Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Włodek Stanisław Tomasz
30.05.2010 18:51
Włodek Stanisław Tomasz (1873-1930)
Ziemianin wysokomazowiecki, poseł na Sejm Ustawodawczy (1919-1922). Urodził się 17 listopada 1873 r. w majątku Pniewy (gub. łomżyńska). Był synem Józefa Wojciecha Włodka i Ludwiki Mianowskiej. Ojciec był właścicielem majątku Kułaki (Kołaki) koło Ciechanowca, liczącego ok. 612 ha. Oficjalnie – był on dzierżawcą wspomnianego majątku, gdyż Kułaki zostały nabyte po r. 1865, kiedy zaczął obowiązywać ukaz carski, zabraniający Polakom – katolikom nabywania ziemi na terenie Cesarstwa Rosyjskiego poza obszarem Królestwa Polskiego.
Po r. 1886, gdy wszedł w życie dekret carski, nakazujący przymusowy wykup majątków ziemskich na terenie zachodnich guberni Cesarstwa Rosyjskiego, rodzina Włodków utraciła Kułaki, przymusowo wykupione za symboliczną kwotę 30.000 rubli (nastąpiło to na przełomie 1889–1890 r.) i osiadła w Ciechanowcu.
W latach 1890–1893 S. T. Włodek odbywał praktykę rolniczą w zaprzyjaźnionym majątku Jeżewo – należącym do Zygmunta Glogera. Następnie, w latach 1893–1896, studiował w Krajowej Galicyjskiej Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach k/Lwowa. Po zakończeniu studiów odbył praktykę w Prusach (w majątku leżącym koło Szczecinka) i na Wołyniu (w majątku rodziny Mniszchów–Tchórzewskich).
W r. 1898 kupił wraz z ojcem liczący 198 ha majątek Dąbrowa Bybytki k/Szepietowa (parafia Dąbrowa Wielka). Po śmierci ojca – Józefa Wojciecha Włodka (19 V 1900 r.), gospodarował samodzielnie. W krótkim czasie Dąbrowa Bybytki stały się majątkiem wzorcowym, opisywanym w polskojęzycznej prasie (Przegląd Rolniczy, Zorza Warszawska, Ognisko, Echa Płockie i Łomżyńskie), miejscem odwiedzanym przez studentów rolnictwa (Wydział Rolny Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie) oraz uczniów Szkoły Rolniczej w Krzyżewie, założonej przez Stefanię Karpowiczównę.
Po powstaniu Centralnego Towarzystwa Rolniczego (1906 r.), S. T. Włodek włączył się aktywnie w jego działalność. Założył w 1906 r., pod patronatem CTR-u polski sklep spółkowy w Dąbrowie Wielkiej, był również współzałożycielem tamtejszego przedszkola – ochronki, lokalnej kasy pożyczkowo–oszczędnościowej. W r. 1908 założył, wspólnie z księdzem Ignacym Mioduszewskim, Dom Ludowy w Dąbrowie Wielkiej, który był ośrodkiem zespalającym okoliczną ludność, miejscem szerzenia wiedzy rolniczej, kuźnią kadr dla odradzającego się Państwa Polskiego.
Największą sławę i poważanie w powiecie wysokomazowieckim przyniósł S. T. Włodkowi udział w samorzutnym scalaniu gruntów, organizowanym przez drobną szlachtę i włościan na przełomie XIX–XX wieku. Akcja scaleniowa, prowadzona samodzielnie przez polski żywioł, przy niechętnej obojętności władz carskich, doprowadziła w ciągu kilkunastu lat do scalenia większości katastrofalnie rozdrobnionych gospodarstw. S. T. Włodek był w czasie jej trwania jednym z nielicznych mężów zaufania (nazywanych popularnie ekspertami), do których należało decydujące słowo we wszystkich spornych sprawach. Dzięki temu stał się on osobą popularną, znaną i lubianą w całym powiecie wysokomazowieckim.
