Mokrzany, pow. samborski

Mokrzany 1.) po rus. Mokriany, wś z przys. Hołodówką, pow. samborski, 13 km. na płd.-wsch. od sądu pow. w Samborze, 11 kil. na płn.-wsch. od urz. poczt, w Podbużu. Na wsch. leży Stupnica, na płn. Sielec i Olszanik, na zach. Czerchowa, na płd. Winniki (w pow. drohobyckim). Wś leży w dorzeczu Dniestru, gdyż dopływ Tyśmienicy, Bystrzyca, wchodzi tu od płd. z Winnik, i płynie prawie środkiem obszaru na płn. do Sielca. Płn.-zach. narożnik wsi przepływa od płd.-zach. na płn .-wsch. lewobrzeżny dopływ Bystrzycy Czerchawa (ob.), a część wsch. potoki; Stupianka Mała i Stu-pianka Wielka. Płyną one od płd. na płn., ostatni wzdłuż granicy wsch., a łączą się w Stupnicy i wpadają do Bystrzycy od praw. brzegu. Na lew. brz. Bystrzycy leżą, cokolwiek od niej oddalone, zabudowania wiejskie, w płd. stronie obszaru, a na płn. od nich przys. Hołodówką nad samą Bystrzycą. Zach. część obszaru zajmuje las „Za Pulpereczką". Najwyższe wzniesienie w zach. stronie wsi czyni 335, w stronie wsch. 339 m. Dolina rz. Bystrzycy przy wnijściu do wsi 321 m., dolina Czerchawy 314 m. Własn. wiek. ma roli or. 15, łąk i ogr. 3, past. 25, lasu 54 mr.; własn. mn. roli or. 667, łąk i ogr. 129, past. 387, lasu 217 mr. W r. 1880 było 069 mk. w gm. 1 na obsz. dwors. (między nimi" kilku obrz. rz.-kai). Par. rz.-kat. w Podbużu, gr.-kat. w miejscu. Do par. tej należą Winniki z Mostami,, We wsi jest cerkiew drewniana pod wez. ś. Michała, Anioła. Jest tu także urząd dekanalny gr.-kat. Dekanat mokrzański należy do dyecezyi przemyskiej a obejmuje następujące parafie: Bilina, Bronica, Byków, Wołoszcza, Horodyszcze, Hruszowa, Dorożów, Dublany, Litynia, Łąka, Łużek Dolny, Mokrzany, Nahujewice, Opaka, Podbuż, Prusy, Stupnica, Sielec, Tatary, Tynów, Uroż, Wola Jakubowa i Jasienica Solna. W sumaryuszu dokumentów (rkp. Ossol. Jfi 2837, str. 57) czytamy: „A. 1533 feria sexta infra octavas trium regum. Samboriae. Vendit Magnificus Odrowąż unam integram aream, alias dworzyszcze, in Villa Mokrzany, pro Ecclesia rit. graeci, inibi consistenti, provido Jaczkoni Poponi, et ejus successoribus senrientern cum li-bertatione adationibus poreorum et suura. praestandis; quam venditionem Bona regina solvis censibus regalibus approbarit. Cracoviae A. 1545". Za czasów polskich, należała wieś do dóbr koronnych, do klucza zadniestrzańskiego w ekonomii Samborskiej a ziemi przemyskiej. W r. 1609 nadał Zygmunt III wójtostwo w M. Danielowi Domaradzkiemu, sekretarzowi swemu (Arch. Bernard, we Lwowie, 0. t. 364, str. 1341). Lustracya z r. 1686 (rkp. Ossol. M 1255, str. 48 i 69) podaje o niej następujące szczegóły: „Ta wieś ma łanów 13, co czyni ćwierci 52. Między tymi popowskich ćwierci 4, wójtowskich 16, hajduckich 4, zostaje robotnych 6, pustych czynszowych ćwierci 22. Powinności tej wsi: Robić powinni z półłanu siekierą, albo młócić, albo jako im każą, w tydzień po 5 dni według dawnego zwyczaju, przychodząc na tę robotę i odchodząc. Drew świątecznych do roku 2 razy powinni pokładać. Przędą z ćwierci po łokci 3 z pańskiego przędziwa. Czynsze: z ćwierci każdej czynszu płacą na rok po 1 zł. 6 gr.; podymnego gromada na rok płaci 3 zł. 15 gr., pop czynszu płaci na rok po 3 zł. 18 gr,; z pustych zaś ćwierci czynszowych z każdej płacą po zł. 12. Do tego gromada daje owsa czynszowego półmiarków 10. W tej wsi trzyma wójtostwo p. Chotecki, na które prawa nie pokazał. A że uskarżali się poddani tameczni, że pewne robocizny, jako to: zakos, obkos, zażen, obżen, oraz na jarzynę i oziminę i inne powinności onemu odprawiać muszą, których do zamku Samborskiego nie odprawiają, tedy wkładamy to na zamek samborski, aby w to wejrzał, jeżeli to z prawa należy albo nie, aby te roboty do wójtostwa tego ciż poddani odprawiali. Donieśli i to ciż poddani, że tenże p. Chotecki roli gromadzkiej obsiewa ćwierć jedne i dwa pręty, a z tego czynszu żadnego do zamku nie oddaje, tedy ad proportionem jako z innych płacą czynszowych ćwierci przykładał się i płacił czynszu co rok zł. 18 ustanawiamy, albo role te gromadzkie oddał, z których czynsz ten dochodzić będzie''. Wójtostwo w M. przeszło potem w posiadanie Mikołaja Matkowskiego. Rząd austriacki zajął je,d. 25 grudnia 1790 r. i przyłączył do
dóbr Samborskich.
[SGKP]

1720 - ok. M. dzierżawi Antoni Borzęcki