]Karol Napoleon Aleksander Podlewski, ur. 1814, zm. 27.12.1880), spiskowiec, Sybirak. Urodzony w Krakowie był synem Augusta ( zm.1836), dzierżawcy dóbr ziemskich i Petroneli z Węgierskich. Opiekował się nim starszy brat Feliks, z którym w roku 1827 przebywał w Krzemieńcu, od czerwca 1831 w Tarnopolu i we Lwowie; na wiosnę 1832 Podlewski przyjechał do Krakowa. Uczęszczał do Gimnazjum Św. Anny i w 1834 roku złożył egzamin dojrzałości. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, początkowo medycynę, a następnie prawo. Zarobkował w czasie studiów jako nauczyciel domowy, a przez dwa lata uczył na pensji Ludwika Królikowskiego. Tutaj na przełomie 1835/1836 zetknął się ze spiskowcami: Stanisławem Malinowskim, Fortunatem Stadnickim, Janem Szczepanowskim. Zapewne w lipcu 1836 roku przyjęty do Stowarzyszenia Ludu Polskiego (SLP) pod pseudonimem Miłosz. W końcu tego roku zetknął się z Gustawem Ehrenbergiem. W drugiej połowie 1836 roku działał w tzw. Kółku Akademickim, mającym charakter oświatowo – literacki. Z ramienia SLP zajmował się też szerzeniem „zasad demokratycznych” wśród studentów wydziału prawa. Zwrócił na siebie uwagę policji, jednakże rewizja domowa nie dała rezultatów, zakazane książki przeniesiono wcześniej w inne miejsce. W sierpniu 1837 roku przystąpił w Galicji do Konfederacji Powszechnej Narodu Polskiego (KPNP), której akt założenia i Manifest podpisał. 20 XI 1837 został aresztowany, ale po trzech tygodniach zwolniony z braku dowodów. Dnia 4 lutego 1838 roku Podlewski wyjechał z Krakowa do Królestwa Polskiego, rzekomo w celu szukania posady w szkolnictwie, w rzeczywistości wyjazd ten wiązał się z planami rozwinięcia działalności spiskowej zgodnie z programem KPNP. Przewiózł przez granicę sporo wydawnictw emigracyjnych i przez Kielce przybył do Warszawy. Materiały swoje przekazał Aleksandrowi Wężykowi. W Warszawie przygotowywał się do egzaminów nauczycielskich, utrzymując się z pieniędzy składkowych związku przekazywanych mu przez Wężyka. Wszedł do władz naczelnych SLP, Zboru Ziemskiego i Zboru Obwodowego Warszawskiego, na którego czele stał Aleksander Krajewski. Pełnił też funkcję ( przejętą z KPNP) „stróża postępu narodowego” oraz sołtysa. Uczestniczył we wszystkich pracach organizacji, kolportował zakazaną literaturę, brał udział w opracowaniu ustawy związkowej pośredniczył w korespondencji z innymi filiami związku, a także z władzami naczelnymi spisku w Galicji. Uczestniczył też w opracowaniu i kolportowaniu odezwy do Żydów, która stała się bezpośrednim powodem aresztowania. Karol Podlewski został aresztowany 12 VI 1838 roku. W Cytadeli Warszawskiej znalazł się w jednej celi z kuzynem swoim Karolem Bogdaszewskim. W czasie zeznań nie załamał się, mimo że stosowano wobec niego i Wężyka przemoc fizyczną. Sąd wojskowy 23 VI 1839 roku skazał go na karę śmierci; Audytoriat Polowy zamienił wyrok na zesłanie na Syberię z utratą praw stanu, jednakże I. F. Paskiewicz uznał karę tę za zbyt łagodną: wyrok brzmiał: 5 lat ciężkich robót i następnie bezterminowe zesłanie na Syberię. Do Irkucka Podlewski przybył 18 III 1840 roku i stamtąd odesłany został na katorgę do kopalń nerczyńskich. Przeniesiony na osiedlenie Karol Podlewski pozostał we wrześniu 1841 roku „ na własne życzenie” w wiezieniu arguńskim w gminie Argunskaja w Nerczyńsku ( Bolszoj Nerczyńskij Zawod), gdzie wespół z zesłańcami Jerzym Brynkim, Antonim Beaupre i innymi prowadził „ dom zleceń” ułatwiający przebywającym tu Polakom wspólne bytowanie. W latach pięćdziesiątych dom Podlewskiego był ośrodkiem, wokół którego skupiało się życie społeczno – kulturalne polskich zesłańców. Tu też poznał Karol Podlewski swą przyszła zonę Józefę Brynek. Młodziutka Józefa przyjechała z matką do Nerczyńska, aby zobaczyć się z ojcem, jej wdzięk i uroda wywołały prawdziwe poruszenie wśród tamtejszych zesłańców. Józefa i Karol Podlewski pobrali się w dalekim Nerczyńsku i tam też przyszły na świat ich pierwsze dzieci, synowie Kazimierz, Antoni i Feliks. Po wstąpieniu na tron Aleksandra II Karol Podlewski skorzystał z amnestii. W 1858 roku przybył do kraju, pracował w płockim „ Domu Zleceń”, powrócił do konspiracji. W Płocku urodziły się trzy córki Podlewskich, w tym najstarsza Maria, przyszła malarka. Po upadku powstania był Karol Podlewski ponownie aresztowany i skazany na osiem lat ciężkich robót. Wyrok ten złagodzono i został osadzony na pół roku w kazamatach twierdzy w Modlinie. Po odbyciu kary rodzina przeniosła się do Krakowa, gdzie Podlewski pracował jako urzędnik galicyjskiego Banku dla Handlu i Przemysłu.
Zmarł 27 XII 1880 roku w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Rakowickim. Nad grobem przemawiał Gustaw Ehrenberg. Przyjaciele ufundowali Karolowi Podlewskiemu epitafium w kaplicy Matki Boskiej Bolesnej kościoła OO. Franciszkanów w Krakowie.
Jan Matejko spotkał kiedyś Podlewskiego na spacerze na Plantach i zachwycony jego wyrazistą , uduchowioną twarzą zaproponował mu pozowanie do portretu. Zmieszany ponoć Podlewski, odrzekł że nie mógłby zapłacić za tak cenny obraz. Na co Matejko stwierdził, że będzie to wielki zaszczyt namalować Pana bez żadnego honorarium. Portret ten Matejko ofiarował później Podlewskiemu, a następnie w 1925 roku został zakupiony przez Muzeum Narodowe w Warszawie od rodziny. Po Powstaniu Warszawskim wywieziony do austriackiego zamku Fischorn. Obraz znalazł się później w prywatnej kolekcji w USA, której właściciele po poznaniu proweniencji dzieła zdecydowali o zwrocie go do Warszawy, gdzie powrócił w 2006 roku.
Bibliografia
na podstawie: Polski Słownik Biograficzny t. 27, Alicja Okońska "Malarki Polskie" www.artbiznes.pl
