1855r. - Drohobycz-miasto / obwód- Sambor / urząd pow.- Drohobycz / parafia: gk, loco, rk.loco / urząd poczt.- loco / właściciel posiadłości - gmina wiejska. [1]
1868r. - Drohobycz i Neudorf- miasto / urząd powiatowy- Drohobycz / urząd poczt.-Drohobycz / parafia: loco rk, loco gk. / ludność wg spisu 1857r.- 11413 / grunta orne, łąki, ogrody, pastwiska, lasy, ogółem 4520 morgów niższo-austryackich / właściciel tabularny- gmina Drohobycz [2]
1872r. - Drohobycz z Neudorfem, Zagrodami miejskimi i Zawiczną- miasto/ starostwo, urząd podatkowy, rada powiatowa- Drohobycz / dyrekcja obw. skarbu- Sambor / sąd obwodowy- Sambor / sąd powiatowy i notaryat- Drohobycz / urząd parafialny: loco ł. loco g. / urząd poczt. Drohobycz / ludność wg spisu w 1870r.- 16888/ właściciel- gmina Drohobycz [3]
1890r. - Drohobycz- miasto / właściciel- skarb państwa / poczta -Drohobycz / telegraf- Drohobycz / parafia: ł. loco, gr.loco / starostwo, rada pow i urząd podatk.- Drohobycz / sąd powiatowy, notaryat-Drohobycz / sąd obwodowy-Sambor / 1 młyn, 1 cegielnia. [4]
1897r. - Drohobycz z Zagrodami- miasto / starostwo- Drohobycz / sąd pow.- Drohobycz / urzad parfialny- ł. loco, g. loco / urząd poczt.- loco / urząd telegr.- loco / ludność wg stanu w r.1890- 17916 / właściciel- Eisig Spietz [5]
1904r. - Drohobycz z Górą Wójt. Korostem, Zadworną, Zawieżną i Zwaryckiem. / starostwo-Drohobycz / sąd pow.- Drohobycz / urzad paraf.: ł. loco, g. loco / urząd poczt.- loco / urząd telegr.- loco / ludność 19432 / właściciel- [6]
1918r. - Drohobycz z Górą Wójt. Korostem, Zadworną, Zawieżną i Zwaryckiem. / starostwo i rada pow.- loco / sąd pow.i urząd podatk- loco / urząd paraf.: ł. loco, g. loco / ludność- 34665 / urząd poczt- loco / urząd telegr.- loco / właściciel. [7]
Drohobycz, miasto powiatowe w Galicyi, leży nad rzeczką Tyśmienicą, dopływem Dnie-stru, pod 49°21' szer. i 41 °H' dług. geogr., 309 m. npm., o 60 kil. na południowy zachód od Lwowa, o 30 kil. na wschód od Sambora, o 25 kil. na zachód od Stryja, a o 60 kil. w linii powietrznej od granicy węgierskiej, o 74 kil. koleją od Chyrowa; przechodzi przez Drohobycz kolej żelazna tak zwana Naddniestrzańska, idąca z Chyrowa przez Sambor, Drohobycz do Stryja, gdzie się łączy z koleją arcyksięcia Albrechta. (Stacya w D. leży między stacya Dobrowlany i Gaje wyźne). W D. oddziela się od kolei Naddniestrzańskiej gałąź 1.1 kilom. długa, idąca w.kierunku południowo-zachodnim ido Borysławia; przez Drohobycz przechodni i także gościniec rządowy, tak zwany pierwszy główny karpacki gościniec prowadzą cy od granicy Szląska w Białej wzdłuż Karpat aż do granicy Bukowiny w Kutach. Powierzchni ma to miasto 4806 m. D. leży Iw okolicy lesistej i bagnistej, ofitującoj w naftę i wosk ziemny, których kopalnie w pobliskim Borysławiu są sławne na całą Europę.
Mieszkańców ma 1869 r. 16,880, z tych 3931 obrządku rzym. kat., 4844 gr.kai, 15 akat,, 8055 izrael.; domów 1816. Własność większa roli ornej 77, łąk i ogr. 68, pastw. 19 m.; własność mniejsza: roli ornej 2664, łąk i ogr. 1800, pastw. 735, lasu 157 m.
Jest w D. rządowa warzelnia soli, która spotrzebowała: Iwroku 1866 ropy solnej 477,870 stóp szc- ściennych, 3307 sągów drzewa opałowego; Iwr. 1870 ropy solnej 533,562 stóp szelc.', 13505 sągów drzewa opałowego: zaś wyproduko wała soli mianowicie: w roku 1866 kuchen nej 79,889, bydlęcej 9984; w r. 1870 kuchennej 84429. W roku 1870 były w tej wa rzelni 2 konne kieraty do wyciągania ropy solnej o sile 4 koni, i 3 panwie do warzenia. z tych jedna z powierzchnią 828 a dwie każda z powierzeń po 300 cali; siła produkcyjna wy nosiła 300 ctn. soli do jedzenia w przeciągu 24 godzin; ludzi zajętych było 78. Izba han-dlowo-przemysłowa, z której sprawozdania te cyfry wyjęte zostały, od roku 1870 nie wy dała nowego sprawozdania. Dystylarni na fty było w 1870 r. w tern mieście 9, należą cych do rozmaitych właścicieli; z tych 2 były w rękach chrześcian. Dalej był w 1870 roku w tern mieście browar piwny, będący własno ścią gminy miasta Drohobyczu; znaczniejszych garbarni i białoskórni 5, wszystkie w ręku izraelitów. Stan czynny majątku miasta wy nosi: 1,375,839 złr. (jest to najbogatsze mia sto w Galicy! po Lwowie i Krakowie), bierny 3,113 złr.; dochód w 1879 roku 106,424 złr.; zaś w 1874 roku miało to miasto 130,932 złr. dochodu; miano%yicie: z nieruchomego majątku 7768, odsetków od kapitałów 19229 złr., z przedsiębierstw 446, z propinacyi i opłat od napojów 79,591 złr., z kar 631, z subwen-cyi, dotacyi i t. p. 1078 złr., ze sprzedaży ma jątku 19186, z innych źródeł 527; zapas go tówki 2476 złr. Wedle zamknięcia rachun ków za rok 1874 miało to miasto w tym roku następujące wydatki: Zarząd majątku 3831 złr., podatki 11,871 złr., koszta administracyjne 18,202, utrzymanie bezpieczeństwa 7771 złr., utrzymanie porządku 7019 złr., utrzymanie dróg, ulic i mostów 4475 złr., koszta straży ogniowej 4210 złr., utrzymanie zdrowia 1553 złr., wydatki na ubogich 6366 złr., wydatki szkolne 29,307 złr., wydatki parafialne 916 koszta wojskowe 2 złr., nabytki majątkowe 22,858 złr., różne wydatki 1013 złr.: razem; suma wydatków 119,394 złr. Dorady pań stwa wybiera to miasto jednego deputowanego wspólnie z miastami Sambor i Stryj; do sejmu krajowego wybiera jednego posła samo dla siebie. Drohobycz jest siedzibą starostwa po wiatowego, rady szkolnej okręgowej na powiaty administracyjne Drohobycz i Turka, rady powiatowej, urzędu podatkowego, sądu] powiatowego należącego do sądu obwodowego w Samborze, notaryusza, kilku adwokatów,) zarządu salinarnego, rządowego zarządu lasów i domen, urzędu cechowniczego miar i wag, powiatowej komisyi szacunkowej dla podatku gruntowego, rządowego urzędu pocztowego i telegraficznego.
