Boniecki

Herby

W Polsce występują trzy główne herbowe rodziny Bończa, Jastrzębiec, Prus. Z nich najbardziej znana jest rodzina pieczętująca się jednorożcem na niebieskim tle.

Opis ogólny

Wg Adama Bonieckiego (autora herbarza), który pochodził z rodziny pieczętującej się herbem Bończa, polski protoplasta przywędrował z Włoch. Wspominają o tym zarówno Długosz jak i Okolski - wymieniając niejakiego Myrzsa, który miał również przywieźć ze sobą herb. We Włoszech istnieje rodzina Marzano (pieczętująca się krzyżem laskowanym z popiersiem jednorożca w klejnocie), ale jeden z jej przedstawicieli - Marino Marzano (1420-1449) miał herb w którego czterech polach (oprócz herbu Marzano i macierzystego herbu Covelli Ruffo) widnieje dwukrotnie jednorożec na zielonym tle (w takiej pozycji jak na herbie Bończa).

Nazwisko wywodzi się od imienia Bonifacy (bene faci - dobrze czynić), ewentualnie od jego spolszczone średniowieczne formy zdrobniałej - Boniek. Z tego samego źródła wywodzi się nazwa herbu. Rodzina od pocz. wieku Xv notowana jest w wareckim, gdzie trzyma miejscowość o nazwie Bończa, co zapewne wynika związane jest również z imieniem (Przydomkiem?) Bonifacy i herbem Bończa.

Wg Niesieckiego legenda herbowa mówi: "z Prokulfem biskupem Krakowskim przyszedł ze Włoch mąż znaczny Mierzb nazwany, z tym herbem w roku 988. Wcale nie Włoskie słowo Mierzb, suspicją w tej powieści podejrzaną czyni) ten od Mieczysława monarchy Polskiego wdzięcznie przyjęty, i w dobra opatrzony, gdy brat jego Klemens biskupstwo wziął Kruszwickie, on przy kluczu Kozłowskim w Mazowszu nie daleko od Czerwieński wieś założył, i Bończa nazwał", zaś u Glinki w "Jednorożcu" wyczytać można jeszcze bardziej niesamowite historie, iż protoplasta Klemens był wysłany przez papieża Benedykta VII. do Mieszka I, żeby go był od bałwochwalstwa i wielożeństwa odciągnąwszy, do wiary chrześcijańskiej nakłonił, zaś później również przez Mieszka I wysłał do książęcia Czeskiego, o Dąbrówkę w małżeństwo prosząc. Piesz też Glinka, że 34 lata był smogorzewskim biskupem, żył 115 lat, i w tym wieku żadnego siwego włosa na nim nie było, zaś 12 ubogich u stołu swego żywił.

Bardziej prawdopodobne wydaje się pochodzenie (przyjmując za faktyczny włoski rodowód) od kupca lub dygnitarza, których dużo z Włoch przybywało pod w XV wieku, lub wcześniej. Być może faktycznie należy imię "Mierzb" wywieść od zniekształconego Marzano.

Rodzina jest po mieczu spokrewniona z innymi tego herbu - m.in. Fredrami, a także Strzeszkowskimi, Osmolskimi, Tomaszewskimi, Charlęskimi, Brzostowskimi, Żółkiewskimi, Siennickimi, Chmieleckimi, Skarżyńskimi, Lisowskimi i Chrościechowskimi.