pospolicie zwany „Michałko", wielkiego rozgłosu lekarz samouk, zmarły w 1846 roku w swoim majątku Plachowej, gubernii kijowskiej, par. machnowieckiej. Był to człowiek w swoim rodzaju niepospolity, zjeżdżali się doń cierpiący na różne słabości ze stron najodleglejszych
[SGKP]
Michała Korybuta, podczas najazdu Turków, zniszczony był ze szczętem. Po powrocie Podola do Polski, nawet później, bo już za Augusta III, a mianowicie 1760 r.. z dobrowolnych składek parafian powstał nowy kościół z drzewa na podmurowaniu. Obszerniejszą o nim wiadomość zawiera wizyta z 19 sierpnia 1825 r. przez gen. wizytatora dziekana uszyckiego ks. Wincentego Toczałło Giermińskiego podpisana, między księgami kościelnemi znajdująca się. Kościół ten od dawna potrzebował naprawy, bo jeszcze ks. Kanczucki, pleban mukarowski, nietylko o jego reperacyi zamyślał, ale i o budowie nowego. Miał to w zamiarze i biskup Mackiewicz, wszelako dobre ehęci i usiłowania te dla rozmaitych przyczyn pożądanych skutkiem uwieńczone nie zostały. Na lat 6 przed śmiercią biskupa Mackiewicza, objąwszy rządy mukarowskiej parafii, Bazyli Szach, teraźniejszy proboszcz i dziekan uszycki, zwracając uwagę na ten kościół, koniecznego ratunku potrzebujący, w różnych czasach ze składek parafian i innych osób starał się go naprawić, ale widząc, że ustawiczna reperacya zbyt wiele kosztów wymaga, a trwałości nie zapewnia, postanowił nareszcie 1854 r. nową zupełnie z muru wznieść świątynię i na to począł zbierać składkę. W 1857 r. udawszy się dla poratowania zdrowia zagranicę, otrzymał w Krakowie od Karola Kremera, dyrektora budownictwa obwodu tamtejszego, męża zaszczytnie w piśmiennictwie znanego, plan, według którego za powrotem do kraju, mając uzbieranych zaledwo 500 rubli, założył d. 19 marca 1859 r. węgielny kamień do nowego kościoła obok dawnego, pod tymże tytułem ś. Józefa Oblub. N. M. P., wobee licznie zgromadzonego ludu i księży. Bobota przy braku funduszu, szła nie raźno; dwanaście lat czekać należało na jej ukończenie, pomimo to, że rzemieślnicy często pracę swoją ofiarowali bezinteresownie. Jedni z nich zwozili materyał, inni ciosali 1 wygładzali kamień, murowali, inni wreszcie wypalali cegłę potrzebną. Budową kierował Edward Gudowicz, architekt z Kamieńca, również bezinteresownie; w robocie zaś najcelniej odznaczali się: Jan Łabiak, parafianin tegoż kościoła, i Teodor Wiszczewski, mieszkaniec Mukarowa polnego. I tak stanął kościołek, cały z ciosowego kamienia, prześlicznej gotyckiej struktury, strojny w ostrołuki, w wieżyczki, w okna kolorowe, drzwi kunsztownie rzeźbione. Dach pokryty polewaną dachówką, zielonej barwy, z kopułą na sygnaturkę, front z szarego ciosu, ze statuą Matki Boskiej Niepokal. Poczęcia na szczycie, boczne zaś ściany robią wrażenie mozajki, ułożone są bowiem z uzikicgo różnobarwnego kamienia. Wnętrze o jednej nawie, sklepione w łuki; posadzka z czarnokozinieckich płyt kamiennych, ambona i romanika rzeźbionej misternej roboty. Boczne ołtarze przeniesione są ze starego kościołka, do wielkiego zas ołtarza Adam Orłowski sprowadził ołtarz z Bzymu z tamtejszego marmuru i przybyło kilka obrazów pędzla Leopolda Nowotnego z Bzymu i Locatelli z Wenecyi; sprowadzono także nowe organy. Poświęcenie nowej świątyni i wprowadzenie do niej nabożeństwa odbyło się 10 października 1872 r. Obok dawnej drewnianej, postawiono 1884 r. piękną z ciosowego kamienia dzwonnicę. Na miejscu zaś dawnej świątyni, gdzie .był wielki ołtarz, dziś wznosi się, jakby grobowiec, piękny krzyż ciosowy; cmentarz okolony murem, zasadzony drzewami, ubrany w klomby, prędzej do ogrodu. podobny. Par. rzym.-katol. kl. 4, dekan. uszyckiego, ma 3,720 dusz (1883 r.), dawniej była kaplica w Malej owcach. Do parafii należą wsie: Barbarówka. Huta morozo wska, Jaro wa Słobódka, Majdan morozowski, Malej owce ze Słobódką, M. podleśny i polny, Mycowce, Buda gorczyczańska, Siniakowce, Sprysówka, Tatarzyska i Wiohrówka. M. należy do starszych osad na Podolu, i bodaj czy nie sięga drugiej połowy XIV w., a powstać musiał na miejscu dawnych kolonii tatarskich. Wchodził on w skład sstwa mukarowskiego (ob. M. stary al. polny). W M. urodził się w 1773 roku Michał Wojciechowski, pospolicie zwany „Michałko", wielkiego rozgłosu lekarz samouk, zmarły w 1846 roku w swoim majątku Plachowej, gubernii kijowskiej, par. machnowieckiej. Był to człowiek w swoim rodzaju niepospolity, zjeżdżali się doń cierpiący na różne słabości ze stron najodleglejszych
[SGKP]