Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Habich Edward Jan

15.09.2012 17:35
Edward Jan Habich (ur. 31 stycznia 1835 w Warszawie, zm. 31 października 1909 w Limie)
    – polski inżynier i matematyk; uczestnik powstania styczniowego; emigrant, zamieszkał na stałe w Peru. Organizator szkoły inżynieryjno-górniczej w Limie. Honorowy obywatel Peru.
    Urodzony w pochodzącej spod Osnabrück spolszczonej rodzinie, z ojca Ludwika, urzędnika Komisji Skarbu Królestwa Kongresowego, i matki, Matyldy z Mauersbergerów. Uczęszczał do warszawskiego gimnazjum gubernialnego, z którego miał być (wedle rodzinnej tradycji) wydalony w ostatniej klasie za spoliczkowanie dyrektora; wstąpił (w 1852?) do armii rosyjskiej w Petersburgu; jako słuchacz Akademii Wojennej na Wydziale Artylerii uzyskał promocję oficerską. Po wystąpieniu ze służby wyjechał w w 1858 do Francji; w Paryżu ukończył École nationale des Ponts et Chaussées z dyplomem inżynierskim. Po wybuchu powstania w 1863 roku wrócił do Polski, został (w stopniu podpułkownika) dowódcą oddziału i na jego czele nocą z 14 na 15 sierpnia przeszedł granicę; towarzyszył mu brat, Gustaw Habich. Oddział został rozbity przez Rosjan tego samego dnia, zaś Habich następnego dnia wrócił do Krakowa. W początku października został mianowany komisarzem Rządu Narodowego. Gdy Gustaw 29 października dostał się do niewoli, Habich uwolnił go; bracia zdołali dotrzeć do Francji.
    W Paryżu Edward Habich został profesorem mechaniki w Szkole Wyższej Polskiej, następnie zaś jej dyrektorem. Podniósł poziom nauczania, lecz z końcem roku szkolnego 1867/68 zrezygnował, po czym wyjechał do Peru; było to możliwe dzięki zabiegom Ernesta Malinowskiego, który nakłonił rząd tego kraju do zatrudnienia polskich inżynierów-emigrantów.
    W Limie otrzymał stanowisko rządowego inżyniera i dyrektora robót publicznych; w 1872 utworzył, wzorowany na francuskim, Korpus Inżynierów. Wraz z pozyskanymi w 1873 r. polskimi współpracownikami zorganizował w Limie (otwartą w 1876) Wyższą Szkołę Inżynieryjno-Górniczą (Escuela Especial de Ingenieros de Construcciones Civiles y de Minas del Perú, obecnie Universidad Nacional de Ingeniería); jako jej dyrektor (aż do śmierci) sprawował też nadzór nad robotami publicznymi w całym kraju. Sam również prowadził wielkie przedsięwzięcia, m.in. prace irygacyjne w południowej części kraju, rozbudowę portu w Arica i projekty urbanistyczne.
    Zmarł 31 października 1909; pochowany został na koszt rządu w mauzoleum na cmentarzu w Limie. Na placu noszącym jego nazwisko wystawiono mu pomnik.

    Większość życia Edward Habich poświęcił pracy inżyniera oraz dydaktyce; przez 6 lat wydawał rocznik poświęcony zagadnieniom budownictwa i górnictwa, był też członkiem Peruwiańskiego Towarzystwa Geograficznego. Zajęcia te nie pozwoliły mu na prowadzenie badań teoretycznych. Wydał zaledwie ok. 20 prac z dziedziny matematyki i kinematyki; nie zdołał w szczególności napisać polskiego podręcznika kinematyki. Publikował głównie po francusku.

    Ożenił się ok. 1885 z Peruwianką hiszpańskiego pochodzenia; miał córkę Jadwigę oraz czterech synów[wiki]