Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Zub-Zdanowicz Leonard

11.05.2010 10:28
Leonard Szczęsny Zub-Zdanowicz ps. "Ząb", "Dor", "Szprung". Urodził się w rodzinie ziemiańskiej 6 listopada 1912 roku w PopowcACH NA Wołyniu. Początkowo pobierał nauki w domu, a następnie od 1928 r. uczył się w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym im. Stanisława Staszica w Hrubieszowie. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu otrzymując stopień plutonowego podchorążego i przydział do 1 Pułku Strzelców Konnych Raszyńskich w Garwolinie, gdzie odbył praktykę na stanowisku podoficerskim. Następnie awansował na stopień podporucznika rezerwy kawalerii.
Ukończył studia na Wydziale Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych KUL i rozpoczął pracę w Izbie Skarbowej w Lublinie, później także w Garwolinie Łukowie.
We wrześniu 1938 roku został powołany na IX Kurs Aplikacyjny dla Oficerów Młodszych w Centrum Wyszkolenia Oficerów w Grudziądzu. Po ukończeniu kursu został skierowany na praktykę do plutonu żandarmerii Białystok. Następnie po zaliczeniu egzaminu powołano go do czynnej służby wojskowej w korpusie oficerów żandarmerii. Otrzymał przydział do 3 Dywizjonu Żandarmerii w Grodnie.
W czasie wojny obronnej września 1939 roku był dowódcą plutonu pieszego żandarmerii nr 29, do zadań którego należała m.in. ochrona Kwatery Głównej 29 Dywizji Piechoty. Następnie otrzymał przydział do sztabu 13 Brygady Piechoty. Po jej zniszczeniu przeniesiono go do rezerwowej 39 Dywizji Piechoty, która skapitulowała 27 września. Pełnił funkcję oficera łącznikowego. W październiku 1939 roku Zdanowicz przedarł się Opola Lubelskiego, gdzie mieszkała jego matka. Za kampanię wrześniową odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari.
W połowie grudnia 1939 r. ppor. L. Zub-Zdanowicz przedostał się do Francji, gdzie przyłączył się do odradzającej się Armii Polskiej. Jako ochotnik wstąpił do Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich pod dowództwem gen. bryg. Zygmunta Szyszko-Bohusza. Od kwietnia do czerwca 1940 r. walczył w Norwegii pod Narwikiem, a następnie we Francji. Po kapitulacji Francji w 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Zgłosił się na ochotnika, by jako "cichociemny" zostać wysłanym do Polski. Po zaprzysiężeniu jako żołnierza konspiracji został zrzucony na teren okupowanej Polski w ramach operacji "Smallpox".
W Warszawie zaangażowany został do biernej pracy konspiracyjnej w ramach III Odcinka organizacji dywersyjno-sabotażowej AK pod nazwą Wachlarz. Na początku 1943 roku został on przekazany pod komendę szefa Okręgu Brześć AK.
Od 1 czerwca 1943 roku Zub-Zdanowicz formalnie przyłączył się do NSZ. Jego zadaniem było tworzenie oddziałów AS NSZ w Lubelskiem. Dowodził on wieloma akcjami zbrojnymi zarówno przeciwko Niemcom, polskiej (GL, później AL) i radzieckiej partyzantce komunistycznej. 9 sierpnia doszło do otoczenia i rozstrzelania oddziału GL im. Jana Kilińskiego. Wydarzenie to przeszło do historii jako "mord pod Borowem" Do najgłośniejszych akcji zbrojnych przeciwko Niemcom należała wspólna akcja z AK 24 września 1943 r., podczas której całkowicie rozbito oddziały żandarmerii niemieckiej pod Ujściem, co umożliwiło rozbicie więzienia w Biłgoraju.
5 maja wraz ze swym oddziałem brał udział w ataku na hitlerowski obóz koncentracyjny dla kobiet w Holisovie. Po uzyskaniu łączności z wojskami amerykańskimi, pełnił on rolę organizatora i koordynatora tych kontaktów, a także tłumacza.
Po zakończeniu działań wojennych Zub-Zdanowicz opuścił kraj i został przyjęty do 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa we Włoszech. Następnie przeniósł się do Wielkiej Brytanii. W styczniu 1952 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Pracował jako inżynier w Zakładach Sendzimir Precision Metals w Waterbury w stanie Connecticut. Był on czynny w polskich organizacjach weteranów. Angażował się także w wiele akcji pomocowych dla Polski, m.in. wspomagając lubelski KUL i krajowe środowisko Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Zmarł 12 sierpnia 1982 r. w miejscowości Waterbury w stanie Connecticut. Pochowany został na Cmentarzu Polskich Weteranów w amerykańskiej Częstochowie w Doylestown w stanie Pensylwania.
Był odznaczony wieloma orderami, m.in.: Krzyżem Virtuti Militari V klasy za udział w kampanii wrześniowej 1939 r., Krzyżem Walecznych i brytyjskim odznaczeniem "The Golden Star 1939-1945".
Żrodłó. R. Podlasie