Rzym. kat. parafia w Drohobyczu, należąca do dek. drohobyckiego dyec. przemyskiej, ma być założoną przez Kazimierza Wielkiego, jednakże przywilej erekcyjny nie zawiera roku. Z początku był tu drewniany kościół. Władysław Jagiełło król pol ski i wielki książę litewski, wedle napisu na portrecie tego króla wiszącym nad chórem mu zycznym, kazał w 1392 roku wystawie ko ściół murowany na tern miejscu, na którem przedtem stał zamek drohobyeki. Sierakow ski w protokóle wizytacyjnym zanotował, ze za jego czasów była w kościele tablica, po twierdzająca. że kościół został w 1511 roku poświęcony pod wezwaniem N. P. Maryi i św. .Bartłomieja przez Bernarda Wilczka arcybi skupa lwowskiego; tradycya przypisuje zasłu gę wystawienia tej bazyliki królowej Bonie. która zapewne musiała się przyczynić do wy kończenia i prrzyozdobienia takowej, ponie waż w jpresbiterium jest umieszczony rok 1526. Kościół ten, w pięknym gotyckim sty lu. wewnątrz był pięknie przyozdobiony, po części kosztem Doroty z Tęczyna Tarłowej, która także uposażenie tego beneficium sumą 10,000 złotych polskich powiększyła. Siera kowski opowiada z dawniejszej wizytacyi Frydryka Alembeka kanonika przemyskiego, źe przed laty mniej więcej 130 (licząc od roku wizytacyi Alembeka, która była w 1636 i\, wstecz a więc na początku XVI w.J kościół wraz z całem miastem przez Turków zniszczo ny został. Później w roku 1648 dnia 8 gru dnia kościół przez kozaków pod wodzą Chmiel nickiego napadnięty i wymordowaniem wielkiej ilości ludzi, którzy w nim schronienia szu kali sprofanowany został. Wielki ołtarz ozdo biony został kosztem Mikołaja z Żurowa Da-niłowicza, star. drohobyckiego; obraz Wnie bowzięcia K P. M. malował wenecyanin Dolabella (1610 roku), zaś ołtarz poświęcił Waleryan Lubieniecki zakonu św. Franciszka bi skup bakowski w Mołdawii. Zygmunt Au gust król polski wcielił w 1558 benenciurn drohobyckie, którego dotacyą powiększyła wieś Dobro wlany, darowana przez Władysła wa Jagiełłę, do dochodów kapituły katedry chełmskiej, które to połączenie trwało aż do czasu pierwszego podziału Królestwa Polskie go. (Opis kościoła paraf, w D. i rysunek po dał 1879 r. 6 września „Tygs I1L")« KV przedmieściu tył szpital małych dzieci, fundo wany w 1540 r. przez Zygmunta króla polskiego. Między sławnymi, którzy w Drohobyczu światło dzienne ujrzeli, godnym wspomnienia jest Marcin Laterna, jezuita, rektor kolegium lwowskiego, kapelan króla Stefana Batorego, który za panowania Zygmunta III osiągnął palmę męczeństwa, wrzucony przez szwedów do morza. Dawny konwent oo. kar melitów drohobyckich, skasowany przez cesarza Józefa II w 1790, fundowany był przez Jana Stanisława na Kosiorkach Kosiorek Biekierskiego i Marcina Chomętowskiego (które mu dawne kolegium jezuickie w Samborze winno swój początek). Klasztor wraz z kościołem posiadają obecnie oo, bazylianie. Do tej parafii należą miejscowości: Bołochowce, Borysław, Dereżyckl monaster, Dobroliostów, Dobro wlany, Grlinne, Hubicze, Jasienica, Kał-piec, Kotowska bania. Liśnia. Liśniański mo naster, Mordycz, Itrażniea, Neudorf, Niedźwiedza, Órowe, Popiele. Raniowice, Schodnica, Solec, Stanila, Starawieś, Stebnik, Truskawiec, Tustanowiee, lityczno (G-assendorf), Uniaty-cze. W obręie tej parafii ogólna liczba katol. 4906, akat. 465, izr. 9000. Kaplic w tej para fii jest 2, jedna na emętarzu w Drohobyczu murowana grobowa L p. Karola Nahlika, w której się msza święta odprawia, i druga w Truskawcu wymurowana ze składek gości kąpielowych, w której w lecie nabożeństwo odprawiane bywa.
