Marczewski Witold (1832-1903)

Witold Marczewski, ur. 1832 w Wierzbicy, płockie, zm. 13.04.1903, s. Floriana. Projektant i nadzorca kilku tras kolejowych (m.in. Ząbkowice-Sosnowiec, Piotrków-Sandomierz, Łowicz-Aleksandrów, fragm. Warszawa-Bydgoszcz). Przed Powstaniem należał do założycieli Komitetu Miejskiego, a w jego mieszkaniu, na przeciw dworca wiedeńskiego, komitet ten wielokrotnie obradował. Pośredniczył w fuzji komitetu z Komitetem Akademickim. Sprzyjał i działał we frakcji czerwonych, niemniej kontaktował się też z obozem białych. Przeciwstawiał się natychmiastowemu wybuchowi powstania. Przed powstaniem ożenił się z Wandą - również zesłaną potem na kilka lat na daleką Syberię. Miał z nią dwoje dzieci. Brał udział w dwóch zamachach i w tworzeniu się Komitetu Centralnego Narodowego, gdzie miał zlecone sprawy 4 województw. Z powodu inwigilacji policji nie brał udziału w decyzji o wybuchu powstania odsunąwszy się od bezpośredniego działania. Zaaresztowany w 2.1863 w śledztwie nie podawał nowych nazwisk i wykazywał skruchę opowiadając jedynie o swojej działalności. Zesłany na Syberię powrócił w 1889. Zmarł nagle na ulicy. Odznaczony orderem św. Stanisława II kl.

1850 - ukończył gimnazjum realne w Warszawie, uzyskanie dyplomu inżyniera
1856 - członek zarządu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej
- kierownik wydziału technicznego tej kolei
- członek zarządu Kolei Warszawsko-Bydgoskiej
- projektant tras
1860-61 - autor licznych artykułów w prasie technicznej z zakresu budowy mostów żelaznych, młynów parowych itp.
1861 - obiecał Mierosławskiemu dostarczenie 800 tys. na broń czego nie wykonał. Zważywszy jednak na aresztowanie brata - Bronisława w 1863/4 właśnie za przemyt broni, można przypuszczać, że dostawa nie dotarła na miejsce pomimo jej zorganizowania za ową sumę.
23.1.1863 - należał do najczynniejszych współpracowników S. Bobrowskiego, prawd. autor raportu sytuacyjnego dla Mierosławskiego z 10.2.
18.2.1863 - aresztowany na skutek denuncjacji przez F. Fischera (w nocy). Przy aresztowaniu znaleziono przy nim broszury i list W. Milowicza na temat transportu broni i stosunków z M. Bakuninem.
1863 - zesłany na 12 lat prac w kopalniach na Syberii początkowo w Hucie Piotrowskiej, 12.8.1863 wysłany do Nerczyńska. Pełnił tam funkcję starosty grupy zesłańców jako "jeden z najdzielniejszych starostów". Znalazł się w więzieniu w Czycie po doniesieniu przez Żychlińskiego, że on i Epstein posiadają broń. We więzieniu w Czycie wykrył ogromne defraudacje miejscowych urzędników, doprowadził do śledztwa i zwrotu zesłańcom zagrabionych pieniędzy. 26.12.1863 przybył do Irkucka w wagonach bydlęcych.
11.1.1864 - wysłany dalej na katorgę z Irkucka.
3.1864 - otrzymywał 75 kopiejek i 2 pudy żywności na miesiąc
1868 - Tiumeń, gub. tobolska, potem w Irkucku
1870 - Turyńsk - jako zarządzający jednym z zakładów Alfonsa Koziełł-Poklewskiego
1871 - przywrócono mu prawa stanu
1874 - Kamszyłowo - gub. permska
1876 - Chołunice, pow. słobodzki, gub. wiacka - praca w zakładach metalurgicznych
1880 - Wiatka (zach gubernie cesarstwa)
1889 - powrót do Warszawy
- stanowisko kierownicze w zakładach B. Hantke
1894 - nielegalny wyjazd do Lwowa na Wystawę Krajową
13.4.1903 - zmarł na serce nagle, na ulicy. Pogłoska o samobójstwie prawd. fałszywa, wystawny pogrzeb

Bibliografia

KEK (za AGAD, GARF), ZGP, PSB, Morm., Śliwowska W., Syberia w życiu i pamięci Gieysztorów "Nierczyńska katorga"