W r. 1915, w czasie ewakuacji przez armię carską Królestwa Polskiego, uniknął wywiezienia na wschód (tzw. bieżeństwa), uchronił też swoje gospodarstwo przed spaleniem przez żołnierzy rosyjskich. W czasie niemieckiej okupacji przewodniczył istniejącej w powiecie wysokomazowieckim tzw. pomocy sąsiedzkiej, polegającej na obsiewaniu majątków, których właściciele byli przymusowo ewakuowani w głąb Rosji. W ten sposób okoliczni ziemianie ratowali przed konfiskatą niemiecką majątki całkowicie pozbawione opieki lub zarządzane przez osoby nieletnie lub będące w podeszłym wieku – którym udało się uniknąć bieżeństwa.
15 VIII 1916 r. S. T. Włodek (liczący wówczas 43 lata), poślubił 19-letnią Janinę Kozicką, pochodzącą z majątku Brulino Koski k/Czyżewa. Za jej sprawą majątek Dąbrowa Bybytki został zmodernizowany – m. in. wzbogacił się o blisko dwuhektarowy sad, słynny na całą okolicę.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w czasie wyborów do Sejmu Ustawodawczego (1919–1922), S. T. Włodek został wybrany posłem z okręgu wyborczego nr 3 (obejmującego powiaty: wysokomazowiecki, ostrołęcki, ostrowski, kolneński, szczuczyński i łomżyński), z ramienia Związku Ludowo–Narodowego (lista nr 12). Był to efekt jego wcześniejszej działalności (m. in. przy scalaniu gruntów) i pracy społecznej w Okręgowej Komisji Ziemskiej w Łomży.
W czasie działalności sejmowej referował kilkakrotnie, jako poseł – sprawozdawca, ustawy dotyczące wsi i rolnictwa, m. in. ustawę dotyczącą likwidacji serwitutów na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego. Należał do dwóch sejmowych komisji: Komisji Odbudowy Kraju i Komisji Rolnej.
W czasie wojny polsko–bolszewickiej ewakuował się z całą rodziną (żona i trzech synów) i ruchomym dobytkiem w okolice Iłży. Po zakończeniu działań wojennych powrócił do swojego majątku i przystąpił do jego odbudowy. Jednym z elementów wspomnianej odbudowy było powołanie do życia (wspólnie z prof. Kazimierzem Rogoyskim) Wysokomazowieckiej Spółki Właścicieli Pługów Motorowych (1920–1922), organizacji skupiającej posiadaczy traktorów, które zastępowały zarekwirowane przez wojsko konie. Brał również czynny udział w komitecie budowy kolejki wąskotorowej, z Szepietowa do Konstantynowa via Ciechanowiec oraz przygotowaniach do budowy cukrowni w Szepietowie – obie inicjatywy nie wyszły niestety poza sferę planów.
W r. 1928 S. T. Włodek odzyskał część utraconego majątku Kułaki – określanego jako Kułaki B – liczącego ok. 155 ha. Po odzyskaniu ojcowizny przystąpił do odbudowy zaniedbanego i pozbawionego podstawowej infrastruktury majątku. W trakcie tych prac zastała go śmierć.
S. T. Włodek zmarł 10 VIII 1930 r. na opadowe zapalenie płuc. Jego pogrzeb, który odbył się 13 VIII 1930 roku w Dąbrowie Wielkiej zgromadził tłumy okolicznych ziemian i włościan oraz przyjaciół z różnych zakątków Polski. W kilka lat później, obok kościoła w Dąbrowie Wielkiej, stanął postument z płaskorzeźbą z wyobrażeniem S. T. Włodka i tablicą pamiątkową poświęconą jego osobie – istniejący do dnia dzisiejszego.
Z małżeństwa z Janiną Kozicką miał S. T. Włodek sześcioro dzieci: Józefa (ur. 1918), Stanisława (ur. 1919), Jana (ur. 1920 – zm. 1928), Michała (ur. 1921), Marię Bronisławę (ur. 1925) i Ludwika (ur. 1928 – zm. 1931).