Grecko-katolicka parafia liczy przy głównej cerkwi murowanej św. Piotra i Pawła z przedmieściami Zagrody i Wójtowska góra 504, młodzieży szkolnej w gimnazyum i profesorów 136, obcych, sług i uczniów u rzemieślników 200; w przyłączo-nem przedmieściu z 2 cerkwiami ś-go Grzego rza i św. Parascewy 1500; na przedmieściu zwaryckiem z cerkwią Podwyższenia św. Krzyża 910; na przedmi eściu Hszniaóskiem z cerkwią murowaną pod w ezwaniem Najśw. Panny Maryi 666; na przed mięsom Zadworne i Plebania z cerkwią Przemi enienia Pańskiego 1036, razem 5348 gr. kat. obrządku. Patryar-chowie organizowali bractwa cerkiewne, jak np. we Lwowie, Drohobyczu, Rohatynie, które z przyczyny, że były wyjęte z pod juryzdyk-cyi biskupów i bezpośrednio pod władzą pa-tryarchów zostawały, „Stauropigiami* zwali; krzyż (stauros) albowiem patryarchy trzyra-mienny był takich bractw i cerkwi herbem czyli znamieniem, G-uepin „S. Josaphat, ar-cheveque de Poloek" tom pag. CXL, pisze; „on appelle droit de Stauropigie la faculte qu"ont les Patriarches grecsdesereserver la ju-risdiction immediate sur les eglises, et specia-lement sur des monasteres. Une eglise ou un monastere Stauropigial repond a ce, que 1'on appelle en Occident; une eglise ou un mo nastere nullius dioecesis, relevant immediate-ment du Saint-Siege, dont le territoire est exempt de toute jurisdiction episcopale. Les Patriarches manifestent la volonte d'operer cette reseiwe par 3a plantation solennelle d'une Croiz ancien, ou sera erige Pautel de 1'eglise exempte. De Ik le nom de Stauropigie, qui signiiie en grec „plantation de oroix"f Jere mie accorda k cette association (la eon frerie) le priyilege exorbitant de Fexemptiom Stauropigial, qui la place au dessus meme du metropolitę et direetement sous Pautorite du Patriarchę". Benedykt XIV w bulli „Inter plures", 11 maja 1744, do Atanazego Szeptyckiego, metropolity kijowskiego, pisze: „Patriar-chae competere Jus Stauropigii, nimirum fi-gendae crucis in monasteriorum erectione; monasterium tale licet extra iporum peculiarem dioeeesimf in alicujus Episcopi sufiraganei fi« nibus situm esset, ipsi tamen Patriarchae im mediate subjectum, atque ab Episcoporum lo-calium jurisdictione omnino exemptum remane-ret". Śzaraniewicz „Rzut oka na ben rusk." na str. 16 pisze: ,,W obiatach in libris fun-dorum w Drohobyczy, tom 25, znajduje się w akcie królewskim z r. 1537, rozstrzygają cym spór parochów drohobyckich o granicę swych parochij z r. 1514, wiadomość: że spór o dochody w ciągu roku na post, Wielkanoc, lub od chrztu, błogosławieństwa ciężarnej ko biety i t. p., od parafian dawane, jest dawny, i że w rozmaitych czasach duchowni cerkwi ruskich, w tern mieście, jak św. Jerzego, św. Parascewy, św. Krzyża, uzyskali od królów polskich przywileje. Mianowicie duchowny Hryoinko Terlecki odwoływał się do przy wi-lejów, nadanych cerkwi św. Jura w Drohoby czy, przez królów Jana Olbrachta i Aleksandra. Zygmunt 1 i Zygmunt II zupełną nadali swo bodę wyznania kościołowi wschodniemu, jak świadczą rozporządzenia Zygmunta dla rusi-nów w Drohobyczy z r. 1580. Oblata in li bro consulari antiquo Drohobycensi ab. a. 1542. W roku 1530 wydany dekret dla rusinów w Drohobyczy in conventu Piotrkoviensi in festo s. Tomae, nadający zupełną swobodo pu blicznego wykonywania obrzędów cerkiew nych, a to ad instantiam venerabilis Yladicae Premisliensis, quemadmodum ritus iporum in ecciesia Premisiiensi scripti sunr*. Przywi lej ten króla Zygmunta I, wystosowany w for mie nakazu do ówczesnego starosty drohoby-ckiego Jana Kamienieckiego. Pomimo to roku 1540 ten sam król Zygmunt zakazuje rusinom stawiać cerkiew św. Trójcy w obrębie murów miasta. Dekret dotyczący wydany w Krako wie f.4 prozima post Dominicam Jubilate 1540, oblatowany we wspomnionej starej księdze konsularnej w Drohobyczy: „Oppidani nostri Drohobicenses (catholici) metuentes, me homi-nes rit. rutheni illud oppidum incolentes, syna gogom ibidem extruerent seu aedifiearent, su-plioarunt nobis, ne praefatis Ruthenis aedifi-candi ipsam synagogam potestatem faoeremus, allegantes, nunquam antehae eam ipsam syna gogam iiłie in ipso oppido fuisse. Q,uorum supplication ibus uti justis benigne annuentes, ita quidem, si praeiata synagoga ir oppido Dro hobycz nunquam antehae ftiit, illos circa ipsam libertatem et usum conservamus nec eisdem Ruthenis aedificendi synagogam praedietum admittemus". Spór, któren dalej trwał w tej sprawie, przynosił szkody jednej i drugiej stronie, aż nareszcie nastąpiła ugoda, f. 4 ipsa d. Sanotorum 1555? wpisana w księgi radaieol kie i do mocy prawa podniesiona, w środę przed Gromnicą r. 1556. Oryginalny zapis ten znajduje się dziś ,,in libro consuiari antiąuo i Drohobicensi",, Stała się ugoda między mie szczanami miasta drohobyekiego, t. j. rzymgviego posłuszeństwa, przed Janem Starze-chowskim, starostą drohobyckim, że się tak ugodzili w społecznej miłości, odstępując od przywileju swego, iżby kościół ruski w mie- scie nie miał byó, Ruś zaś o prawo przed kró lem wdawać się nie będzie, jeno jednostajnie miłować się, tak jak należy się ludziom chrześciańskim; nie ma jeden drugiemu żadnego i urągania i żadnych przymówek czynić, pod winą w zapisie dekretu kornisarskiego. Przy jaźniejszymi dla kościoła wschodniego były rządy Kazimierza IV-go Jagielończyka, jak świadczą przywrócenia praw prawosławnym! eparchii przemyskiej, wraz z zakazem obcią żania parochów, wypędzania ich z parochij, wdzierania się szlachty w sądy duchowne. Król Kazimierz Jagielończyk rs 1469 wymie nia te nadużycia, potwierdzając konstytucyą wielkiego księcia Witolda, wydaną dla wy znawców kościoła wschodniego na Litwie, Wołyniu i Podolu, Czyni to król ten na prośbę przemyskiego biskupa ruskiego Diwon-ki, dla kleru kościoła wschodniej dyecezyi przemyskiej, o tern w rękopiśmiennych za piskach biblioteki kapitulnej w Przemyślu: Dobrzański „Krótka wiadomość histor. o ras. bisk, Przemyśla" (Przemyślaniu 1858). 