Nowa Wilejka “wyrosla” z fabryk. Juz w 1630 roku Balcer Reinert zbudowal w Rokanciszkach fabryczke papieru, ktory pozniej w posagu oddal Tochtermanowi, ktory poslubil jego corke Darate.
Miasteczkiem stala sie ona w XIXw. po zbudowaniu sieci kolejowej Warszawa- Petersburg, dworcu kolejowego w 1860 roku i osiedleniu sie tutaj kolejowcom. W koncu XIX wieku zbudowano tu zaklady obrobki drewna, skor, kos, nozy i wiele innych.
W 1911 roku zbudowano neogotycki kosciol sw. Kazimierza. Po okupacji Wilna przez Polakow w 1920 roku wiekszosc zakladow zamknieto.
W latach 1940-1941 z Nowej Wilejki wywieziono na Sybir pierwszych Polakow, Litwinow i ludzi innych narodowosci. Byl to ostatni przystanek na Litwie. Na upomiatkowanie tych wydarzen postawionu tutaj lokomotywe z wagonami i polozono krzyz.
Odsuwajac sie Niemcom w 1944 roku, Nowa Wilejka zostala spalona. Odbudowana ja po wojnie. W 1950 roku otrzymala ona prawa miastowe, a w 1957 roku dolaczono ja do Wilna. Do 1990 roku dzialaly tutaj zaklady „Neris”, „Zalgiris”, „Spalis”, „Spalio 40 - mecio”, Statybu apdailos masinos” oraz zaklad winiarski.
W 1926 roku 22 czerwca urodzil sie tutaj slynny polski pisarz, rezyser, scenarzysta Tadeusz Konwicki.
Zrodla:http://lt.wikipedia.org/wiki/Naujoji_Vilnia
http://www.miestai.net/forumas/showthread.php?t=3057