Marek Wiśniewski, Norbert Tomaszewski
http://www.ciechanowiec.pl
Ziemianin wysokomazowiecki, poseł na Sejm Ustawodawczy (1919-1922). Urodził się 17 listopada 1873 r. w majątku Pniewy (gub. łomżyńska). Był synem Józefa Wojciecha Włodka i Ludwiki Mianowskiej. Ojciec był właścicielem majątku Kułaki (Kołaki) koło Ciechanowca, liczącego ok. 612 ha. Oficjalnie – był on dzierżawcą wspomnianego majątku, gdyż Kułaki zostały nabyte po r. 1865, kiedy zaczął obowiązywać ukaz carski, zabraniający Polakom – katolikom nabywania ziemi na terenie Cesarstwa Rosyjskiego poza obszarem Królestwa Polskiego.
Po r. 1886, gdy wszedł w życie dekret carski, nakazujący przymusowy wykup majątków ziemskich na terenie zachodnich guberni Cesarstwa Rosyjskiego, rodzina Włodków utraciła Kułaki, przymusowo wykupione za symboliczną kwotę 30.000 rubli (nastąpiło to na przełomie 1889–1890 r.) i osiadła w Ciechanowcu.
W latach 1890–1893 S. T. Włodek odbywał praktykę rolniczą w zaprzyjaźnionym majątku Jeżewo – należącym do Zygmunta Glogera. Następnie, w latach 1893–1896, studiował w Krajowej Galicyjskiej Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach k/Lwowa. Po zakończeniu studiów odbył praktykę w Prusach (w majątku leżącym koło Szczecinka) i na Wołyniu (w majątku rodziny Mniszchów–Tchórzewskich).
W r. 1898 kupił wraz z ojcem liczący 198 ha majątek Dąbrowa Bybytki k/Szepietowa (parafia Dąbrowa Wielka). Po śmierci ojca – Józefa Wojciecha Włodka (19 V 1900 r.), gospodarował samodzielnie. W krótkim czasie Dąbrowa Bybytki stały się majątkiem wzorcowym, opisywanym w polskojęzycznej prasie (Przegląd Rolniczy, Zorza Warszawska, Ognisko, Echa Płockie i Łomżyńskie), miejscem odwiedzanym przez studentów rolnictwa (Wydział Rolny Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie) oraz uczniów Szkoły Rolniczej w Krzyżewie, założonej przez Stefanię Karpowiczównę.
Po powstaniu Centralnego Towarzystwa Rolniczego (1906 r.), S. T. Włodek włączył się aktywnie w jego działalność. Założył w 1906 r., pod patronatem CTR-u polski sklep spółkowy w Dąbrowie Wielkiej, był również współzałożycielem tamtejszego przedszkola – ochronki, lokalnej kasy pożyczkowo–oszczędnościowej. W r. 1908 założył, wspólnie z księdzem Ignacym Mioduszewskim, Dom Ludowy w Dąbrowie Wielkiej, który był ośrodkiem zespalającym okoliczną ludność, miejscem szerzenia wiedzy rolniczej, kuźnią kadr dla odradzającego się Państwa Polskiego.
Największą sławę i poważanie w powiecie wysokomazowieckim przyniósł S. T. Włodkowi udział w samorzutnym scalaniu gruntów, organizowanym przez drobną szlachtę i włościan na przełomie XIX–XX wieku. Akcja scaleniowa, prowadzona samodzielnie przez polski żywioł, przy niechętnej obojętności władz carskich, doprowadziła w ciągu kilkunastu lat do scalenia większości katastrofalnie rozdrobnionych gospodarstw. S. T. Włodek był w czasie jej trwania jednym z nielicznych mężów zaufania (nazywanych popularnie ekspertami), do których należało decydujące słowo we wszystkich spornych sprawach. Dzięki temu stał się on osobą popularną, znaną i lubianą w całym powiecie wysokomazowieckim.