8za-raniewiez str. 53 pisze: Nie zawadzi wspo mnieć, że równocześnie byli parochami przy cerkwi św. Jura w Drohobyczy, następując po sobie, Symeon, Hrycinko i znowu Symeon Terlecki, z których pierwszemu król Zygmunt potwierdził r. 1508 dawny przywilej króla Władysława Jagiełły na łan pola od rzeki Pobuk do Tyśmienicy położonego* z prawem użytku surowicy z okna i z uwolnieniem od wszelkich danin .,a solutione census. exactione stationum et dationum et a solutione szosowa, nisi pro expeditione bellica". Oblata in pro-tocollo libri fandorum ehritatis Drohobycz t. 25 p. 1—9. Jak przeciw autentyczności przy wileju Władysława Jagiełły z r. 1407, po twierdzającego władyctwu przemyskiemu po siadanie rozległych dóbr ziemskich, znajdują cego się w transumpcie we wspomnionym do kumencie Zygmunta I-go z r. 1536, podniósł poważny głos ks. kanonik Pietruszewicz w historycznym zborniku, tomie 3, przyp. 5, tak też i ów przywilej Władysława Jagiełły, wy dany dla cerkwi św. Jerzego w Drohobyczy, przytoczony w dokumencie Zygmunta I-go z r. 1508, zdaje się nam być nieautentycznym. Zygmunt potwierdził tedy nieautentyczne przywileje, będąc powolnym tak dla Lauren tego Terleckiego, władyki przemyskiego, jako i dla Sieńka czyli Szymona Terleckiego, paro-cha przy cerkwi św. Jerzego w Drohobyczy. Bądź co bądź stan tych beneficyów, stosownie do udzielonego potwierdzenia przywilejów, chociaż podrobionych, tern samem stawał się prawomocnym. Parafią tą zawiadują rniejscowi oo„ bazylianie. Klasztor tychże w Droho byczy pod wezwaniem św. Trójcy jest naj nowszym w całej przemyskiej dyecezyi, wy budowany w 1774 roku (dla przesiedlenia za konników z kilku innych klasztorów) na Gr-tyńskiego jurydyce Jaworssczyzna. Dekre tem z 5 lipca 1794 r. oddano zakonnikom wszystkie drohobyckie parochie. Rusini ku pili klasztor pokarmeiicki i dali zakonnikom na parochialne mieszkanie.
W Drohobyczy jest wyższe gimnazyum realne „Franciszka Józefa", założone przez gminę król. wol. mia sta Dr oho bycza na pamiątkę szczęśliwego oca lenia Jego Cesarskiej Apostolskiej Mości w r. 1852. Zostało na mocy rozporządzenia ministerstwa oświaty d. 1 września 1858 r, jako zakład publiczny otworzone. W skutek roz porządzenia z dnia 3 marca 1858 zasczycone imieniem: Gimnazyum „Franciszka Józefa"; na życzenie gminy zostało rozporządzeniem mini sterstwa oświaty z d. 26 listopada 1865 roku przeistoczone na gimnazyum realne, a postano wieniem z d. 3 sierpnia 1874 na gimnazyum państwowe zamienione. Gremium profesorów składa się z dyrektora, 8 profesorów, 6 nauczy cieli. 4 zastępców i 8 nauczycieli nadzwy czajnych. Ha rok szkolny 1880 zapisało się do tego gimnazyum 330 uczniów, Bada szkolna okręg, składa się ze starosty powiatowego jako prezesa, po jednym zastępcy wyznań: rzyms. kat., gr.kat.,ewang.,izrael., po jednym delegacie z rad powiat, drohobyckiej i tur-ezańskiej i z reprezentanta zawodu nauozycielskiego; zastępcę przewodniczącego wybie gają członkowie z pośród swego g;rona bezwzględną większością głosów. Pod tę radę szkol, okręgu należy w samym Drohobyczu 3 szkoły elementarne, mianowicie: a) 4-ro klasowa etatowa męzka w klasztorze oo. bazylianów z 5 nauczycielami duchownymi i 3-ma nauczycielami świeckiemi, b) 4-ro klasowa męzka o 7 nauczycielach i c) 5-cio klasowa etatowa żeńska o itl nauczycielkach, nauczyoielu kierującym i katechetach, których obowiązki pełni miejscowe duchowieństwo. Kasa oszczędności w Drohobyczu, założona przez gminę miasta Drohobycza pod gwarancyą tejże, na mocy upoważnienia ministerstwa spraw wewnętrznych z 17 czerwca 1872. Fundusz pożyczkowy dla przemysłowców i rękodziel ników w Drohobyczu, założony przez gminę miasta Drohobycza, zatwierdzony rozporządze-Iniem namiestnictwa z 18 maja 1860 r. Cel: udzielanie pożyczek zubożałym rzemieślnikom. Majątek zakładowy 11.707 zł. Odsetki przy łączają się corocznie do kapitału zakładowego, Szpital powszechny w Drohobyczu założony przez gminę miejską w roku 1831 na 80 łóżek. Dochód w r. 1879 6469 złr. Szpital izraelieki w Drohobyczu założony przez gminę izraelicką w r. 1860 dla ubogich izraelitów na 18 łóżek. Wydatki pokrywają się z dobrowolnych skła dek. Dochód z 1879 roku 1669 zł. w. a. Dom ubogich starców w Drohobyczu założony na mocy przywilejów królów polskich z r. 1581 1634; cel: zaopatrzenie 6 ubogich. Majątek zakładowy 2450 złr. w obligacyach, 100 zł. 80 cent, w kapitałach prywatnych. Roku 1879 roczny dochód 170 zł 21 cent. w. a. Przełożony proboszcz miejscowy. Fundusz „Arcyksiężniczki Gizeli" w Drohobyczu, założony w 1873 roku przez gminę miasta Drohobycza z jej funduszów, zatwierdzony reskryptem namiestnictwa z 30 kwietnia 1876 roku, na uwiecznienie pamiątki dnia