Biblioteka Sołtanów w Prezmie

Jan Sołtan, chorąży inflancki, założył w początku XVIII wieku w swoim majątku w Prezmie bibliotekę, wzbogaconą przez jego następców. Przyłączono do niej w połowie XIX wieku bibliotekę dworską Kublickich ( właścicieli Polesia i Krykian z powiatu święciańskiego ). Następnie, w początkach XX wieku, nabyto od znanego pisarza i wydawcy Kazimierza Bujnickiego część jego biblioteki ( 1500 tomów). Na przełomie 1918 i 1919 roku biblioteka Sołtanów liczyła 16 tys. woluminów w kilkunastu językach, przeważnie o tematyce historycznej i religijnej. Były wśród nich: Vocabularius Jurij, Lugduni 1494: Juvenalus Satyriae, Wenecja: Aldus 1501: De rebus gestis a Vladislao Poloniae et Hungariae rege, Kraków: Lazarz 1582 i inne. Były w Prezmie również książki z bibliotek królewskich Zygmunta Augusta, Władysława IV I Marii Leszczyńskiej, opatrzone ich znakami i herbami.
Kolekcję książek uzupełniał zbiór dokumentów (głównie rodzinnych, majątkowych i korespondencji) od początku XIV do początku XX wieku, liczący ponad 1500 egz. Zbiór ten wraz ze 177 książkami z XVI i XVII wieku został zarekwirowany przez Rosjan i wywieziony do Moskwy. Jeszcze w latach trzydziestych XX wieku kolekcja ta liczyła z górą 10 tys. woluminów. Zaginała w czasie ostatniej wojny (Sołtanowie wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych, dom spłonął).

http://www.bn.org.pl/doc/b_4a_2006.pdf