W r. 1915, w czasie ewakuacji przez armię carską Królestwa Polskiego, uniknął wywiezienia na wschód (tzw. bieżeństwa), uchronił też swoje gospodarstwo przed spaleniem przez żołnierzy rosyjskich. W czasie niemieckiej okupacji przewodniczył istniejącej w powiecie wysokomazowieckim tzw. pomocy sąsiedzkiej, polegającej na obsiewaniu majątków, których właściciele byli przymusowo ewakuowani w głąb Rosji. W ten sposób okoliczni ziemianie ratowali przed konfiskatą niemiecką majątki całkowicie pozbawione opieki lub zarządzane przez osoby nieletnie lub będące w podeszłym wieku – którym udało się uniknąć bieżeństwa.
15 VIII 1916 r. S. T. Włodek (liczący wówczas 43 lata), poślubił 19-letnią Janinę Kozicką, pochodzącą z majątku Brulino Koski k/Czyżewa. Za jej sprawą majątek Dąbrowa Bybytki został zmodernizowany – m. in. wzbogacił się o blisko dwuhektarowy sad, słynny na całą okolicę.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w czasie wyborów do Sejmu Ustawodawczego (1919–1922), S. T. Włodek został wybrany posłem z okręgu wyborczego nr 3 (obejmującego powiaty: wysokomazowiecki, ostrołęcki, ostrowski, kolneński, szczuczyński i łomżyński), z ramienia Związku Ludowo–Narodowego (lista nr 12). Był to efekt jego wcześniejszej działalności (m. in. przy scalaniu gruntów) i pracy społecznej w Okręgowej Komisji Ziemskiej w Łomży.
W czasie działalności sejmowej referował kilkakrotnie, jako poseł – sprawozdawca, ustawy dotyczące wsi i rolnictwa, m. in. ustawę dotyczącą likwidacji serwitutów na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego. Należał do dwóch sejmowych komisji: Komisji Odbudowy Kraju i Komisji Rolnej.
W czasie wojny polsko–bolszewickiej ewakuował się z całą rodziną (żona i trzech synów) i ruchomym dobytkiem w okolice Iłży. Po zakończeniu działań wojennych powrócił do swojego majątku i przystąpił do jego odbudowy. Jednym z elementów wspomnianej odbudowy było powołanie do życia (wspólnie z prof. Kazimierzem Rogoyskim) Wysokomazowieckiej Spółki Właścicieli Pługów Motorowych (1920–1922), organizacji skupiającej posiadaczy traktorów, które zastępowały zarekwirowane przez wojsko konie. Brał również czynny udział w komitecie budowy kolejki wąskotorowej, z Szepietowa do Konstantynowa via Ciechanowiec oraz przygotowaniach do budowy cukrowni w Szepietowie – obie inicjatywy nie wyszły niestety poza sferę planów.
W r. 1928 S. T. Włodek odzyskał część utraconego majątku Kułaki – określanego jako Kułaki B – liczącego ok. 155 ha. Po odzyskaniu ojcowizny przystąpił do odbudowy zaniedbanego i pozbawionego podstawowej infrastruktury majątku. W trakcie tych prac zastała go śmierć.
S. T. Włodek zmarł 10 VIII 1930 r. na opadowe zapalenie płuc. Jego pogrzeb, który odbył się 13 VIII 1930 roku w Dąbrowie Wielkiej zgromadził tłumy okolicznych ziemian i włościan oraz przyjaciół z różnych zakątków Polski. W kilka lat później, obok kościoła w Dąbrowie Wielkiej, stanął postument z płaskorzeźbą z wyobrażeniem S. T. Włodka i tablicą pamiątkową poświęconą jego osobie – istniejący do dnia dzisiejszego.
Z małżeństwa z Janiną Kozicką miał S. T. Włodek sześcioro dzieci: Józefa (ur. 1918), Stanisława (ur. 1919), Jana (ur. 1920 – zm. 1928), Michała (ur. 1921), Marię Bronisławę (ur. 1925) i Ludwika (ur. 1928 – zm. 1931).
Marek Wiśniewski, Norbert Tomaszewski
http://www.ciechanowiec.pl