zaślubin arcyks. Gizeli. Cel: uposażenie co rok w dniu 20 kwietnia jednej ubogiej dziewczyny w Droho byczu urodzonej, 17 rok życia liczącej, bez różnicy wyznania. Majątek zakładowy stanowi obligacya indeminizacyjna na 1000 złr. Roczne odsetki po odtrąceniu podatku dochodowego, wynoszą jako premia 47 złr. 84 cent. w. a. Fundusz inwalidów w Drohobyczu założony przez miasto Drohobycz z powodu uroczystości urodzin cesarza austr., potwierdzony rozporządzeniem namiestnictwa w 1864 roku. Mają tek zakładowy 300 złr. Dochód z 1879 roku 14 zł. 17 i pół cent. w. a. D. ma 7 przedmieść: Zwarycz, Zawiczna, Zagrody miejskie, "Wój towska góra, Zadworna, Plebania i Łisznia. Był niegdyś starostwem polakiem. Piękny starożytny w gotyckim stylu zbudowany kościół i schludny gmach miejski zdobią to po rządne i nader zamożne miasto, którego założenie sięga najdawniejszych czasów. Podług podania niegdyś "Byczem" zwane, było od Tatarów spalone, poczem mieszkańcy nową osadę odbudowawszy, takową „Druhy-Bycz" przezwali, odkąd też ta nazwa nieco zmieniona pozostała. Jarmarki na bydło w D. się odby wające, są bardzo sławne. Opis Drohobycza i okolic, napisany przez Józefę Dobieszewską, pomieściły Khsy, t. 16, N. 289, 298. Piorę okolic D. badali prof. E. Hiickel i Emeryk Turezyński, Czyi prócz tego: Kessig Ign. I. „Dissertatio inaug. medicą, sistens brevem ex~ positionem aquarum mineralium regni Galiciae", Yindob. 1827. Torosiewicz T. „Analyse der Drohobyczer-Bolechower und Staro-soler - Salzsoolen - Mutterlaugen" (Buchner's Repertorium fur die Pharmacie? 1830 r.). [8]
Bibliografia
[1] Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkiem księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym, z mapą według nowego podziału1855 [2] Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem ...Wydawca Lwów 1868. [3] Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych Autor : Orzechowski, Konrad (1817-1875). Miejsce wydania : Kraków . Data wydania : 1872 [4] Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem Autor : Pilat, Tadeusz (1844-1923).Miejsce wydania : Lwów. Data wydania : 1890 [5] Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem ... Autor : Bigo, Jan . Miejsce wydania : Lwów. Data wydania : 1897 [6] Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami [...] w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem ....Autor : Bigo, Jan. Miejsce wydania : Lwów.Data wydania : 1904 [7] Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami [...] w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju Autor : Bigo Jan. Miejsce wydania : Lwów. Data wydania : 1918. [8][SGKP]
Wykaz znanych osób zamordowanych w tej miejscowości w latach 1939/1947
Władysław Buczko monter telefoniczny wiek: 38 mord: 10.06.44 Adam Koch monter telefoniczny wiek: 38 mord: 10.06.44
Bibliografia
1. Stanisław Jastrzębski „Martyrologia polskiej ludności w województwie lwowskim w latach 1939-1947. Zbrodnie popełnione przez nacjonalistów ukraińskich". 2. pismo "Na rubieży".
Drohobycz - 284 m npm. Dworzec oddalony od miasta o 4 km. W samem mieście znajduje się przystanek "Drohobycz miasto" położony na linii do Borysławia. Dorożka z dworca 2 K, z przystanku 1 K. Hotele: Scholza, "Roma", "Europejski", "Bristol", "Boulevard" (od 3 K). Najlepsza restauracya F. Szweitzera i Schüchtera. Pokoje do śniadań Arwaya i Drabika. Cukiernie Sinner i Gałganek.
Drohobycz liczy 35.000 mieszkańców (12.000 Polaków, 7500 Rosyan i 15.500 Żydów), siedziba starostwa, urzędu górniczego, gimnazyum. Znaczny handel i przemysł. Wzrost miasta datuje się dopiero od założenia kopalni nafty w sąsiednim Borysławiu. Kościół farny w Rynku, fundowany w r. 1392 przez króla Jagiełłę, obok katedry lwowskiej, najstarszy gotycki kościół Galicyi Wschodniej. Wewnątrz piękne freski - ornamenta i ołtarze barokowe. W ołtarzu dobry obraz M.B. Dolabelli. Pomnik alabastrowy Ramułtowej z XVI w. Kaplica baptysterium z symbolami chrztu i epitafiami po ścianach. Obok kościoła wieża z dawnej strzelnicy, w niej kaplica pogrzebowa z freskami. W r. 1648 Kozacy wyrżnęli w tutejszym kościele mnóstwo mieszczan, którzy tu szukali schronienia. Cerkiew Bazylianów jest dawnym kościołem Karmelitów. Na przedmieściu Zawieża stoi cerkiew św. Jura, uchodząca za najpiękniejszą drewnianą cerkiew Galicyi. Zdobią ją trzy kopuły i galerya - obok dzwonnica w tym samym stylu. Wewnątrz freski z r. 1691. Na przedmieściu Zwarycz równie stara (r. 1661) drewniana cerkiew św. Krzyża, w zupełnie odmiennym stylu od poprzedniej, z wieżą i galeryą u frontu. Wnętrze ma ślady dawnych fresków. Trzecia cerkiew św. Paraskewii.
Z zakładów przemysłowych Drohobycza największą jest położona niedaleko dworca państwowa odbenzyniarnia, zbudowana w r. 1910 dla przetwarzania ropy z Borysławia. Zatrudnia ona 300 robotników, obliczona jest na przetwarzanie 45.000 cystern ropy rocznie, przetwarza jednak faktycznie tylko 20.000 cystern, tj. trzecią część całej produkcyi Galicyi i Bukowiny. W Modryczu i Dąbrowie kołpieckiej posiada ona ogromne rezerwoary w dyrekcyi. Salina drohobycka założoną została jeszcze w r. 1340.
Prywatne Gimnazjum Żeńskie im.Adama Mickiewicza, założone w 1912r. Typ humanistyczny.
Prywatne Gimnazjum Żeńskie im. Henryka Sienkiewicza, założone w 1919r. Typ humanistyczny. Dyrektor Gerstmann Zygmunt.
