Skarżyński Onufry Jan Łukasz (1818-1896) h. Bończa

Skarżyński Onufry (1818–1896), spiskowiec, Sybirak. Ur. 19 III w Bendrach w Sejneńskiem, był synem Łukasza Józefa (1792 – 1862) i Anny z Michniewiczów, starszym bratem Dionizego (zob.). Ojciec posiadał majątek Bendry, który obaj synowie objęli.
Onufry ukończył gimnazjum w Sejnach, a następnie wraz z bratem wyjechał na studia do Królewca. Był działaczem spiskowym związanym z poznańską Centralą Tow. Demokratycznego Polskiego (TDP). Używał pseud. Klager (niemiecki przekład nazwiska). Utrzymywał kontakty z Michałem, Słomczewskim, który jako emisariusz przybył do Wilna w r. 1845, i podejmował próby przerzutu broni z Prus. Od października 1845r. pozostawał pod tajnym dozorem policyjnym. Aresztowany z rozkazu namiestnika I. F. Paskiewicza i przewieziony do więzienia w byłym klasztorze Dominikanów w Wilnie, nie poddał się żadnym naciskom i odmówił składania wyjaśnień. Na rozkaz Paskiewicza z 1/13 IV 1847 został przewieziony z Wilna do Warszawy 4.IV.1847r. i osadzony w Cytadeli. Na wniosek komisji Śledczej z 5/17 V 1848, zatwierdzony przez namiestnika 6/18 VI t. r. oddany pod sąd wojskowy. Po dwóch latach pobytu w Cytadeli 16 VIII 1850 został skazany na bezterminową katorgę. Dn. 18 VII t. r. wyrok przekazano do Audytoriatu Polowego, który zatwierdził go dopiero 24 XI 1851. Konfirmacja Paskiewicza zmniejszyła karę do trzech lat ciężkich robót w zakładach na Syberii. Po pięciu latach spędzonych w więzieniu, wraz z bratem Dyonizym i ks. Kornelem Szwemickim wyruszył pod eskortą do Moskwy. A stamtąd do Tobolska. Karę odbywa w jekatieryńskiej gorzelni pod Tarą (gub. tobolska). W październiku 1853 został zwolniony z robót i przeniesiony na osiedlenie w gminie łoginowskiej. W r. 1855 mieszkał w Tobolsku nadal pod nadzorem policyjnym; pobierał zasiłek skarbowy. Wraz z bratem, wymieniony był w „Księdze adresowej” Komitetu Opieki nad Zesłańcami, działającego na Podolu i Wołyniu pod patronatem Ksawery Grocholskiej i Róży Sobańskiej, z adnotacją: „Ci mają swoje utrzymanie się”. Wrócił do kraju w r. 1858, korzystając z manifestu koronacyjnego w r. 1856.
Po powrocie z zesłania Onufry Skarżyński osiadł w rodzinnym majątku Bendry k/Miroslavia, pomagał ojcu prowadzić gospodarstwo. Ożenił się z Salomeyą Żylińską z maj. Nedingi w pow. Trockim, córką Leonarda Mordas Żylińskiego, syna Ludwika i Teresy Żukówny. Matką Salomeyi Żylińskiej była Barbara z Syruciów, córka Floryana Syrucia h. Doliwa i Salomeyi Dzwonkowskiej h. Przegonia. Onufry z Salomeyą zaręczył się jeszcze przed uwięzieniem i zesłaniem na katorgę. Małżeństwo Onufrego i Salomeyi trawo 33 lata. Dochowali się pięciorga dzieci, czterech córek i syna. Onufry z powodu nadwątlonego zdrowia i złamanej nogi nie brał udziału w powstaniu Styczniowym 1863r., ale je wspierał materialnie, a po jego upadku ukrywał powstańców. Zmarł po długiej i ciężkiej chorobie W Wilnie w dniu 3 IX 1896r. Pochowany został na parafialnym cmentarzu obok maj. Bendry w Miroslav’iu.

Uzupełnienie do biografi zaczerpniętej z książki „Djakow W. A., Gałkowski A., Śliwowska W., Zajcew W. M.,Uczestnicy ruchów wolnościowych w latach 1832 – 1855 (Królestwo Polskie). Przewodnik biograficzny” dodał Jerzy Jan Świątkowski, prawnuk Onufrego.