Różanka, pow. lidzki

Różanka, miasteczko rządowe nad Turejką, pow. lidzki, w 3 okr. pol., gm. i okr. wiejski Różanka, o 56 w. od Lidy a 144 w. od Wilna, ma 883 mk. (445 męż. i 438 kok). Kościół par. katoł. p. w. św. Piotra i Pawła z muru wzniesiony w 1764 r. przez wojewodę Paca. Par. kat., dek. lidzkiego, 2097 wiernych; kaplica na cmentarzu grzebalnym. Okolica częścią wyniosła, częścią zaś równa, grunt żwirowaty, lasów mało. Dziedzictwo niegdyś Paców, dziś własność rządu, który ziemię oddał włościanom na wykup. Gmina Różanka należy do 2 okr. pokojowego do spraw włościańskich, 2 rewiru powołanych do służby wojskowej z pow. lidzkiego oraz 2 okr. sądów., obejmuje 64 wsi, mających 351 osad, zamieszkałych przez 4264 włościan płci ob.; składa się z 2 okr. wiejskich: Różanka i Rakowicze. Szkoła gminna znajduje się w R. (75 uczn.). Podług spisu z 1864 r. było w gminie 619 dusz rewiz. włość, uwłaszcz, i 1011 b. włość. skarbowych. W skład okręgu wiejskiego wchodzą: mko R., wsi: Podzamcze, Dowlewszczyzna, Wierzbiłki, Bobra, Podbobra, Zaborze, Potoka, Nowo-Różanka, Kryszyłki, Dziakowce, Malewicze Dolne i Górne, Podróżanka, Ciejkowszczyzna, Makiowce, Dolina Zarzeczna, Dolina, Turówka; zaśc. Kryłyszki i Klimowszczyzna, oraz kolonia żydów rolników Malewicze, w ogóle w 1864 r. 838 dusz rewiz. b. włościan skarbów. [1]

O miejscowościach okolicy Grodna mówiono: "Do Różanki po obwarzanki, do Brzestowicy po rękawicy, do Indury po kury." [2]

Bibliografia

[1] SGKP
[2] Adalberg Samuel, Księga przysłów polskich