Państwowe Gimnazjum Męskie im.Króla Władysława Jagiełły, założone ok.1852r, mieszczące się przy ul.Sienkiewicza. ( humanistyczne / matematyczno- przyrodnicze ). Dyrektorzy:Staromiejski Józef ( 1904/1917), Matłachowski ( 1917/ ?)Kaniowski Tadeusz Leon.
Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne im.Sternbacha.
Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne , założone w latach 30-tych. Język wykładowy- ruski.
źródło: artykuł Zbysława Popławskiego zamieszczony w "Semper Fidelis" nr 4 /1993.
Dekanat Drohobycki 1925r. Dziekan: Ks. Jan Kolasa, Wołoszcza. -------------------------------------------------------------- Drohobycz. Wszystkie urzędy loco. Prepozyt - wakat. Administrator - Władysław Piotrowski, ur.1891/ wyświęcenie 1918. Wikarjusz I - Władysław Wroński, ur.1898/ wyświęcenie 1921 Wikariusz II - Stanisław Sołtysik. Katecheta: Walenty Toczek, ur.1871/ wyśw.1898, Antoni Michalski, ur.1875/ wyśw.1901, Franciszek Sopalski, ur.1877/ wyśw.1902, Michał Pelczar, ur.1890/wyśw. 1916 Józef Wojtasiewicz, ur.1889/ wyśw. 1914 Mieszka. Jan Szałayko, emer. Patronat - magistrat m. Drohobycza. Liczba katolików - 14473.
źródło: Tytuł : Schematyzm Kościoła Rzymsko-Katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej ... Współtwórca : Czernicki, Zygmunt Adam. Data wydania : 1925
Szkoły ludowe i ich obsada w okręgu drohobyckim 1867r.
1.Szkoła Panieńska w Drohobyczu. Ksiądz Karol Garbaczewski - dyrektor, katecheta. Maryanna Kobierska - nauczycielka. Zuzanna Walter - pomoc naucz. Aurelia Starkl - prakt. kand. st. naucz. Anna Żywczyn - prakt. kand. st. naucz.
2. Szkoły Trywialne. Konigsau. Antoni Schalik - naucz. Komarno. Mikołaj Kandelko - naucz.prow. Krancberg, par.Dublany. Nieobsadzone. Medenica. Nikorowicz Piotr - naucz.prow. Neudorf, parafia Drohobycz. Andrzej Pittner - naucz. prow. Rudki. Erazm Hirkawski - naucz.prow. Rychcice. Karol Rybotycki - naucz. prow.
3. Szkoła Parafialna. Rumno. Józef Malski - org. naucz. prow.
źródło: Szematyzm szkół ludowych i ich nauczycieli pod kierunkiem konsystorza przemyskiego obrz. łac. na rok 1867. Wyd.Jasło.
Są dwie ciekawe książki na temat Dr-cza: Mscisław Mściwujewski. Z DZIEJÓW DROHOBYCZA. Cześć I. „Księgarnia Ludowa” w Drohobyczu. Drohobycz 1935. i Mscisław Mściwujewski. Z DZIEJÓW DROHOBYCZA. Cześć II z rysunkami J. S. Stupnickiego. Księgarnia Al. Lachowicza w Drohobyczu. Drohobycz 1939.
Fragment tej drugiej (w kilku odcinkach) pozwolę sobie tutaj zamieścić. Odcinek 1.
Z KRONIKI DROHOBYCZA. Najważniejsze zdarzenia do roku 1914. Początków Drohobycza nie znamy. Nazwa jego pochodzi od imienia Drogowit, czyli Drogobyt, które z czasem przymieniło się w Drohobycz. 1340 r. – Król polski Kazimierz Wielki obejmuje Drohobycz w swe posiadanie. Za zgodą biskupa przemyskiego obrządku wschodniego król przemienia drewnianą cerkiew Najświętszej Panny Marii na kościół rzymskokatolicki. 1392 16. XII. – Poświęcenie kamienia węgielnego pod kościół parafialny w obecności króla Władysława Jagiełły. Król odstępuje Niedźwiedziowe Dworzyszcze proboszczowi rzymskokatolickiemu i przeznacza Dobrowlany na rzecz kościoła. 1422 r. – Król Władysław Jagiełło za pośrednictwem Jana Mężyka, pierwszego wójta drohobyckiego, nadaje Drohobyczowi częściowe prawa magdeburskie. 1460 31. III. – Król Kazimierz Jagieilończyk nadaje Drohobyczowi pełne prawa magdeburskie. 1498 r. – Wołosi i Turcy napadają na Drohobycz, palą kościół N. P. Marii na Zwaryczu. 1499 r. – Turcy palą Drohobycz. Pożarowi ulegają kościół, cerkiew Sw. Jura i Sw. Krzyża. 1520 26. V. – Król Zygmunt I zwalnia drohobyczan od obowiązku restaurowania grodu przemyskiego, ponieważ nie korzystają z niego dla znacznej odległości i sami muszą własne miasto obwarować. 1525 r. – Rusini stawiają na Zawieżnem cerkiew Sw. Jura, najpiękniejszy okaz drewnianej architektury bizantyńskiej na ziemiach Polski, zachowany do dnia dzisiejszego. 1541 r. – Szarańcza spadła w tak wielkiej liczbie, że pożarła nie tylko zboże, trawę, liście drzew, lecz nawet i słomę w polu. Głód w całej okolicy. 1544 14. XII. – Król Zygmunt I pozwala w Drohobyczu założyć wodociąg. 1551 r. – Drohobyczanie budują ceglaną wieżę obronną, dzisiejszą dzwonnicę kościelną. 1578 20. III. – Król Stefan zabrania Żydom mieszkać, dzierżawić i kupczyć w mieście i poza miastem z wyjątkiem dni targowych. Przybywającemu Żydowi nie wolno ponad trzy dni bawić w mieście. 1594 r. – Tatarzy napadają na miasto. 1598 30. IX. – Drohobyczanin, ksiądz Marcin Laterna, ginie męczeńską śmiercią z rąk piratów w czasie swej podróży przez Morze Bałtyckie. (cdn)
