Grodno - Umocnienia grodzieńskie: Fort 5. Prochownia. Mały fort. Zaczynamy od ronda w zaniemeńskiej stronie miasta. Jedziemy w stronę Kuźnicy, jednak nie skręcamy w lewo, ale jedziemy prosto. Nie dojeżdżamy 50 m do drogowskazu po prawej stronie na Karolin (po 9,1 km od ronda), skręcamy w lewo. Droga gruntowa, nadaje się nawet do przejazdu autobusem. Mijamy domki letniskowe po obu stronach drogi. Dookoła śliczny iglasty las. Po krótkim czasie znów po lewej stronie domki letniskowe. Wyjeżdżamy z lasu, po lewej stronie pole, po prawej domki letniskowe, droga obsadzona niegdyś wierzbami, toczy się z pagórka. Przy podjeździe do lasu zatrzymujemy się. Z prawej strony droga polna idąca skrajem lasu, prowadzi nas, już na piechotę, nieco w odwrotnym kierunku. Domki letniskowe towarzystwa „Zwiozdoczka” po prawej stronie. Po 200 m zagłębiamy się nieco w las i z lewej strony rysuje się przed nami prochownia.
To bodaj jedyny skład amunicji zachowany w dobrym stanie na całym pasie fortów obronnych Twierdzy Grodzieńskiej. Prochownia ma dwa wejścia i żelazne drzwi dorobione w czasach sowieckich, kiedy to jeden z gospodarzy pobliskiej „daczy” przerobił pomieszczenie do własnego użytku. Korytarz, wejście, jeszcze jeden korytarz. Po lewej i prawej stronie sale po 45 m kw. Przed nami sala o powierzchni ponad 35 m kw. W każdej sali nisze wentylacyjne, ściany otynkowane. Przegródki wewnętrzne, które podpierają łukowy sufit, są półtorametrowej grubości. Prochownia jest dobrze przykryta gruntem.
Po obejrzeniu prochowni jedziemy dalej drogą gruntową. Po pokonaniu 4,5 km od drogi asfaltowej z Grodna znajdziemy się w rejonie domków letniskowych towarzystwa „Siabry”, „Przygraniczny” i „Forty”. Po przejechaniu tej odległości trafimy na prowizoryczne przystanki z jednej i drugiej strony. Fort znajduje się po lewej stronie naszej drogi, między domkami letniskowymi, w gęstych zaroślach, w odległości mniej więcej 300 metrów.
Zachowało się prawe skrzydło. Łatwo tu zmierzyć szerokość fortu, która wynosi 12 m. Jedyne ocalałe wejście wprowadza nas w przedsionek, za którym jest sala o wymiarach 2,8 m szerokości, 3 m wysokości i 25 m długości. Tutaj również użyto żelaznych belek. Resztę fortu zniszczono doszczętnie, przez co wejścia do podziemnej części są zawalone. W górnej części fortu (oglądamy z zewnątrz) zachowało się kilkanaście miejsc strzeleckich i kaptur stalowy dla obserwatora. Zachował się dobrze rysunek okopów i jak zwykle - rów przed frontem. Fort ustawiony jest w kierunku 220 stopni. Dojście do niego od przystanków w kierunku 130 stopni według kompasu. Mały fort znajduje się w odległości kilkuset metrów na wzgórzu, jest zupełnie zrujnowany.
Za - http://kresy24.pl/showArticles/article_id/68/