1616 r. – Starosta drohobycki, Mikołaj Daniłowicz, przybywających Żydów osiedla na tak zwanym Łanie. 1624 r. – Tatarzy i Wołosi napadają na miasto. 1648 r. – Oddział Tatarów i Kozaków Chmielnickiego napada na Drohobycz, pali kościół i morduje licznych mieszczan w świątyni. 1657 16–19. II. – Księże siedmiogrodzki, Jerzy Rakoczy, zajmuje miasto. 1660 r. – Drohobyczanie na miejscu spalonej w 1624 r. cerkwi Sw. Krzyża budują nową z drzewa, zachowaną do dnia dzisiejszego. 1663 r. – Lustratorzy królewscy przeprowadzają gruntowną kontrolę miasta. 1664 r. – Magistrat wydzierżawia Żydom z Łanu żupnego jeden szynk i 10 kramów na sprzedaż towarów niekwestionowanych przez cechy. 1700 r. – Założono fundamenty pod klasztor i kościół ojców karmelitów. 1753 29. VIII. – Magistrat i gromada przedmieść zawierają umowę w sprawie korzystania ze wspólnych przywilejów królewskich, aby obopólnie podnieść się mogli z upadku. 1755 r. – Słynny proces Zelmana Wolfowicza. 1756 r. – Magistrat wraz ze Starostwem zakłada pierwszą pocztę na pół rządową, celem szybkiego połączenia ze Lwowem. 1768 r. – Konfederaci barscy w Drohobyczu. 1772 r. – Naczelny wódz armii austriackiej, Andrzej hr. Hadik, w sierpniu obejmuje Drohobycz w posiadanie Austrii. Uniwersałem cesarzowej Marii Teresy z dnia 11. IX 1772 r. wcielono kraj zajęty do monarchii austriackiej i nazwano Królestwem Galicji i Lodomerii. 1774 r. – Rząd austriacki ku rozpaczy drohobyczan zaprowadza monopol solny. 1775 r. – Ojcowie bazylianie zakładają cerkiew i klasztor na Zadwórnem. 1788 26. VI. – Cesarz Józef II zatwierdza Drohobyczowi posiadanie gminnego majątku, przyznaje sąd pierwszej instancji, wolny wybór burmistrza i rady, oraz nadaje tytuł „Królewskiego Wolnego Miasta” i nowy herb: 9 beczek soli. 1789 25. I. – Rozkazem cesarza Józefa II skasowano klasztor ojców karmelitów i kościół zamknięto. 1790 3. V. – Otwarto nowy cmentarz (przy ulicy Grunwaldzkiej). 1795 5. VII. – Rząd austriacki nadaje ojcom bazylianom władzę duszpasterską obrządku greckokatolickiego w obrębie całego miasta i wszystkich przedmieść. (cdn)
1809 8. VI. – Mieszczanie witają podjazd wojskowy armii księcia Józefa Poniatowskiego. 1813 13. V. – Magistrat odstępuje ojcom bazylianom klasztor pokarmelitański pod ściśle określonymi warunkami. 1814 r. – Pożar cerkwi Sw. Parascewy na Zwaryczu. 1815 r. – Rusini budują nową cerkiew Sw. Parascewy, zachowaną do dziś. 1824 r. – Magistrat buduje nowy ratusz według planów rządu austriackiego. 1825 r. – Drewniany klasztor ojców bazylianów na Zadwórnem ulega pożarowi. 1831 28. X. – Ojcowie bazylianie dokonują uroczystego poświęcenia cerkwi Sw. Piotra i Pawła oraz klasztoru na Zadwórnem. 1831 r. – Miasto zakłada szpital powszechny w budynku klasztoru bazyliańskiego na Zadwórnem. 1846 r. – Dokonano uroczystego poświęcenia i otwarcia Zakładu wychowawczego dla chłopców wojskowych przy ulicy Pańskiej (dziś Mickiewicza). 1850 r. – Ukończono i poświęcono cerkiew Najświętszej Panny Marii na Liszniańskiem. 1858 r. – Rząd austriacki zgadza się na otwarcie niższego gimnazjum komunalnego z prawem publiczności. 1860 r. – Żydzi zakładają szpital izraelicki na Zadwórnem. 1861 r. – Mieszczanie zakładają rzemieślniczy Bank Pożyczkowy. 1862 r. – Rząd zgadza się na utworzenie pełnego gimnazjum ośmioklasowego. 1862 r. – Spółka przemysłowców zakłada wielką rafinerią ropy naftowej na Zawieżnem (Od 1901 r. zwana Galicją). 1863 r. – Około 50 młodzieży drohobyckiej wyrusza do powstania w Królestwie Polskim. 1865 r. – Ukończono i otwarto nową, murowaną bożnicę żydowską na Łanie. 1867 r. – Utworzono czteroklasową powszechną szkołę żeńską. 1858 r. – Dokonano poświęcenia murowanej cerkwi Przemienienia Pańskiego na Zadwórnem przy ulicy Stryjskiej. 1868 r. – Powstaje Stowarzyszenie Rzemieślników pod wezwaniem Św. Kazimierza. 1872 31. XII. – Uroczyście poświęcono i otwarto drogę żelazną ze Sambora do Borysławia. 1874 r. – Upaństwowiono komunalne gimnazjum. 1880 r. – Rusini zakładają towarzystwo „Bursy św. Jana Chrzciciela”. 1882 r. – Założono Czytelnię polską. 1890 6. V. – Zorganizowano Towarzystwo Sokół. (cdn)
1891 21. XII. – Założono Towarzystwo Bursy Polskiej im. Adama Mickiewicza. 1893 r. – Zorganizowano Koło Towarzystwa Szkoły Ludowej. 1893 l. X. – Mieszczanie zakładają stowarzyszenie rękodzielników i przemysłowców „Gwiazda”. 1894 r. – Odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza w Ogrodzie miejskim. 1896 8. X. – Dokonano uroczystego poświęcenia nowego gmachu państwowego gimnazjum. 1897 r. – Towarzystwo Sokół zakłada własną czytelnię i bibliotekę. 1898 4. IX. – Stowarzyszenie Gwiazda dokonywa poświęcenia swego sztandaru. 1898 r. – W setną rocznicę urodzin Adama Mickiewicza mieszczanie i inteligencja umieszczają tablicę pamiątkową na murach kościoła, zasadzają „Dąb Mickiewicza” na cmentarzu kościelnym i urządzają poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę Bursy Polskiej im. A. Mickiewicza. 1899 3. V. – Dokonano poświecenia gmachu Bursy Polskiej im. Adama Mickiewicza. 1909 r. – Rząd zakłada w Drohobyczu największą rafinerię ropy naftowej, zwaną początkowo „Odbenzyniarnią”, a obecnie „Polminem” (Państwowa Fabryka Olejów Mineralnych.) 1910 r. – W 500 rocznicę bitwy pod Grunwaldem dokonano poświęcenia Pomnika Grunwaldzkiego przy ulicy Mickiewicza. 1911 23. IV. – Organizuje się Drużyna Bartoszowa. 1911 4. VI. – Towarzystwo Sokół dokonywa poświęcenia swego sztandaru. 1911 19. VI. – Krwawe wybory do parlamentu austriackiego. 1912 1. IX. – Uczniowie gimnazjalni zawiązują Drużynę Skautową. 1912 29. XI. – Sokół organizuje Drużyny Sokole. 1913 r. – Komendant Józef Piłsudski dokonywa przeglądu Oddziału Związku Strzeleckiego w Drohobyczu. 1914 28. VII – Austria wypowiada wojnę Serbii i zarządza częściową mobilizację. Rozpoczęcie się wojny światowej. (cdn)
Bibliografia do części II. 1. Antoniewicz Jan Bołoz – Grottger. Wyd. T. N. S. W. – Lwów. 2. Bolesławski Feliks – W obronie prawdy. Tragedia drohobycka w świetle faktów. – Lwów 1911. 3. Brückner Aleksander – Słownik etymologiczny języka polskiego. – Kraków 1927. 4. Bystroń Jan Stanisław — Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI– XVIII. – Warszawa 1933. 5. Chmielowski Piotr – Historia literatury polskiej T. II. – Warszawa 1899. 6. Encyklopedia. Wydanie Macierzy Polskiej. Lwów 1905–1907. 7. Encyklopedia Ultima Thule. Warszawa 1927–1939. 8. Furowicz Hieronim – Wspomnienia z lat 1888–1919. Drohobycz. Rękopis. 9. Gazeta Lwowska – Dodatek Tygodniowy z 1858 r. 1859, 1857/8 i z 1869 r. 10. G. (Gloger) – Księga rzeczy polskich. – Lwów 1896. 11. Gembarzewski Bronisław – Wojsko polskie. Księstwo Warszawskie. – Warszawa 1912. 12. Gruszecki Artur – Dla miliona. Powieść. – 1900. 13. Jurendès – Vaterländischer Pilger im Kaiserstaate Oesterreichs. – Brünn 1824. 14. Kalendarzyk informacyjno-kieszonkowy na rok 1848. – Warszawa. 15. Kitowicz Jędrzej – Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III. – Kraków 1925. 16. Konopczynski Wł. – Konfederacja barska. – Kraków 1928. 17. Kopera Feliks – Malarstwo w Polsce XIX i XX wieku. – Kraków 1919. 18. Korzon Tadeusz – Dzieje wojen i wojskowości w Polsce. T. III. – Kraków 1911. 19. Kuczera Aleksander – Samborszczyzna. T. II. – Sambor 1937. 20. Kultys Zdzisław – Historia gimnazjum drohobyckiego. – Drohobycz 1908. 21. Mord drohobycki przed sądem parlamentu. Mowa posła Breitera. 1911 r. 22. Mueller St. Ant. – Henryk Flis. Powieść. – Lwów 1902.* 23. Polaczkówna Helena – Księga radziecka miasta Drohobycza (1542–1563). – Lwów 1936. 24. Protokoły drohobyckiego cechu szewskiego od 1751 r. do 1789 r. 25. Protokoły majstrów drohobycltich cechu metalurgicznego od 1812 r. 26. Prawda o wyborach drohobyckich, odbytych 19. VI. 1911 r. – Lwów 1911. 27. Rocznik statystyki Galicji. Rok III. 1889–1891. – Lwów 1891. 28. Szujski Józef – Historia polska. – Kraków 1889. 29. Tokarz Wacław – Galicja w początkach ery józefińskiej w świetle ankiety urzędowej z 1783 r. – Kraków 1909. 30. Tołwiński Tadeusz – Urbanistyka. T. I i II. – Warszawa 1934, 1937. 31. Trzaskowski Bronislaus – Program des städtischen Franz Józef Gymnasiums zu Drohobycz. – Sambor 1859. 32. Wacław z Oleska – Pieśni polskie i ruskie ludu galicyjskiego. – Lwów 1833. 33. Warmholz Hugo – Das Petroleum und Erdwachs – Revier von Borysław in Galizien. („Vom Fels zum Meer”. – Stuttgart 1888.) 34. 1863. Jednodniówka. – Drohobycz 1913. -------------- * Istnieje 2-gie wydanie tej b. ciekawej powieści: Wydawnictwo Literackie, Kraków 1976. Chyba dostępne dla każdego chętnego czytelnika... (cdn)
Przypisy. Część I. „Z dziejów Drohobycza” wyszła w 1935 roku. Część II., obejmująca czasy od XVIII, wieku po wojnę światową, ukazuje się dopiero obecnie i to dzięki życzliwemu poparciu Zarządu Królewskiego Wolnego Miasta Drohobycza z Panem Prezydentem Dr Michałem Piechowiczem na czele. W roku 1936 nakładem Towarzystwa Naukowego we Lwowie wyszło z druku pierwsze w pełnym tego słowa znaczeniu dzieło naukowe o Drohobyczu, posiadające ogromną wartość dla naszych obywateli, to „Księga radziecka miasta Drohobycza”, wydana z papierów pośmiertnych Stefana Sochaniewicza i obszernym wstępem zaopatrzona przez Helenę Polaczkównę. Oby w dalszym ciągu wychodziły takie dzieła, a wtedy jasno nam się przedstawi historia miasta, które bądź co bądź odegrało poważną, choć cichą rolę w rozwoju kultury polskiej. Ze w ogólności historia Drohobycza jest ciekawą, potwierdzą to może te proste gawędy oparte na źródłach dziejowych, na rozmaitych opracowaniach historycznych i publikacjach, oraz na ustnej tradycji. Może one bodaj w części zachęcą młodych, pełnych zapału historyków do sumiennego zajęcia się dziejami tego prastarego miasta polskiego i opracują je dla dobra publicznego i na chwałę Ojczyźnie.
